Σάββα Καλεντερίδη
Είναι γνωστό ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλτ Τραμπ δεν είναι ένας κλασικός πολιτικός, ή μάλλον, για την ακρίβεια, δεν είναι καν πολιτικός. Πιο εύστοχο και σωστό είναι να πούμε ότι γίνεται πολιτικός μέρα με τη μέρα, ενώ παράλληλα προσπαθεί να ισορροπήσει με την κύρια ιδιότητά του, αυτή του επιχειρηματία.
Στην πρόσφατη συνάντηση του Τραμπ με τον Τούρκο ομόλογό του Ταγίπ Ερντογάν, ο Αμερικανός πρόεδρος συνέχισε στο ίδιο μοτίβο. Έκανε δηλώσεις που μας εξέπληξαν, όλους εμάς που παρακολουθούμε τα τεκταινόμενα στο πεδίο των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, ενώ από τις αντιδράσεις στην Ουάσινγκτον τις επόμενες μέρες, φαίνεται ότι εξέπληξαν και τους Αμερικανούς αξιωματούχους καθώς και τα μέλη του Κογκρέσου και της Βουλής των ΗΠΑ.
Τα βασικά επιχειρήματα της Τουρκίας, τα οποία επικαλούνται για να δικαιολογήσουν την αγορά των S-400 από την Τουρκία και να αποφύγουν τις κυρώσεις, είναι τα εξής:
- Εμείς ως Τουρκία αποφασίσαμε να απευθυνθούμε στους Ρώσους μόνον όταν οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να μας πουλήσουν το σύστημα Patriot. Μετά την άρνησή σας πήγαμε στους Ρώσους, οι οποίοι μας έκαναν καλή οικονομική προσφορά και ικανοποίησαν τον όρο που θέσαμε για εκχώρηση τεχνολογίας και συμπαραγωγή τμημάτων του συστήματος στην Τουρκία.
- Το σύστημα S-400 δεν αποτελεί πρόβλημα για τα F-35 και για την ασφάλεια του ΝΑΤΟ, αφού αντίστοιχα συστήματα (S-300) λειτουργούν ήδη σε χώρες του ΝΑΤΟ.
- Οι ΗΠΑ θα πρέπει αντί να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία, να φροντίσουν να εφαρμόσουν το σχέδιό μας για να φθάσουμε τις μεταξύ μας εμπορικές συναλλαγές στο επίπεδο των 60 δισ. δολαρίων, για να επωφεληθούν οι οικονομίες και των δύο χωρών.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, μετά τη συνάντησή του με τον Ερντογάν επέρριψε ευθύνες στην κυβέρνηση Ομπάμα που αρνήθηκε να παραχωρήσει τους S-400 στην Τουρκία και την ανάγκασε να απευθυνθεί στη Ρωσία. Επίσης είπε ότι ο Τραμπ δήλωσε ότι συζήτησε με τον Ερντογάν μια σειρά διμερών θεμάτων που είναι σημαντικά για τις δύο χώρες, συμπεριλαμβανομένης της επιθυμίας για βελτίωση του διμερούς εμπορίου και επίτευξη κοινών στόχων στη Συρία.
Εδώ βλέπουμε ότι στην ουσία ο Τραμπ αποδέχεται το επιχείρημα των Τούρκων όσον αφορά την άρνηση των ΗΠΑ να τους πουλήσουν τους Patriot και επιρρίπτει ευθύνες στην κυβέρνηση Ομπάμα, μη γνωρίζοντας πιθανόν ότι οι ΗΠΑ δεν αρνήθηκαν να πουλήσουν τους Patriot αλλά αρνήθηκαν τη συμπαραγωγή και την παραχώρηση τεχνολογίας που έθεταν ως όρο οι Τούρκοι, για την οποία οι αμερικανικές βιομηχανίες ξόδεψαν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια.
Είδαμε επίσης τον Τραμπ να αποδέχεται και την πρόταση για αύξηση των εμπορικών συναλλαγών με την Τουρκία, υποκινούμενος μάλλον από το κύριο επάγγελμά του, αυτό του επιχειρηματία.
Παράλληλα ο πρόεδρος των ΗΠΑ άφησε μια χαραμάδα ελπίδας στον Ερντογάν ότι θα κάνει χρήση των αρμοδιοτήτων του και θα μετριάσει τις κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας.
Όσον αφορά την «επίτευξη κοινών στόχων στη Συρία», ελπίζουμε να μην δεχτεί ο Αμερικανός πρόεδρος να εγκατασταθούν 3,5 εκατομμύρια Σύριοι πρόσφυγες που ζουν σήμερα στην Τουρκία, σε πόλεις που θα δημιουργηθούν στη Ζώνη Ασφαλείας στη βόρεια Συρία, για να καταστρέψουν το σχέδιο των Κούρδων για τη δημιουργία του περίφημου «Κουρδικού Διαδρόμου» που κάποια μέρα θα τους βγάλει στη Μεσόγειο.
Σημειώνεται ότι η Τουρκία έθεσε ως όρο στη Ρωσία για να υπογράψει το συμβόλαιο αγοράς των S-400, να της δοθεί ως «δώρο» το Αφρίν και η περιοχή Αλ Μπαμπ - Τζαραμπλούς, που κόβουν το δρόμο στους Κούρδους για την έξοδό τους στη θάλασσα.
Φυσικά δεν ήταν όλα καλά για τον Ερντογάν. Ο Ντόναλτ Τραμπ τον εξευτέλισε διεθνώς λέγοντας ότι ενώ η Τουρκία είχε συγκεντρώσει 65.000 στρατό στα σύνορα με τη Συρία, στο τέλος του 2018, και ήταν έτοιμη να εισβάλει στη Β. Συρία για να διαλύσεις τις κρατικές δομές των Κούρδων στην περιοχή αυτή, εκείνος του τηλεφώνησε να μην το κάνει και ο Ερντογάν πειθάρχησε. Συγκεκριμένα ο Τραμπ είπε ότι προστάτεψε τους Κούρδους.
Σχετική με το θέμα είναι η δημοσίευση προχθές άρθρου του ηγετικού στελέχους του PKK Τζεμίλ Μπαγίκ στη Washington Post, αλλά και η υπογραφή του ΟΗΕ με τις Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας (SDF) συμφωνίας για μη στράτευση νέων κάτω των 16 ετών. Η υπογραφή έγινε με επίσημη τελετή στα γραφεία του ΟΗΕ στη Γενεύη, στις 29 Ιουνίου. Για τον ΟΗΕ υπέγραψε η εκπρόσωπος Virginia Gamba και για τις Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας το στέλεχος των Δυνάμεων Προστασίας του Λαού, Φερχάτ Αμπντί Σαχίν, τον οποίον η Τουρκία χρεώνει στο PKK.
Και για τα δύο αυτά θέματα η Τουρκία αντέδρασε έντονα, και διπλωματικά και με δεκάδες δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο.
Όσον αφορά την ουσία των δηλώσεων Τραμπ σε σχέση με τους S-400 και τη μη επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι δεν έχουν πει τον τελευταίο τους λόγο το ΥΠΕΞ και το Πεντάγωνο, καθώς και το αμερικανικό Κογκρέσο, το οποίο δεν αναμένεται να είναι τόσο ήπιο στο θέμα των κυρώσεων. Υψηλόβαθμοι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει επανειλημμένα και έχουν ξεκαθαρίσει ότι η Τουρκία δεν μπορεί να αγοράσει τα F-35 και να αποκτήσει ταυτόχρονα και το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα.
Επίσης, το Κογκρέσο έχει προειδοποιήσει ότι αν ο Ερντογάν ταχθεί στο πλευρό της Ρωσίας, η Τουρκία θα δεχθεί ως σύμμαχος στο ΝΑΤΟ κυρώσεις βάσει του νόμου CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act).
Η κατάσταση είναι αυτή που περιγράψαμε παραπάνω, δηλαδή συγκεχυμένη. Πάντως, για να έχουμε πλήρη εικόνα, να πούμε ότι αξιωματούχοι της αντιπολίτευσης στην Τουρκία διατείνονται ότι ο Τραμπ πείστηκε και έκανε αυτές τις δηλώσεις επειδή η Τουρκία υποσχέθηκε ότι ναι μεν θα παραλάβει τους S-400 εντός του Ιουλίου, πλην όμως δεν θα τους ενεργοποιήσει, θα παραμείνουν κλεισμένοι στα κουτιά συσκευασίας τους. Άρα, δεν θα υπάρχει πρόβλημα να παραλάβει τα F-35. Επίσης, ο Ερντογάν, για να δελεάσει τον Τραμπ, υποσχέθηκε να αγοράσει και Patriot αλλά και μεγάλο αριθμό εμπορικών αεροσκαφών από την Boeing για την Turkish Airlines.
Μετά από όλα αυτά, μένει να δούμε πώς θα αντιδράσουν το αμερικανικό ΥΠΕΞ, το Πεντάγωνο και το Κογκρέσο. Επίσης, ενδιαφέρον έχει να δούμε πώς θα αντιδράσει και η Ρωσία στο ενδεχόμενο να παραμείνουν οι S-400 στα κουτιά συσκευασίας. Ίσως δούμε την Τουρκία να πληρώνει τίμημα στο Ιντλίμπ, το Αφρίν και την Αλ Μπαμπ - Τζαραμπλούς.
Όντως, πολύ θερμό το φετινό καλοκαίρι.
Δημοσιεύεται στην εφημερίδα δημοκρατία και στο Pontos-news
http://infognomonpolitics.blogspot.com/
Είναι γνωστό ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλτ Τραμπ δεν είναι ένας κλασικός πολιτικός, ή μάλλον, για την ακρίβεια, δεν είναι καν πολιτικός. Πιο εύστοχο και σωστό είναι να πούμε ότι γίνεται πολιτικός μέρα με τη μέρα, ενώ παράλληλα προσπαθεί να ισορροπήσει με την κύρια ιδιότητά του, αυτή του επιχειρηματία.
Είδαμε επίσης τον Τραμπ να αποδέχεται και την πρόταση για αύξηση των εμπορικών συναλλαγών με την Τουρκία, υποκινούμενος μάλλον από το κύριο επάγγελμά του, αυτό του επιχειρηματία.
Και για τα δύο αυτά θέματα η Τουρκία αντέδρασε έντονα, και διπλωματικά και με δεκάδες δημοσιεύματα στον τουρκικό Τύπο.
