Συζήτηση γίνεται τις τελευταίες ημέρες αναφορικά με τη συμφωνία “δανεισμού” στοιχείων μιας πυροβολαρχίας του αντιαεροπορικού-αντιβαλλιστικού συστήματος μακρού βεληνεκούς Patriot της Πολεμικής Αεροπορίας στη Σαουδική Αραβία. Μεταξύ άλλων, έχουν διατυπωθεί απόψεις που θέτουν ορθώς το ζήτημα του κενού που θα προκύψει στην ελληνική αεράμυνα, ενώ άλλα επιχειρήματα εγκαλούν την ελληνική κυβέρνηση για εμπλοκή στη διένεξη σιιτών-σουνιτών στη Μέση Ανατολή, καθώς διασταλτικά οι Patriot στρέφονται κατά του Ιράν.
Γράφει ο Ζαχαρίας Β. Μίχας*
Το ζήτημα πρέπει να προσεγγιστεί σε δύο διαστάσεις: Η μία είναι η στρατιωτική και η άλλη αυτή που αφορά στις διεθνείς σχέσεις της χώρας. Πώς δηλαδή επηρεάζει την ελληνική αεράμυνα και τις συνέπειες που έχει στο επίπεδο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
ΔΩΡΕΑΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ PATRIOT
Το ΓΕΕΘΑ (Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας) και το ΓΕΑ (Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας), έχοντας ασφαλώς το πράσινο φως από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Άμυνας, έχουν χειριστεί το θέμα με μεγάλη προσοχή, κατορθώνοντας να διασφαλίσουν τα εθνικά συμφέροντα σε πολλαπλά επίπεδα. Μακάρι οι χειρισμοί όλα τα ζητήματα να αντιμετωπίζονται στο εξής με την ίδια προσοχή.
Πάντα με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες, δεν πρόκειται να προκύψει κανένα αμυντικό κενό στην αεράμυνα, η οποία μάλιστα σε μικρό σχετικά βάθος χρόνου θα βγει εξαιρετικά ωφελημένη. Η επιτυχής ολοκλήρωση αυτής της συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας θα επεκταθεί. Οι δυνατότητες να αποδειχθεί ακόμη και κομβικής σημασίας για την ελληνική άμυνα προσεχώς είναι μεγάλες.
Στη συμφωνία περιλαμβάνεται η αναβάθμιση των υποσυστημάτων των έξι μοιρών Patriot που διαθέτει η Πολεμική Αεροπορία με τη βοήθεια των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων και με μηδενικό κόστος για την ελληνική πλευρά. Για ευνόητους λόγους, δεν αναφέρεται το περιεχόμενο των αναβαθμίσεων που θα γίνουν, αλλά οι διαθέσιμες πληροφορίες αναφέρουν ότι περιλαμβάνουν πολλά περισσότερα από όσα έχουν δει μέχρι στιγμής το φως της δημοσιότητας.
Το κόστος για τη μετάβαση και διαμονή-διαβίωση του προσωπικού της Πολεμικής Αεροπορίας που υπηρετεί τα συστήματα (δεν αναφέρονται αριθμοί για ευνόητους λόγους), καθώς επίσης και η δύναμη ασφαλείας που θα το συνοδεύει, θα καλυφθεί από τη σαουδαραβική πλευρά, ακόμα και τα “εκτός έδρας”.
Μεγάλο όφελος της ελληνικής πλευράς είναι η απόκτηση τεράστιας επιχειρησιακής εμπειρίας του προσωπικού από τη χρήση του συστήματος σε αντιβαλλιστικό ρόλο σε επιχειρησιακές συνθήκες.
Η ευκαιρία αυτή, μάλιστα, θα δοθεί σε όλους, καθότι το ΓΕΑ φέρεται να σχεδιάζει εναλλαγή ανά τακτά χρονικά διαστήματα του προσωπικού που θα μεταβεί στη Σαουδική Αραβία, ώστε όλοι οι στρατιωτικοί που υπηρετούν στις μοίρες Patriot της Πολεμικής Αεροπορίας να αποκτήσουν τη σχετική εμπειρία.
Η (ΓΕΩ)ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ
Όσον αφορά τώρα τη διάσταση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, κατά την άποψή μας πρόκειται για έναν ακόμα επιτυχημένο ελιγμό της ελληνικής πλευράς με πολλαπλές ευεργετικές επιπτώσεις που θα φανούν προσεχώς. Ένα από τα βασικά προβλήματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, τουλάχιστον στο επίπεδο της εφαρμογής της (σ.σ. σε επίπεδο εισηγήσεων και αναλύσεων η εικόνα είναι διαφορετική από αυτό που τελικά διατυπώνεται δημόσια) είναι ότι δείχνει συνήθως αδυναμία να προβλέψει τις εξελίξεις και τις επιπτώσεις τους.
Όσον αφορά τώρα τη διάσταση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, κατά την άποψή μας πρόκειται για έναν ακόμα επιτυχημένο ελιγμό της ελληνικής πλευράς με πολλαπλές ευεργετικές επιπτώσεις που θα φανούν προσεχώς. Ένα από τα βασικά προβλήματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, τουλάχιστον στο επίπεδο της εφαρμογής της (σ.σ. σε επίπεδο εισηγήσεων και αναλύσεων η εικόνα είναι διαφορετική από αυτό που τελικά διατυπώνεται δημόσια) είναι ότι δείχνει συνήθως αδυναμία να προβλέψει τις εξελίξεις και τις επιπτώσεις τους.
Προφανώς η παρατήρηση αφορά στο θέμα της Λιβύης, αν και όλα τα ανωτέρω αφορούν και το θέμα της Συρίας. Αμφότερα είναι ζητήματα που εμπλέκουν άμεσα τα ελληνικά (ελλαδικά και κυπριακά) συμφέροντα. Επιγραμματικά, επιχειρώντας να απαντήσει κανείς για τη διμερή σχέση με τη Σαουδική Αραβία, αλλά και την εκτίμηση ότι η ελληνική απόφαση στρέφεται εναντίον του Ιράν, μπορούν να πούμε τα ακόλουθα:
Οι ειδικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στην ευρύτερη γεωπολιτική περιφέρεια της Ελλάδας, καταδεικνύουν ότι οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται με ψυχρό ρεαλισμό, χωρίς συναισθηματικές προσεγγίσεις. Απόλυτη προτεραιότητα είναι η εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος και η προστασία της εθνικής ασφάλειας.
Οι σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία είναι κομβικής σημασίας και οφείλουν να αναπτυχθούν με απόλυτη ειλικρίνεια. Οι μηχανισμοί διμερούς διαβούλευσης μπορούν να περιλάβουν και τομείς ευαίσθητους. Η Ελλάδα είναι χώρα-μέλος της ΕΕ, χαίρει εκτίμησης και σεβασμού στον Αραβικό Κόσμο και μπορεί να παίξει ρόλο στη διευκόλυνση των σχέσεων και στη συνεννόηση των Αράβων με την Ευρώπη.
ΤΟ ΑΝΤΙΤΟΥΡΚΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
Η Σαουδική Αραβία (σε συνεργασία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο) είναι η χώρα που ηγείται της προσπάθειας για την αντιμετώπιση της αποσταθεροποιητικής δράσης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην περιοχή της Μεσογείου και όχι μόνο. Ας μην ξεχνάμε, ότι την Αδελφότητα χρησιμοποιεί σαν βραχίονα επεκτατισμού και διείσδυσης η Τουρκία του Ερντογάν.
Η Σαουδική Αραβία (σε συνεργασία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο) είναι η χώρα που ηγείται της προσπάθειας για την αντιμετώπιση της αποσταθεροποιητικής δράσης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην περιοχή της Μεσογείου και όχι μόνο. Ας μην ξεχνάμε, ότι την Αδελφότητα χρησιμοποιεί σαν βραχίονα επεκτατισμού και διείσδυσης η Τουρκία του Ερντογάν.
Το δεδομένο αυτό έχει παίξει ρόλο τόσο στο μέτωπο της Συρίας όσο και σε αυτό της Λιβύης. Από την έκβαση αυτής της μάχης θα κριθούν πολλά και για τις ενεργειακές φιλοδοξίες και όχι μόνο της Ελλάδας. Οι εξελίξεις στη Λιβύη δεν αφήνουν περιθώρια φιλολογικών συζητήσεων και ολιγωρίας.
Όσον αφορά το Ιράν, οι ελληνικοί Patriot στη Σαουδική Αραβία αποστολή θα έχουν την άμυνα έναντι επιθέσεων με βαλλιστικούς πυραύλους, οι οποίοι θα έχουν στόχο αστικά κέντρα. Τις ενέργειες αυτές χρεώνονται οι σιίτες Χούθι από την Υεμένη. Επιπρόσθετα, εάν στην Ελλάδα υποστηρίζουμε ότι οι ελληνικοί Patriot στρέφονται εναντίον του Ιράν, εμμέσως χρεώνουμε τους αντάρτες στην Τεχεράνη. Ας σημειωθεί ότι η Τεχεράνη αρνείται ότι βρίσκεται πίσω από τις επιθέσεις των Χούθι.
Οι διεθνείς σχέσεις είναι εξαιρετικά πολύπλοκες και ο ασφαλέστερος τρόπος λειτουργίας ενός κράτους στον τομέα αυτό είναι να εξυπηρετεί με ξεκάθαρο τρόπο τα εθνικά συμφέροντα. Η συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία για τους Patriot είναι επωφελής, ενώ ανοίγει προοπτικές επέκτασης της συνεργασίας σε πολλαπλά επίπεδα, με εμφανή, σε όσους δεν εθελοτυφλούν, οφέλη για την Ελλάδα.
*Ο Ζαχαρίας Β. Μίχας είναι Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ΙΑΑΑ / ISDA)
