-Άποψη από το Παγκράτι, και μπροστά φαίνονται τα ερείπια του ναού του Σταυρωμένου Πέτρου, στα θεμέλια του οποίου κτίστηκε ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνος, ημερομηνία άγνωστη:
Αρκετά χρόνια πριν η Αθήνα ανοικοδομηθεί και οι περιοχές καλυφθούν από πολυόροφες πολυκατοικίες, η εικόνα της πρωτεύουσας ήταν εντελώς διαφορετική.
Αρκετά χρόνια πριν η Αθήνα ανοικοδομηθεί και οι περιοχές καλυφθούν από πολυόροφες πολυκατοικίες, η εικόνα της πρωτεύουσας ήταν εντελώς διαφορετική.
Άποψη του Λυκαβηττού και ο Ιλισσός
Τρία μεγάλα ποτάμια διέρρεαν το λεκανοπέδιο, ενώ υπήρχαν επίσης πηγές και ρέματα σε διάφορα σημεία της πόλης.
Τα μεγάλα ποτάμια τα οποία αναφέρονται από τα αρχαία χρόνια ήταν ο Ηριδανός, που ξεκινούσε από τον Λυκαβηττό, διέσχιζε την αρχαία πόλη και έρρεε προς την Πλατεία Συντάγματος και συνέχιζε την πορεία του προς τον Κεραμεικό και την Ιερά Οδό.
Ο Κηφισός ήταν ο μεγαλύτερος ποταμός της Αττικής και πήγαζε από έναν κόμβο ανάμεσα στην Πάρνηθα και την Πεντέλη και κινούνταν παράλληλα με τη σημερινή οδό Αθηνών- Λαμίας.
Ο Ιλισός ξεκινούσε από τις πλαγιές του Υμηττού και κατέληγε στο Φαληρικό όρμο.. Ο περιηγητής Η. Johnson, ο οποίος είχε επισκεφθεί την Αθήνα στα μέσα του 19ου αιώνα έγραφε: «Ο Ιλισός με την ερειπωμένη πηγή της Καλλιρρόης δεν είναι παρά ένα αξιοθρήνητο ρέμα… Τα νερά του δεν χρησιμοποιούνται πια για τις ιερές καθάρσεις, γιατί μέσα τους τσαλαβουτούν πλύστρες».
Ο Ιλισός είχε ξεκινήσει να καλύπτεται επί Μεταξά και μπαζώθηκε εξ ολοκλήρου επί Καραμανλή, τότε που η πόλη αναμορφώθηκε στον βωμό της “αντιπαροχής” και της “ανοικοδόμησης”. Τη δεκαετία του ’60 νεοκλασικά κτίρια κατεδαφίστηκαν και ποτάμια μπαζώθηκαν και έγιναν δρόμοι για να κινούνται οι Αθηναίοι με τα αυτοκίνητά τους.
Τα μεγάλα ποτάμια τα οποία αναφέρονται από τα αρχαία χρόνια ήταν ο Ηριδανός, που ξεκινούσε από τον Λυκαβηττό, διέσχιζε την αρχαία πόλη και έρρεε προς την Πλατεία Συντάγματος και συνέχιζε την πορεία του προς τον Κεραμεικό και την Ιερά Οδό.
Ο Κηφισός ήταν ο μεγαλύτερος ποταμός της Αττικής και πήγαζε από έναν κόμβο ανάμεσα στην Πάρνηθα και την Πεντέλη και κινούνταν παράλληλα με τη σημερινή οδό Αθηνών- Λαμίας.
Αποψη του Παναθηναϊκού Σταδίου, πριν την κατασκευή του
Ο Ιλισός είχε ξεκινήσει να καλύπτεται επί Μεταξά και μπαζώθηκε εξ ολοκλήρου επί Καραμανλή, τότε που η πόλη αναμορφώθηκε στον βωμό της “αντιπαροχής” και της “ανοικοδόμησης”. Τη δεκαετία του ’60 νεοκλασικά κτίρια κατεδαφίστηκαν και ποτάμια μπαζώθηκαν και έγιναν δρόμοι για να κινούνται οι Αθηναίοι με τα αυτοκίνητά τους.
Ηριδανός
Στον Ιλισό χυνόταν ο Ηριδανός που ξεκινούσε από τον Λυκαβηττό και κατέβαινε από το Κολωνάκι. Κατά τη διάρκεια των εργασιών του Μετρό στην πλατεία Συντάγματος, ανακαλύφθηκε η αρχαία κοίτη του. Ο ποταμός συνεχίζει στις οδούς Μητροπόλεως και Ερμού, στην Αρχαία Αγορά και καταλήγει στον Κεραμεικό. Την κοίτη του Ηριδανού συνάντησε το Μετρό και στο Μοναστηράκι.
Βοϊδοπνίχτης και Κυκλόβορος
Από το Λυκαβηττό ξεκινούσε και ο Βοϊδοπνίχτης που χωριζόταν, με ένα μέρος του να περνάει από την οδό Δημοκρίτου και την οδό Ακαδημίας προς το Αρσάκειο. Από τα Τουρκοβούνια ξεκινούσε ο Κυκλόβορος, ένας από τους μεγαλύτερους χειμάρρους της Αθήνας, που έφθανε στο Πεδίον του Άρεως και διαμέσου της οδού Μάρνη κατέληγε στην πλατεία Βάθης….
Αλάσσωνας, Βουρλοπόταμος, Ποδονίφτης και το Ρέμα της Πικροδάφνης
Το Παγκράτι και τον Βύρωνα διέσχιζαν ο Αλασσώνας και το ρέμα «Πήδημα της Γριάς» αντίστοιχα. Στο Φάληρο χύνονταν ο Βουρλοπόταμος (ή Ξηροτάγαρος) και το ρέμα της Πικροδάφνης. Το ρέμα του Ποδονίφτη κυλάει κάθετα τους δήμους Χαλανδρίου, Ψυχικού, Φιλοθέης και Ν. Ιωνίας, διασχίζει υπόγεια τη Λεωφόρο Κηφισίας καταλήγοντας στον Κηφισό….
Ο Κηφισός και η Γέφυρα στο προάστιο Κολοκυνθού | Αθήνα, 1904
Ο Κηφισός των αρχών του αιώνα
Οι καταρράκτες του Ιλισού, Αθήνα 1801-1806.
Έργο του βρετανού ζωγράφου Edward Dodwell
Τυπώθηκε στο Λονδίνο το 1821
Η πηγή Κεφαλάρι του Κηφισού, που έδωσε το όνομά της στη γνωστή γειτονιά της Κηφισιάς
Ο Κηφισός στο σημείο που σήμερα αποκαλούμε Τρεις Γέφυρες (και τότε είχε όντως τρεις γέφυρες)
Αθήνα 1927
Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ
Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ
Ο Κηφισός φωτογραφημένος κάτω από την εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας
Αθήνα, 26 Απριλίου 2009
Η πηγή Καλλιρρόη, του Ιλισού, Αθήνα, 7 Μαρτίου 1891
Δεξιά ο αμερικανός ποδηλάτης William Sachtleben
Φωτογράφος: Thomas Gaskell Allen Jr.
Ο Ιλισός το 1844
Έργο του βρετανού ζωγράφου Harry John Johnson
Το Μετς και ο Ιλισός,
Το Μετς και ο Ιλισός, φωτογραφημένοι από τον λόφο του Αρδηττού, στις αρχές του 20ου αιώνα
Φωτογράφος: Ναύαρχος Νικόλαος Κ. Μακκάς
Φωτογραφικό Αρχείο Ελιά
-Άποψη της Ακρόπολης, μάλλον από το Θησείο, περίπου 1922:
Η κοίτη του Ιλισού, το 1905
Φωτογράφος: Ναύαρχος Νικόλαος Κ. Μακκάς
Φωτογραφικό Αρχείο Ελιά
Θησείο
-Άποψη της Ακρόπολης, μάλλον από το Θησείο, περίπου 1922:
Ο Ιλισός το 1910 περίπου στο ύψος της Καλλιρρόης…
Γεφυράκι του Ιλισού, στη σημερινή Λεωφόρο Βασιλίσσης Όλγας
Ιλισός, Καλλιθέα, δεκαετία 1960.
Από την προσωπική συλλογή του συλλέκτη Λίζας Κουτσαπλή, αρχείο Γεωργίου Μπακούρου
Φωτογράφος: Δημοσθένης Μπούκης
Φωτογράφος Walter Hege, περίπου 1928-1929:
Πηγή:http://eikones.top
Ο Ιλισός, όταν κυλούσε στη μέση της Καλλιρρόης | Αθήνα, 1963
Φωτογράφος: Δημοσθένης Μπούκης
-Άποψη από Καισαριανή προς Τουρκοβούνια
Φωτογράφος Walter Hege, περίπου 1928-1929:
-Αστεροσκοπείο, 1906:
Μερική άποψη από την Ακρόπολη, ημερομηνία άγνωστη:
Το ρωμαϊκό υδραγωγείο του Αδριανού, πάνω από τον Ποδονίφτη, στη Φιλοθέη
Léon Joubert, τέλη 19ου – αρχές 20ου αιώνα.
Σημερινή τοποθεσία: στο τέλος της Λεωφόρου Καποδιστρίου, μεταξύ Καλογρέζας, Περισσού και Νέας Ιωνίας.
Σημερινή τοποθεσία: στο τέλος της Λεωφόρου Καποδιστρίου, μεταξύ Καλογρέζας, Περισσού και Νέας Ιωνίας.
Ο Ηριδανός περνά δίπλα από τον Ναό του Ηφαίστου στο Θησείο Αθήνα 1832
Έργο του σκωτσέζου ζωγράφου Hugh William “Grecian” Williams
Ο Ηριδανός σήμερα κυλά στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού
