Η απόφαση των ΗΠΑ να σκοτώσουν τον πιο ισχυρό και προβεβλημένο στρατιωτικό αξιωματούχο του Ιράν, τον υποστράτηγο Κασέμ Σουλεϊμανί, αποτελεί ενέργεια, της οποίας οι επιπτώσεις είναι πολύ ευρύτερες από το μέτωπο του Ιράκ. Μπορεί η εκτέλεση να διατάχθηκε από τον πρόεδρο Τραμπ ως αντίδραση στη δραματική αύξηση της πίεσης από σιιτικής πλευράς στην αμερικανική πρεσβεία στη Βαγδάτη, αλλά το αποτέλεσμα θα έχει αντανάκλαση σε περισσότερα επίπεδα. Δεν θα περιοριστεί αποκλειστικά στην περιοχή του Κόλπου.
Γράφει ο ΖΑΧΑΡΙΑΣ Β. ΜΙΧΑΣ
Οι Αμερικανοί διαμήνυσαν προς κάθε ενδιαφερόμενο ότι παραμένουν ενεργοί ακόμα και διά της στρατιωτικής τους ισχύος σε όλα τα μέτωπα όπου διακυβεύονται συμφέροντά τους. Πρόκειται για μια ηχηρή ενέργεια με αποτρεπτικό περιεχόμενο απέναντι σε όσους επιχειρούν το τελευταίο διάστημα αμφισβητούν την αμερικανική πρωτοκαθεδρία στην ευρύτερη περιοχή, επιχειρώντας να κεφαλαιοποιήσουν προς όφελός τους τις τάσεις “απομονωτισμού” που εμφανίζει η προεδρία Τραμπ.
Οι ΗΠΑ επιχειρούν να φρενάρουν αυτή την τάση και να αλλάξουν την εντύπωση ότι με σταθερή πίεση και ένα βήμα κλιμάκωσης κάθε φορά, είναι δυνατόν να εκδιώξουν τους Αμερικανούς από τη Μέση Ανατολή. Πρόκειται για ενέργεια επαναφοράς ισορροπιών και διακήρυξης από την πλευρά της Ουάσιγκτον ότι είναι έτοιμη να αναλάβει σοβαρό ρίσκο κλιμάκωσης, η οποία εάν ανακύψει θα αντιμετωπιστεί ξανά δια της στρατιωτικής ισχύος. Το μήνυμα αυτό δείχνει να αποτελεί προειδοποίηση για το Ιράν κι όχι μόνο.
Το μήνυμα έχει και “προσωπικό χαρακτήρα”, αφού ο πρόεδρος Τραμπ αντιμετωπίζει κριτική για τη στάση που έχει τηρήσει, ενισχύοντας τη διάχυτη εντύπωση ότι υπάρχει διάσταση απόψεων του Λευκού Οίκου με το κατεστημένο της Ουάσιγκτον για τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.
Η εξουδετέρωση μιας εμβληματικής –για κάθε αντιαμερικανό– προσωπικότητας στη Μέση Ανατολή προσφέρει μια βάση συνεννόησης και στο εσωτερικό των ΗΠΑ, οι οποίες εμφανίζουν εδώ και καιρό την εικόνα μιας διχασμένης υπερδύναμης χωρίς σαφείς στόχους στα διάφορα μέτωπα ανά την υφήλιο. Ας επιχειρήσουμε να κωδικοποιήσουμε τα μηνύματα που έστειλε η δολοφονία του Ιρανού στρατηγού:
Πρώτον, αποτελεί έμμεση απάντηση στην επέλαση της ρωσικής διπλωματίας στον χώρο από τη Μεσόγειο μέχρι τον Κόλπο. Η στήριξη του στρατάρχη Χάφταρ στη Λιβύη από την Ρωσία δημιουργεί κάποιες “υποχρεώσεις” σε αραβικές χώρες που τον υποστηρίζουν, όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το γεγονός αυτό δυσκολεύει τα πράγματα για τους Αμερικανούς.
Σκοτώνοντας μία εμβληματική προσωπικότητα του σιιτικού κόσμου, που συνάμα ήταν μισητή στους σουνίτες, οι ΗΠΑ εξισορροπούν, εάν δεν υπερακοντίζουν την επιτυχή ρωσική παρέμβαση στη Μέση Ανατολή. Δείχνουν την πρόθεση να αποκαταστήσουν έτσι μια ισορροπία που είχε διαταραχθεί (κυρίως με την αποχώρηση των Αμερικανών από τη βορειοανατολική Συρία) και έτεινε να λάβει μονιμότερα χαρακτηριστικά.
Δεύτερον, θα μπορούσε να αποδειχθεί ότι η ενέργεια αυτή εξυπηρέτησε ακόμη και τα συμφέροντα μίας πτέρυγας του ιρανικού καθεστώτος, καθώς είναι γνωστή η εσωτερική αντιπαράθεση. Επίσης, ενδέχεται να εκτονώσει την πίεση που επιχειρεί να ασκεί το Ισραήλ στην Τεχεράνη, καθώς το τελευταίο διάστημα είχαν πολλαπλασιαστεί οι αναφορές για το ενδεχόμενο ισραηλινής επίθεσης στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Ένα τέτοιο ισραηλινό στρατιωτικό πλήγμα θα απειλούσε με ανάφλεξη ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
Τρίτον, η ενέργεια των ΗΠΑ θα πρέπει να αποκωδικοποιηθεί με ιδιαίτερη προσοχή και στην Τουρκία. Θα μπορούσε να συνιστά προειδοποίηση για την ύπαρξη ορίων στην παραβίαση αμερικανικών συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή. Για την ακρίβεια, ένα μήνυμα ότι οι προσωπικές σχέσεις μεταξύ ηγετών παραμένουν καθοριστικές όσο δεν παραβιάζονται σταθερές, επί των οποίων οικοδομούνται περιφερειακά συστήματα και αρχιτεκτονικές ασφαλείας…
*Ο Ζαχαρίας Β. Μίχας είναι Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ΙΑΑΑ / ISDA)
https://www.defence-point.gr/
