Επειδή πολύς λόγος έχει γίνει τελευταία σχετικά με τις αεροπορικές επιχειρήσεις στη βορειοδυτική Συρία, με εκατέρωθεν ανακοινώσεις για την κατάρριψη μαχητικών και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, ανατρέχοντας σε διάφορα δημοσιεύματα μας έκανε εντύπωση μία φράση του Μιχάλη Ιγνατίου στο άρθρο του με τίτλο “Πόλεμος από την Τουρκία χωρίς να ρίξει σφαίρα…” (έτσι το αναδημοσιεύσαμε). “Πιαστήκαμε” λοιπόν από τη φράση του υπογράφοντα, “πιστεύει κανείς ότι η Αεροπορία της Συρίας έκανε τη φονική επίθεση; Ούτε να το συζητάτε. Το μάθημα το έδωσε ο πρόεδρος της Ρωσίας.”
Γράφει ο Στέργιος Δ. Θεοφανίδης
Η φράση αυτή (κατά την ταπεινή μας άποψη πάντα…) περιέχει όλη την ουσία της ρωσικής εμπλοκής στη Συρία. Μια παρέμβαση η οποία ανέτρεψε τις ισορροπίες και τα δεδομένα και για αυτόν ακριβώς τον λόγο αξίζει μίας όσο το δυνατόν πιο αναλυτικής αναφοράς.
Όντως δεν είναι δυνατόν να πιστέψει κανείς ότι μία Αεροπορία σαν αυτή της Συρίας που πριν από δέκα σχεδόν χρόνια που ξεκίνησε ο πόλεμος (2011), ήταν εξοπλισμένη με ήδη απαρχαιωμένα μαχητικά και βομβαρδιστικά αεροπλάνα τεχνολογίας των δεκαετιών του ‘60 και του ‘70 και χωρίς την παραμικρή δυνατότητα επιτήρησης του πεδίου της μάχης ή περιοχών ενδιαφέροντος (ISR), είναι ικανή για το σχεδιασμό, την οργάνωση και την υλοποίηση ενός τέτοιου πλήγματος.
Είναι ικανή δηλαδή να επιφέρει πλήγματα ακριβείας σε συγκεντρώσεις προσωπικού και υλικού, σε ελάχιστο χρόνο… Ιδίως μετά τη φθορά και τις απώλειες που έχει υποστεί μετά από δέκα σχεδόν χρόνια πολέμου.
Μία απλή αναδρομή στο διαδίκτυο αποκαλύπτει ότι στην ονομαστική δύναμη της Αεροπορίας της Συρίας είναι καταχωρημένα 85 μαχητικά MiG-21H/J που ποτέ δεν υπέστησαν καμία αναβάθμιση εξοπλισμού αποστολής. Το ίδιο ισχύει και για τα 72 Δίωξης/Βομβαρδισμού MiG-23BN/MLD… Τα πλέον σύγχρονα μαχητικά που είναι καταχωρημένα στη δύναμη της Αεροπορίας της Συρίας, είναι 20 MiG-29SMT.
Οι Σύροι φέρονται να διαθέτουν 39 ακόμη Δίωξης/Βομβαρδισμού Su-22M4, καθώς και 14 εκσυγχρονισμένα Su-24M2. Στην πραγματικότητα κανείς δεν είναι σε θέση να δώσει, ή έστω να εκτιμήσει, τους αληθινούς αριθμούς όλων αυτών των τύπων που είναι επιχειρησιακά διαθέσιμοι σήμερα στην Αεροπορία της Συρίας.
Η Αεροπορία του Άσαντ, σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, είχε φτάσει στο σημείο να αξιοποιήσει μαχητικά MiG-29 το 2013, σε ρόλο εγγύς υποστήριξης (!) προσβάλλοντας με καλάθους ρουκετών S-8 και πολυβόλα, θέσεις αντικαθεστωτικών δυνάμεων…
Από τους πρώτους μήνες του πολέμου στη Συρία, αποδείχθηκε ότι η προσβολή επίγειων στόχων με τα επιτιθέμενα αεροσκάφη να πετούν κάτω από το επίπεδο των 10.000 ποδών ήταν μία εξαιρετικά επικίνδυνη υπόθεση.
Ακόμη και αν οι δυνάμεις του Άσαντ, διέθεταν τα κατάλληλα εξοπλισμένα αεροσκάφη και τα κατάλληλα όπλα βέβαια, δεν θα μπορούσαν να διεξάγουν τίποτα άλλο πέρα από αποστολές εγγύς υποστήριξης για τον πολύ απλό λόγο ότι αφενός οι μονάδες των αντικαθεστωτικών (είτε αυτές ανήκαν στο ISIS, είτε στον Ελεύθερο Συριακό Στρατό, που περιέχει οργανώσεις της Αλ Κάιντα), ήταν μικρές σε μέγεθος και άλλαζαν γρήγορα θέσεις και αφετέρου δεν υπήρχε άμεση και σαφής εικόνα των κινήσεων τους. Οι δυνατότητες ISR που λέγαμε…
Τα διδάγματα της Νότιας Οσετίας αφορμή για αναδιοργάνωση και εκσυγχρονισμό
Οι Ρώσοι τα γνώριζαν όλα αυτά πολύ πριν εμπλακούν επίσημα στις επιχειρήσεις της Συρίας, στο πλευρό του Μπασάρ Αλ Άσαντ. Η έκβαση των αεροπορικών επιχειρήσεων στη Νότια Οσετία το καλοκαίρι του 2008 εξελίχθηκαν σε ένα ισχυρό σοκ που τους υποχρέωσε να αναθεωρήσουν τις τακτικές τους και να ανανεώσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό το στόλο των αεροσκαφών πρώτης γραμμής που διέθεταν, αναβαθμίζοντας παράλληλα τον εξοπλισμό αποστολής παλαιότερων…
Σύμφωνα με τον Anton Lavrov, αναλυτή των ρωσικών αεροπορικών επιχειρήσεων (https://www.cna.org/CNA_files/PDF/COP-2018-U-017903-Final.pdf), η Ρωσική Αεροπορία παρέλαβε μεταξύ 2008 και 2015, περισσότερα από 350 καινούρια μαχητικά και βομβαρδιστικά αεροσκάφη, μαζί με περίπου 1000 νέα ελικόπτερα.
Παράλληλα όμως η Ρωσική Αεροπορία απέδωσε ιδιαίτερη στην υιοθέτηση νέων συστημάτων ασφαλών επικοινωνιών, συστημάτων λήψης/μετάδοσης δεδομένων (data link) σε πραγματικό χρόνο, δεκτών δορυφορικής ναυτιλίας (από το ρωσικό αντίστοιχο δίκτυο GPS, το GLONASS-NAVSTAR), νέων συστημάτων ναυτιλίας και άφεσης οπλισμού, καθώς και νέων συστημάτων αυτοπροστασίας και Ηλεκτρονικού Πολέμου (Η/Π).
Η θεαματική ανάκαμψη της ρωσικής οικονομίας κατά την πρώτη δεκαετία του 2000, ήταν ο σημαντικότερος παράγοντας υλοποίησης της τιτάνιας αυτής προσπάθειας και ο πόλεμος στη Συρία υπήρξε το καταλληλότερο ίσως πεδίο αξιολόγησης των αποτελεσμάτων της.
Η από αέρος ρωσική βοήθεια, ανατρέπει ταχύτατα τις ισορροπίες υπέρ του Άσαντ
Η συμφωνία για τη μεταστάθμευση ρωσικής αεροπορικής δύναμης στην αεροπορική βάση Χμέιμιμ, υπογράφηκε μεταξύ των δύο πλευρών στις 26 Αυγούστου του 2015, στη Δαμασκό. Ο Πούτιν ανταποκρίθηκε στις εκκλήσεις του Άσαντ για βοήθεια, δεδομένου ότι έβλεπε καθαρά πλέον ότι θα έχανε μία ζωτικής σημασίας για τη Ρωσία βάση στην ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή και μαζί με αυτή ένα σημαντικό σύμμαχο…
Η ταχύτητα ανταπόκρισης φαίνεται από το γεγονός ότι δέκα μόλις ημέρες από την υπογραφή της συμφωνίας, έφτασαν στη βάση Χμέιμιμ, οι πρώτες ομάδες Ρώσων τεχνικών όλων των ειδικοτήτων, μαζί με τις πρώτες ομάδες προστασίας αεροδρομίων.
Την 18η Σεπτεμβρίου προσγειώθηκαν εκεί τα πρώτα τέσσερα Su-30SM για να ακολουθήσουν την επόμενη ημέρα τέσσερα εκσυγχρονισμένα Su-25SM Frogfoot και λίγο αργότερα 12, επίσης εκσυγχρονισμένα, βομβαρδιστικά Su-24M2 και τέσσερα Su-34.
Οι επιχειρήσεις της Ρωσικής Αεροπορίας εναντίον δυνάμεων του ISIS και του “Ελεύθερου Συριακού Στρατού”, ξεκίνησαν πριν από το τέλος Σεπτεμβρίου του 2015. Το σημαντικότερο “συστατικό στοιχείο” των εκσυγχρονισμένων Su-25SM και Su-24M2, είναι το ψηφιακό σύστημα ναυτιλίας και άφεσης οπλισμού SVP-24 Gefest.
Η επιλογή του αποφασίστηκε στις αρχές του 2000 και η διαδικασία πιστοποίησης και εγκατάστασής του σε αεροσκάφη των τύπων Su-24M2, Su-25SM και Tu-22M3 συνεχίστηκε ακόμη και μέχρι το 2010. Τα πληρώματα των ρωσικών αεροσκαφών είχαν ρητές εντολές να μην επιχειρούν κάτω από το επίπεδο των 12.000 ποδών (4000 μέτρα για τους Ρώσους).
Ύψος πολύ μεγάλο, ακόμη και για τα πλέον ακριβή και αξιόπιστα συστήματα ναυτιλίας και άφεσης οπλισμού. Δεδομένου ότι κατά την αρχική εκείνη περίοδο τα ρωσικά βομβαρδιστικά και επιθετικά αεροσκάφη μετέφεραν συμβατικές θραυσματογόνες βόμβες των 250 και 500 κιλών, η ακρίβεια προσβολής δεν ήταν η προσδοκόμενη.
Αρχικά τα ρωσικά αεροπλάνα επιχειρούσαν σε ζεύγη, με φορτίο συμβατικών, μη καθοδηγούμενων, βομβών, εναντίον ενός μόνο στόχου σε κάθε έξοδο. Εντός του Οκτωβρίου του 2015, οι τακτικές άλλαξαν και τα αεροπλάνα επιχειρούσαν πλέον μεμονωμένα. Μέχρι το τέλος του ίδιου μήνα δε, τροποποιήθηκαν περαιτέρω! Σε κάθε έξοδο, ένα μεμονωμένο βομβαρδιστικό, έπληττε περισσότερους του ενός στόχους. Για κάθε στόχο δε, αναλώνονταν μία και μόνο συμβατική βόμβα.
Προκειμένου να βελτιωθεί η ακρίβεια των προσβολών (μέχρι και τα καθαρά επιθετικά Su-25SM εγγύς υποστήριξης, επιχειρούσαν ως ελαφρά βομβαρδιστικά πετώντας πάνω από το επίπεδο των 12.000 ποδών…) κάθε μία παρακολουθούνταν/καταγράφονταν σε πραγματικό χρόνο από drones. Και εφόσον αυτό κρινόταν απαραίτητο, η προσβολή επαναλαμβάνονταν μετά από πέντε ή έξι λεπτά!
Κατά τον τρόπο αυτό αυξήθηκε δραματικά ο αριθμός των στόχων που πλήττονταν σε 24ωρη βάση, ενώ παράλληλα βελτιώθηκε κατακόρυφα και η ακρίβεια των προσβολών, μέσω της ακριβούς ρύθμισης των παραμέτρων καθοδήγησης και αυτόματης άφεσης τόσο από τα συστήματα αδρανειακής ναυτιλίας (ΙΝS), όσο και από το δορυφορικό δίκτυο GLONASS.
Οι ίδιες τακτικές εφαρμόστηκαν και από τα μεγαλύτερα και βαρύτερα Su-24M2 που μετέφεραν συνήθως τέσσερις συμβατικές βόμβες υψηλής εκρηκτικότητας (HE), θραυσματογόνες των 500 κιλών, ή μικτό φορτίο με βόμβες διασποράς RBK. Σε ελάχιστες περιπτώσεις αξιοποιήθηκαν καθοδηγούμενοι πύραυλοι αέρος-εδάφους Kh-25 και Kh-29.
Σε κάποιες εξόδους ακόμα και τα αναχαιτιστικά Su-30SM αξιοποιήθηκαν για την προσβολή επίγειων στόχων με συμβατικές βόμβες των 250 και 500 κιλών. Τα μόνα ρωσικά αεροσκάφη που αξιοποίησαν όπλα ακριβείας κατά την αρχική εκείνη περίοδο, ήταν τα βομβαρδιστικά Su-24 που επιχειρούσαν ακόμα ψηλότερα. Από το επίπεδο των 15.000 ποδών και πάνω, εξαπέλυαν βόμβες δορυφορικής καθοδήγησης (GLONASS), τύπου ΚΑΒ-500S!
Το ρωσικό ΥΠΑΜ είχε απορρίψει την προμήθειά τους λίγα χρόνια νωρίτερα, λόγω του υψηλού κόστους αγοράς τους. Αναγκάστηκε όμως εκ των πραγμάτων να τις αξιολογήσει σε πραγματικές επιχειρησιακές συνθήκες στη Συρία, παράλληλα με το SDCM, ένα σύστημα Καταγραφής και Διόρθωσης Απόκλισης ενδείξεων του συστήματος GLONASS.
Μόνο κατά τον πρώτο μήνα της ρωσικής εμπλοκής στη Συρία, η Ρωσική Αεροπορία εκτέλεσε 1.292 εξόδους, πλήττοντας 1.623 στόχους. Το μέγεθος της ζημιάς που προκλήθηκε στις δυνάμεις του ISIS ήταν τέτοιο που στις 31 Οκτωβρίου του 2015 οι φανατικοί Ισλαμιστές “φύτεψαν” για εκδίκηση βόμβα σε πτήση της ρωσικής αεροπορικής εταιρείας Metrojet (της 9268 από το Κάιρο της Αιγύπτου προς την Αγία Πετρούπολη), δολοφονώντας 224 αθώους ανθρώπους.
Μέχρι τότε δρούσαν ανενόχλητοι στη Συρία με μόνους αντιπάλους τις δυνάμεις του Άσαντ και τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ δυνάμεις των Κούρδων και φυσικά ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΟΙ ΠΛΗΡΩΣ από την Τουρκία, στην οποία σε μηνιαία βάση παρέδιδαν μεγάλες ποσότητες πετρελαίου…
Ο Πούτιν πήρε την απόφαση να τερματίσει αυτό το αλισβερίσι, πριν ακόμη η διερεύνηση αποκαλύψει τα αίτια της απώλειας της πτήσης 9268 της Metrojet. Στις 3 Νοεμβρίου βομβαρδίστηκε με 20 εξόδους ανηλεώς η πρωτεύουσα του Ισλαμικού Κράτους, η Ράκκα, με βόμβες των 500 κιλών και βόμβες καθοδήγησης λέιζερ KAB-1500L.
defence-point
