ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
Εν Πειραιεί τη 3ηΟκτωβρίου 2019
Ο τρίτος πειρασμός του Χριστού από το διάβολο, ο πειρασμός της εξουσίας και της δυνάμεως:«ταύτα πάντα σοι δώσω, εάνπεσὼνπροσκυνήσῃςμοι» (Ματθ.4,10), (εάν πέσεις και με προσκυνήσεις, θα σου δώσω όλα τα βασίλεια του κόσμου), η αρχομανία και δοξομανία, υπήρξε δυστυχώς πειρασμός και πολλών εκκλησιαστικών ηγετών, στηδισχιλιετή ιστορική πορεία της.
Η «μέθη» και το πάθος της εξουσίας αιχμαλώτισε πολλούς Προκαθημένους και Πατριάρχες της Ορθοδοξίας μας, οι οποίοι από διάκονοι του Χριστού (Πραξ. 20,24. Α΄ Κορ.3,5. Β΄ Τιμ.4,5. Αποκ.2,19. κ.α.), μεταβλήθηκαν σε κοσμικούς άρχοντες και συχνά δυνάστες. Η Εκκλησία, καθοδηγούμενη από το πανάγιο Πνεύμα, (Ιωάν.16,13), φρόντισε πολύ νωρίς, από τα αποστολικά ακόμη χρόνια, να βάλει φραγμούςσε τέτοια πτωτικά και εκφυλιστικά φαινόμενα, καταργώντας τις όποιες προσωπικές φιλοδοξίες και περιφρουρώντας το διακονικό χαρακτήρα της Ιεροσύνης παντός βαθμού.
Ως ένα πρώτο φραγμό και αντίδοτο απέναντι στο φοβερό αυτό πάθος προβάλλει το παράδειγμα του αρχηγού της πίστεώς μας Κυρίου Ιησού Χριστού, ο οποίος«ουκ ήλθε διακονηθήναι, αλλά διακονήσαικαι δούναι την ψυχήν αυτού λύτρον αντί πολλών» (Ματθ.20,28). Έπλυνε τα πόδια των μαθητών του, κατά τη διάρκεια του τελευταίου πασχαλίου δείπνου, (Ιω. 13,1-20), (μια διακονία που ανήκε την εποχή εκείνη στην τάξη των δούλων και των υπηρετών), για να διδάξει στους μαθητές του και στους μετέπειτα ανά τους αιώνες εκκλησιαστικούς ηγέτεςέμπρακτα το παράδειγμα της ταπεινώσεως και της διακονίας. Και όταν ολίγον προ του πάθους Του, καθ’ οδόν προς τα Ιεροσόλυμα, διέκρινε σ’ αυτούς επιθυμίες για πρωτεία και πρωτοκαθεδρίες, έριδες και φιλονικίες, έσπευσε αμέσως να θεραπεύσει το καρκίνωμα της αρχομανίας, δίδοντας το κατάλληλο φάρμακο: «ος εάν θέλη εν υμίν μέγας γενέσθαι, έσται υμών διάκονος, και ος εάν θέλη εν υμίν είναι πρώτος, έσται υμών δούλος», (Ματθ.20, 26-27).
Ως ένα δεύτεροφραγμό και αντίδοτο εθέσπισε και καθιέρωσε το Συνοδικό Σύστημα, ως το μόνο πολίτευμα της Εκκλησίας. Οι εκκλησιαστικές Σύνοδοι αποτελούν στη ζωή της Εκκλησίας θείο θεσμό. Κατά τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο: «Εκκλησία συστήματος και συνόδου εστίν όνομα». Ο θεσμός αυτός ανάγει την αρχή του στον ίδιο τον Κύριο και τους Αποστόλους, οι οποίοι «θείωΠνεύματι κινούμενοι», συγκρότησαν την αποστολική Σύνοδο, (49 μ.Χ.), πραγματώνοντας έτσι ταυτόχρονα και την συνοδική αυτοσυνειδησία της Εκκλησίας για να αποτελεί έκτοτε θεμελιώδες γνώρισμα της λειτουργίας του εκκλησιαστικού σώματος, προς επίλυση και ρύθμιση των πάσης φύσεως εκκλησιαστικών ζητημάτων.
Περαιτέρω στους Ιερούς Κανόνες της Εκκλησίας μας και στις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων νομοθετείται και προβάλλεται σε όλους τους τόνους, παντού και πάντοτε, το Συνοδικό Σύστημα. Καθιερώνονται τα «πρεσβεία τιμής», (και όχι εξουσίας), και η ιεραρχική τάξις των τότε πέντε πρεσβυγενώνΠατριαρχείων, (Ρώμης, Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, Ιεροσολύμων)και καθορίζονται τα όρια της δικαιοδοσίας ενός εκάστου εξ’ αυτώνμε Ιερούς Κανόνες Οικουμενικών Συνόδων, (3ος της Β΄ Οικουμενικής, 28ος της Δ΄ Οικουμενικής, κ.α.). Ιδιαιτέρως τονίζεται ότι ο «πρώτος» κάθε επαρχιακής συνόδου είναι «πρώτος μεταξύ ίσων», (βλ. ενδεικτικά 34ος Κανών των Αγίων Αποστόλων), δεν δικαιούται να αυθαιρετεί, ούτε να ενεργεί ερήμην και άνευ της γνώμης των άλλων επισκόπων.
Ωστόσο κανένας από τους παρά πάνω φραγμούς δεν στάθηκε ικανός να αναχαιτίσει πολλούς Πάπες της Ρώμης, αρχής γενομένης από τον Πάπα Ανίκητο, (τέλη του 2ου αιώνος), από τις κατά καιρούς παράλογες αξιώσεις και διεκδικήσεις των για παγκόσμια, μοναρχικού και απολυταρχικού τύπου, κυριαρχία εφ’ όλης της Εκκλησίαςκαι προϊόντος του χρόνου, (κατά την εποχή του Μεσαίωνα), και επί όλων των ηγεμόνων της γης. Το καρκίνωμα της αρχομανίας κορυφώθηκε μετά την κατάληψη του πατριαρχείου της Δύσεως από τους Φράγκους, (1009), οι οποίοι θεσμοθέτησαν το παπικό πρωτείο σε δόγμα πίστεως κατά την Α΄ Βατικανή Σύνοδο, (1870).
Κατά τους νεωτέρους χρόνους, μετά την έναρξη του επισήμου Θεολογικού Διαλόγου μεταξύ Ορθοδοξίας και Παπισμού, (1980), και ιδίως από το 2007 και εντεύθεν,οπότεετέθη προς συζήτηση το θέμα του «πρωτείου» του επισκόπου Ρώμης, άρχισε να καταβάλλεται προσπάθεια από οικουμενιστικούς κύκλους κυρίως του Φαναρίου, ανοικοδομήσεως μιας μορφής «πρωτείου» μέσα στο χώρο της Ορθοδοξίας, ανάλογης με το παπικό, εδραζόμενο όμως όχι στο γνωστό «Πέτρειο δόγμα» του Παπισμού, αλλά στο δόγμα της Αγίας Τριάδος. Συγκεκριμένα καλλιεργήθηκε μια καινοφανής θεωρία, ότι η Εκκλησία είναι δήθεν εικόνα της Αγίας Τριάδος, σύμφωνα με την οποία, κατά τους ισχυρισμούς των πρωτεργατών της θεωρίας αυτής, τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, ο Πατήρ, ο Υιός και το άγιο Πνεύμα, αποτελούν Σύνοδο και ενεργούν συνοδικώς με πρόεδρο της Συνόδου τον Πατέρα.Ο Πατέρας ως πρόεδρος της Συνόδου κατέχει ένα είδος «πρωτείου», αφού Αυτός ως πηγή της Θεότητος, διασφαλίζει την ενότητα της Αγιοτριαδικής Συνόδου. Επομένως, και η Εκκλησία ως εικών της Αγίας Τριάδος, είναι μία διαρκής σύνοδος, λειτουργεί και πρέπει να λειτουργεί και αυτή συνοδικώς και για «θεολογικούς» λόγους έχει ανάγκην από έναν «πρώτον», και μάλιστα παγκόσμιον. Ο «πρώτος»αυτός, (μετά την απόσχιση του Πατριαρχείου της Ρώμης), δεν μπορεί να είναι άλλος από τον εκάστοτε Οικουμενικό Πατριάρχη, ο οποίος παύει να είναι πλέον «πρώτος μεταξύ ίσων» και καθίσταται «πρώτος άνευ ίσων». Η νεοφανής και κακόδοξη αυτή οικουμενιστική θεωρία του «πρώτου άνευ ίσων» βρήκε δυστυχώς έδαφος σε πολλούς επισκόπους του Οικουμενικού Πατριαρχείου και όχι μόνον.
Ένας τέτοιος εκφραστής αυτής της θεωρίας, φαίνεται να είναι και ο νεωστί εκλεγείς Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας κ. Μακάριος. Όπως πληροφορηθήκαμε από το Ιστολόγιο«Κατάνυξη»,ο κ. Μακάριος σε πρόσφατη επίσκεψή του με πλήθος προσκυνητών από την Αυστραλία στο Φανάρι, διεκήρυξε μεταξύ άλλων, προσφωνώντας τον παν. Οικουμενικό Πατριάρχη κ.Βαρθολομαίοτα εξής: «Iδιαιτέρως σήμερον, ζώντες εντός ενός εκκλησιαστικού κόσμου, ο οποίος – δυστυχώς – συνεχώς ‘σκοτεινιάζει’, το Πατριαρχείον δοκιμάζεται και υπό ομόδοξων, όχι ένεκα δογματικών, ή κανονικών διαφορών, αλλά δἰ ένα και μόνον, κατά την ταπεινήν μου άποψιν, λόγον: δεν έχουν κάποιοι το πνευματικόν σθένος και την εκκλησιαστικήνμεγαλωσύνην να αποδεχθώσιν ότι εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία υπάρχει Πρώτος. Αυτό είναι το μείζον πρόβλημα της Ορθοδόξου Εκκλησίας σήμερον. Τα κατά καιρούς παρουσιαζόμενα ως μείζονα εκκλησιολογικά προβλήματα απορρέουν εξ’ αυτής ακριβώς της στρεβλής αντιλήψεως περί του Πρώτου εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία. Προτείνουν, μάλιστα, ορισμένοι εκ των αδελφών μας την σύγκλησινΠανορθοδόξου Συνόδου, διά να μελετηθώσι ζητήματα, τα οποία καθαρώς διαχειρίζεται ανά τους αιώνας το ΟικουμενικόνΠατριαρχείον. Ατυχώς, όμως, εισηγούνται μίαν μορφήν Συνόδου με συντεχνιακόν χαρακτήρα, μίαν Σύνοδον πολλών Πρώτων, η οποία, δεν λειτουργεί με τον τρόπον τον οποίον λειτουργούν αι Σύνοδοι των κατά τόπους Εκκλησιών…Εντός λοιπόν, ενός εκκλησιαστικού κόσμου, ο οποίος συνεχώς ‘σκοτεινιάζει’, πρέπει να καταβληθή κάθε προσπάθεια, εξ ημών των Ιεραρχών του Πανσέπτου Θρόνου, ώστε να διατηρηθεί τουλάχιστον η εσωτερική ενότης ημών των τέκνων μετά της Μητρός Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως».
Είναι ολοφάνερη η προσπάθεια του κ. Μακαρίου στα λεγόμενά του να παρουσιάσει τον Οικουμενικό Πατριάρχη όχι ως «πρώτον μεταξύ ίσων», αλλά ως «πρώτον άνευ ίσων», δεδομένου ότι τον τοποθετεί υπεράνω και αυτής της ΠανορθοδόξουΣυνόδου, αφού, κατά τους ισχυρισμούς του, η πρόταση συγκλήσεως Πανορθοδόξου Συνόδου (για την επίλυση προφανώς του ουκρανικού ζητήματος), είναι άστοχηκαι θα έχει, εάν συγκληθεί, «συντεχνιακόν χαρακτήρα»,θα είναι μία Σύνοδος «πολλών Πρώτων».
Θέλει να λησμονεί όμως ο κ. Μακάριος, ότι ο Συνοδικός Θεσμός και τα «πρεσβεία τιμής», (αυτός είναι ο όρος που χρησιμοποιεί η Ορθόδοξη εκκλησιαστική Παράδοση σε αντίθεση με τον μεταγενέστερο όρο «πρωτείο» των παπικών και τον νεοφανή όρο «πρώτον άνευ ίσων»των οικουμενιστών), είναι εκείνα που εκφράζουν και διασφαλίζουν την ενότητα της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας. Η πενταρχία των πατριαρχικών θρόνων είναι η μορφή διοικήσεως την οποία η Εκκλησία έδωσε στα πρεσβυγενή Πατριαρχεία της Ανατολής κατά την πρώτη χιλιετία. Τα προνόμοιατου πρώτου τη τάξει Πατριαρχείου, τα οποία απορρέουν από τα πρεσβεία τιμής, είναι καρπός της Συνοδικότητος, ενώ η παγκόσμια, απολυταρχικού τύπου, εξουσία εφ’ όλης της Εκκλησίας, είτε υπό την μορφή του «πρωτείου» είτε υπό την μορφή του «πρώτου άνευ ίσων» οδηγούν μοιραία σε στρέβλωση και εν τέλει κατάλυση του Συνοδικού Συστήματος της Εκκλησίας. Η σύγχρονη εκκλησιαστική πραγματικότητα αποδεικνύει ότι τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Εκκλησία, οφείλονται κατά κανόνα σε αυθαιρεσίες υψηλών εκκλησιαστικών προσώπων και σε έλλειψη σεβασμού προς το Συνοδικό Σύστημα. Κραυγαλέο παράδειγμα η χορήγηση της ακύρουΑυτοκεφαλίας στους σχισματικούς, αφορισμένους, καθηρημένους, αυτοχειροτόνητους και αχειροτόνητους του Κιέβου, που συγκρότησαν άκυρη «Εκκλησία» με την λεγομένη «Ενωτική Σύνοδο», η οποία τώρα αυτοδιαλύεται με τον αυτουργό του κανονικού εγκλήματος μοναχού Φιλαρέτου Ντενισένκο να αποστασιοποιείται, ενεργοποιών το «Πατριαρχείο Κιέβου», όπως το αυτοαποκαλεί. Σ’ αυτήν την άκυρη «Εκκλησία» το Οικουμενικό Πατριαρχείοέδωσε την Αυτοκεφαλία ερήμην και παρά την αντίθετη γνώμη των άλλων Πατριαρχείων και τοπικών Εκκλησιών. Η εν λόγω Αυτοκεφαλία αντί να ειρηνεύσει την πολύπαθη Εκκλησία της Ουκρανίας, δημιούργησε μια άνευ προηγουμένου έκρυθμη και ανώμαλη κατάσταση και το χειρότερο: δημιούργησε μέγα σχίσμα μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της πολυπληθέστερης Ορθόδοξης Εκκλησίας, του Πατριαρχείου Ρωσίας, όπως επισημάναμε σε πρόσφατη Ημερίδα, (18.5.2019), στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας Πειραιώς.
Όλα τα Πατριαρχεία και Αυτοκέφαλες Εκκλησίες σέβονται απόλυτα τα «δίκαια» και τα προνόμια του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως αυτά θεσπίστηκαν από τις άγιες Οικουμενικές Συνόδους. Όμως τα «πρεσβεία τιμής» του Οικουμενικού Πατριαρχείου υφίστανται και ασκούνται αποκλειστικά στα πλαίσια του αγιοπνευματικούΣυνοδικού Συστήματος των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών και όχι έξω και πάνω από αυτό. Συνίστανται κυρίως στον συντονισμό των Ορθοδόξων Εκκλησιών σε κρίσιμα θέματα διορθοδόξουενδιαφέροντος, στην προεδρία των διορθοδόξων και πανορθοδόξων συναντήσεων και Συνόδων και στην έκφραση και υλοποίηση των αποφάσεων που έχουν ληφθεί μετά από πανορθόδοξη διαβούλευση. Δυστυχώς τα όσα περί «πρώτου» εδήλωσεο Σεβασμιώτατος Αυστραλίας δεν έχουν καμία σχέση με τα «πρεσβεία τιμής» και τα προνόμοια του Οικουμενικού θρόνου, αλλά παραπέμπουν σαφώς στην κακόδοξη οικουμενιστική θεωρία του «πρώτου άνευ ίσων».
Δεν μπορούμε επίσης να συμμεριστούμε την άποψη, ότι εάν συγκληθεί, Πανορθόδοξη Σύνοδος για την επίλυση του Ουκρανικού ζητήματος, αυτή θα έχει «συντεχνιακόν χαρακτήρα», καιθα είναι μία Σύνοδος «πολλών Πρώτων». Επίσης θεωρούμε εσφαλμένο τον ισχυρισμό ότι σε περίπτωση συγκλήσεως Πανορθοδόξου Συνόδου για την επίλυση του ζητήματος αυτού, υπονομεύονται «ζητήματα, τα οποία καθαρώς διαχειρίζεται ανά τους αιώνας το ΟικουμενικόνΠατριαρχείον».Κατ’ αρχήν σε περίπτωση συγκλήσεως μιάς τέτοιας Συνόδου, καμία τοπική Εκκλησία δεν θα αρνηθεί στον Οικουμενικό Πατριάρχη να ασκήσει το προνόμοιο που του ανήκει, να προεδρεύει της Συνόδου και να είναι ο συντονιστής των εργασιών της. Στη Σύνοδο αυτή όμως θα πρέπει να προεδρεύει ως «πρώτος μεταξύ ίσων», αφού όλοι οι συμμετέχοντες επίσκοποι θα έχουν δικαίωμα ψήφου. Επίσης η σύγκληση Πανορθοδόξου Συνόδου, ούτε περιττή είναι, ούτε υπονομεύει προνόμοιατου Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά αντίθετα μάλιστα επιβεβλημένη. Όποιος, και το λέμε με απόλυτη ενώπιον του ζώντος Θεού ειλικρίνεια, αγαπά τον παν. Οικουμενικό πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, εναντιούται στην φαλκίδευση των κανονικών προβλέψεων που επισύρουν την διασάλευση της εκκλησιαστικής ενότητος, υψίστου αγαθού, και τον μέγιστονκίνδυνον διαιρέσεως της Εκκλησίας. Ας σκεφθεί κάποιος τι θα συμβεί, εάν η ρωσική αντίδραση πλημμυρίσει την γείτονα χώρα, έδρα του οικουμενικού Πατριαρχείου, ή την πατρίδα μας με ρώσους επισκόπους. Θα είναι μια μη αναστρέψιμη τραγωδία και ο παν. Οικουμενικός Πατριάρχης θα έχει μεταβληθεί σε επίσκοπο μερικών περιοχών της Κωνσταντινουπόλεως. Το αντιλαμβανόμεθα αυτό;
Ασφαλώς ναι μεν το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει το δικαίωμα της εκχωρήσεως Αυτοκεφαλίας και η Εκκλησία κάθε έθνους έχει το δικαίωμα ανυψώσεως σε Αυτοκέφαλη, μόνον όμως υπό σαφείς και αυστηρές προϋποθέσεις τις οποίες έχει θέσει η εκκλησιαστική Παράδοση και είναι συνεπείς με την Ορθόδοξη εκκλησιολογίακαι την κανονική Τάξη, οι οποίες σαφώς και δεν τηρήθηκαν στην παρούσα περίπτωση του ουκρανικού Αυτοκεφάλου. Το γιατί δεν τηρήθηκαν δεν είναι του παρόντος να αναπτύξουμε.Απλώς παραπέμπουμε όσους ενδιαφέρονται να μάθουν το γιατί, στην άριστη επί του ζητήματος αυτού μελέτη του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ. Σεραφείμ, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο διαδίκτυο με τίτλο «Το Ουκρανικό ζήτημα: Η αληθής Κανονική θεώρησις. Η Διαπίστωσις. Η Λύσις», (https://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/31545-to-oukraniko-zitima-i-alithis-kanoniki-theorisis-), καθώς και ανάλογη μελέτη με τίτλο «Ανοικτή επιστολή για το Ουκρανικό ζήτημα» (https://www.orthros.eu/2012-09-24-17-08-09/%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%BC%CE%B9)
Κλείνοντας με πόνο διαπιστώνουμε ότι η κακόδοξη οικουμενιστική θεωρία του «πρώτου άνευ ίσων»προχωρεί καλπάζοντας και βρίσκει όλο και περισσότερο έδαφος σε πολλούς επισκόπους, τόσο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όσο και άλλων τοπικών Εκκλησιών. Οι περισσότεροι επίσκοποι σήμερα δεν φαίνονται δυστυχώς πρόθυμοι να αγωνιστούν για να διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία του Συνοδικού Συστήματος μέσα στα πλαίσια που καθόρισε η Κανονική Τάξη και η Παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Αντίθετα φαίνονται πρόθυμοι να εξυψώσουν τους Προκαθημένους των τοπικών Εκκλησιών και να παραχωρήσουν σ’ αυτούς προνόμοια και εξουσίες, που δεν δικαιούνται να έχουν, σκύβοντας σ’ αυτούς δουλικά το κεφάλι και αποτασσόμενοι σε ό,τι εκείνοι αποφασίσουν. Η προσπάθειαέμπρακτης εφαρμογής της οικουμενιστικής αυτής θεωρίας στην περίπτωση του ουκρανικού Αυτοκεφάλουαναδεικνύει τον κίνδυνο βατικανοποιήσεως του Φαναρίου και στρεβλώσεως του Συνοδικού Συστήματος. Γι’ αυτό καλούμε τους επισκόπους μας να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να πράξουν τα δέοντα πριν είναι πολύ αργά! ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΣΥΝΟΔΟΣ. ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΕΣΧΑΤΗ ΩΡΑ!
Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και των Παραθρησκειών
