(Το ψευδές άρθρο της «Τurkish Daily Νews»)
Φώτιος Δονόπουλος
1. Tι έλεγε από το 1974 ο Χ. Κίσινγκερ!
Henry Kissinger: «The Greek people are anarchic and difficult to tame. For this reason we must strike deep into their cultural roots: Perhaps then we can force them to conform. I mean, of course, to strike at their language, their religion, their cultural and historical reserves, so that we can neutralize their ability to develop, to distinguish themselves, or to prevail; thereby removing them as an obstacle to our strategically vital plans in the Balkans, the Mediterranean, and the Middle East»
(Οι Έλληνες είναι αναρχικοί και δύσκολα κουμαντάρονται. Γι' αυτόν τον λόγο πρέπει να χτυπήσουμε βαθιά μέσα στις πολιτισμικές τους ρίζες: έτσι ίσως καταφέρουμε να τους αναγκάσουμε να συμβιβαστούν. Εννοώ βέβαια να χτυπήσουμε την γλώσσα τους, την θρησκεία τους, τα πολιτισμικά και ιστορικά αποθέματα, έτσι ώστε να ουδετεροποιήσουμε την δυνατότητα τους να αναπτύσσονται, να διακρίνουν τους εαυτούς τους, ή να αποδεικνύουν ότι μπορούν να νικούν, έτσι ώστε να ξεπεράσουμε τα εμπόδια στα στρατηγικώς απαραίτητα σχέδια μας στα Βαλκάνια, την Μεσόγειο, και την Μέση Ανατολή).
Απόσπασμα ομιλίας του Henri Kissinger στην Ουάσινγκτον τον Σεπτέμβρη του 1974...2. Κίσινγκερ:
(Οι Έλληνες είναι αναρχικοί και δύσκολα κουμαντάρονται. Γι' αυτόν τον λόγο πρέπει να χτυπήσουμε βαθιά μέσα στις πολιτισμικές τους ρίζες: έτσι ίσως καταφέρουμε να τους αναγκάσουμε να συμβιβαστούν. Εννοώ βέβαια να χτυπήσουμε την γλώσσα τους, την θρησκεία τους, τα πολιτισμικά και ιστορικά αποθέματα, έτσι ώστε να ουδετεροποιήσουμε την δυνατότητα τους να αναπτύσσονται, να διακρίνουν τους εαυτούς τους, ή να αποδεικνύουν ότι μπορούν να νικούν, έτσι ώστε να ξεπεράσουμε τα εμπόδια στα στρατηγικώς απαραίτητα σχέδια μας στα Βαλκάνια, την Μεσόγειο, και την Μέση Ανατολή).
Απόσπασμα ομιλίας του Henri Kissinger στην Ουάσινγκτον τον Σεπτέμβρη του 1974...2. Κίσινγκερ:
Ο ελληνικός λαός είναι δυσκολοκυβέρνητος....( το ψευδές άρθρο της «Τurkish Daily Νews»)
Σαν σήμερα, στις 27 Μαΐου του 1923, γεννήθηκε ένας από τους πιο «αγαπημένους» Αμερικανούς στην Ελλάδα. Ο Γερμανοεβραίος Χένρυ Άλφρεντ Κίσινγκερ...
H πιο γνωστή δήλωση (ίσως κι η μοναδική που διάβασαν ποτέ οι περισσότεροι) του αγαπημένου μας πολιτικού για την Ελλάδα ήταν απλά… μια μούφα:
«Ο ελληνικός λαός είναι δυσκολοκυβέρνητος και γι΄ αυτό πρέπει να τον πλήξουμε βαθιά στις πολιτισμικές του ρίζες. Τότε ίσως συνετισθεί. Εννοώ δηλαδή να πλήξουμε τη γλώσσα,τη θρησκεία,τα πνευματικά και ιστορικά του αποθέματα, ώστε να εξουδετερώσουμε κάθε δυνατότητά του να αναπτυχθεί, να διακριθεί,να επικρατήσει, για να μη μας ενοχλεί στα Βαλκάνια,να μη μας παρενοχλεί στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, κτλ. ».
ΨΕΥΔΕΣ
Γι αυτή την, αδιαμφισβήτητα ανυπόστατη, δήλωση έχουν γράψει αρκετοί επιφανείς και μη στο παρελθόν. Επιλέξαμε 3 άρθρα αξιόλογων αρθρογράφων
1. Γιάννης Μαρίνος – στην εφημερίδα το Βήμα
Μολονότι ο κ. Κίσινγκερ δεν διακρίνεται για φιλικά αισθήματα προς την Ελλάδα και βαρύνεται για εχθρική πολιτική κατά της χώρας μας και της Κύπρου, δεν έχει προβεί ποτέ στην προαναφερθείσα δήλωση. Και αυτό μπορώ να το βεβαιώσω κατηγορηματικά, καθώς εγώ ο ίδιος που της έδωσα ευρεία δημοσιότητα με την υπογραφή «Κριτόβουλος» στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» διαπίστωσα τελικά ότι επρόκειτο για κατασκευασμένο από αγνώστους κείμενο για να ενοχοποιήσει τον αντιπαθή Αμερικανό διπλωμάτη.
Το δημοσίευμά μου εκείνο χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον από διακεκριμένους αρθρογράφους, όπως ο καθηγητής Χρήστος Γιανναράς, ο αείμνηστος Μάριος Πλωρίτης και ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρ. Σαρτζετάκης με τον πιο ακραίο αρνητικό σχολιασμό. Αποτέλεσμα η αστραπιαία ένταξή του στο αντιαμερικανικό οπλοστάσιό μας ως και σήμερα.
Καθώς υπήρξαν αμφισβητήσεις της γνησιότητας του κειμένου, επιδόθηκα σε εμπεριστατωμένη διερεύνηση του θέματος και στις επαρχιακές εφημερίδες «Δικαίωμα» και «Χρόνος» που το είχαν πρωτοδημοσιεύσει και στην αγγλόγλωσση τουρκική εφημερίδα «Τurkish Daily Νews», από την οποία υποτίθεται ότι το αναδημοσίευσαν. Σε επιτόπια έρευνά μου στην Κωνσταντινούπολη με τη βοήθεια του εκεί συναδέλφου Αλκη Κούρκουλα, προέκυψε ότι στο φύλλο της 17.2.1997, όπου υποτίθεται ότι δημοσιεύθηκε η επίμαχη δήλωση, τίποτε σχετικό δεν υπήρχε. Κατόπιν αυτού έστειλα επιστολή στον κ. Κίσινγκερ ζητώντας του να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει τα αποδιδόμενα σε αυτόν ανθελληνικά σχόλια, που περιέχονταν σε ομιλία του σε εκδήλωση βράβευσής του. Μου απάντησε ως εξής:
« Αγαπητέ κύριε Μαρίνο. Ευχαριστώ για την επιστολή σας. Οσον αφορά το απόσπασμα που δημοσιεύσατε, ούτε τελετή βράβευσής μου υπήρξε, ούτε ομιλία μου και το προβαλλόμενο απόσπασμα είναι εξ ολοκλήρου αναληθές. Η όλη ιστορία είναι καθαρό εφεύρημα και αναμένω ότι θα προβείτε σε διόρθωση. Καθώς είσθε ο πρώτος που με πληροφορεί από πού προήλθε το δημοσιευθέν απόσπασμα, μόλις σήμερα είχα την ευκαιρία να προβώ σε διόρθωση προς την “Τurkish Daily Νews” και αυτό έπραξα. Ειλικρινά δικός σας. Χένρι Κίσινγκερ».
Το ίδιο έπραξα αμέσως κι εγώ με εκτενές κείμενο στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» στις 13.11.1997, με επιστολή μου στην «Καθημερινή» και με τηλεφωνήματα προς κάθε κατεύθυνση, καθώς η δήθεν δήλωση Κίσινγκερ είχε προκαλέσει και δημόσιες αντιπαραθέσεις, οξύτατες και υβριστικές μεταξύ κορυφαίων προσωπικοτήτων του τόπου. Δυστυχώς αγνοήθηκα. Το διαψευσθέν ως κείμενο Κίσινγκερ είχε εμπλουτίσει πια το οπλοστάσιο των αρεσκομένων σε συνωμοσιολογία νεοελλήνων κατά της υπερδύναμης και των ανθελληνικών σχεδίων της (όχι πάντοτε αβάσιμων πάντως), άρεσε ως όπλο της αντιαμερικανικής φιλολογίας και υπήρξε γενική άρνηση να το εγκαταλείψουν.
Μάλιστα κι εγώ, που καλοπίστως δημοσίευσα την ανύπαρκτη ομιλία Κίσινγκερ, αντιμετωπίστηκα εχθρικά στην προσπάθειά μου να αποκαταστήσω την αλήθεια. Η συκοφαντία αυτή άρεσε και επαναλαμβανόμενη έγινε εθνικό κεκτημένο. Πολύ περισσότερο που δικαίωσε και τον πάντοτε λατρευόμενο στην Ελλάδα Λένιν, ο οποίος φέρεται ειπών πρώτος ότι «αν θέλεις να αλώσεις έναν λαό, κατάστρεψε τη γλώσσα του».
2. Του Πάσχου Μανδραβέλη από την εφημερίδα Καθημερινή
Το περίεργο δεν είναι μόνο η αναπαραγωγή των μύθων περί Κίσιγκερ και ελληνικής γλώσσας . Πιο περίεργο είναι η ευκολία αναπαραγωγής τους. Οχι μόνο στους καφενέδες, αλλά στα μεγάλα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ή ακόμη και μέσα στη Βουλή.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες μια παραγωγή τύπου «Αλ τσαντίρι Νιουζ» θα έπρεπε να έχει κάποιο τμήμα τεκμηρίωσης. Ή έστω μερικούς ανθρώπους που να εξετάζουν την ακρίβεια όσων εκστομίζει ο εθνικός μας κωμωδός. Μιλάμε για την εκπομπή με τη μεγαλύτερη ακροαματικότητα και πιθανότατα τις μεγαλύτερες εισπράξεις από τις διαφημίσεις σήμερα στην τηλεόραση. Φευ! Στην Ελλάδα και η κωμωδία είναι του ποδαριού: βρίσκουμε κάτι στο Διαδίκτυο, μας κάνει εντύπωση και το αμολάμε στο πανελλήνιο. Ετσι χωρίς έλεγχο. Ούτε καν ένα στοιχειώδες τεστ λογικής. Τι επανέλαβε για πολλοστή φορά ο κ. Λάκης Λαζόπουλος στη δημοφιλή εκπομπή του; Οτι ο Κίσιγκερ δήλωσε πως «Ο ελληνικός λαός είναι ατίθασος και γι’ αυτό πρέπει να τον πλήξουμε βαθιά στις πολιτιστικές του ρίζες. Τότε ίσως συνετιστεί. Εννοώ δηλαδή τη θρησκεία, τα πνευματικά και ιστορικά του αποθέματα, ώστε να εξουδετερώσουμε κάθε δυνατότητά του να αναπτυχθεί και να διακριθεί, να επικρατήσει, για να μη μας παρενοχλεί στα Βαλκάνια, να μη μας απασχολεί στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, σε όλη αυτή τη νευραλγική περιοχή, μεγάλης στρατηγικής σημασίας για μας, για την πολιτική των ΗΠΑ».
Ωραία, ας υποθέσουμε ότι ο ελληνικός λαός είναι ατίθασος και ότι ο κ. Κίσιγκερ -που δεν έχει άλλη δουλειά- αποφάσισε να τον πλήξει. Γιατί να αποκαλύψει το σχέδιό του; Για να αμυνθούμε; Εστω ότι, παρά το γεγονός ότι είναι δαιμόνιος, του ξέφυγε. Πώς πλήττεται ένας λαός «βαθιά στις πολιτιστικές του ρίζες»; Πώς πλήττονται τα «τα πνευματικά και ιστορικά του αποθέματα»; Υπάρχει κάποιο μυστικό υπερόπλο που θα μας αποκαλύψει ο κ. Λαζόπουλος; (Εδώ που τα λέμε, αν ψάξει λίγο περισσότερο στο Διαδίκτυο μπορεί να ανακαλύψει και τέτοιου τύπου ανοησίες). Κι έστω ότι πλήττονται τα «τα πνευματικά και ιστορικά του αποθέματα» ενός λαού. Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας επιχείρησης χρειάζονται δύο με τρεις γενιές. Δεν θα ήταν προτιμότερο να μας επιβάλει ένα εμπορικό εμπάργκο; Πιο αποτελεσματικό θα ήταν και πιο φθηνά θα του ερχόταν.
Το πρόβλημα φυσικά δεν είναι με τους μύθους. Κυκλοφορούν παντού και σε όλες τις γλώσσες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο μύθος περί της επίσημης γλώσσας των ΗΠΑ (που παρά δύο ψήφους στο πρώτο Κογκρέσο θα ήταν η ελληνική) υπάρχει και για τα γερμανικά. Στη Γερμανία, όμως, αυτό δεν γίνεται μέρος του δημόσιου διαλόγου. Δεν αναμεταδίδεται από εκπομπές μεγάλης τηλεθέασης, παρά μόνο ίσως για να χλευαστεί. Και αν ποτέ κάποια εφημερίδα δημοσιεύσει πρωτοσέλιδο κάτι σαν τη φάρσα με το «χαρτονόμισμα των Σκοπίων που απεικονίζει τον Λευκό Πύργο», τρέχει γρήγορα να το διορθώσει. Στην Ελλάδα οι μύθοι παραμένουν ζωντανοί όχι μόνο διότι αναπαράγονται χωρίς έλεγχο. Κυρίως διότι δεν υποβάλλονται σε ένα στοιχειώδες τεστ λογικής. Oλα γίνονται πρόχειρα. Ακόμη και ο δημόσιος διάλογος…
3 . Το τρίτο άρθρο από τον Νίκο Σαραντάκο
Υποτίθεται ότι ο Κίσινγκερ τη δήλωση αυτή την έκανε σε ομιλία του το 1994 με την ευκαιρία της βράβευσής του από αμερικανούς επιχειρηματίες. Τουλάχιστον αυτό ισχυρίστηκε η Λιάνα Κανέλλη (μετέπειτα βουλευτής του ΚΚΕ) στο περιοδικό Νέμεσις που εκδίδει. Ως πηγή της η κ. Κανέλλη επικαλέστηκε δημοσίευμα της αγγλόφωνης τουρκικής εφημερίδας Turkish Daily News (της 17.2.1997)
Τον μύθο (διότι για μύθο πρόκειται) τον κατάπιαν αμάσητο πάρα πολλά έντυπα, δημοσιογράφοι, σχολιαστές, πολιτικοί αναλυτές. Δυστυχώς, ανάμεσά τους βρίσκονται και ονόματα που έχουν τιμήσει τα ελληνικά γράμματα –αλλά και διάφοροι αγύρτες που δεν ήθελαν καθόλου σπρώξιμο για να πεισθούν. Όσοι θέλετε τα ονόματα, σας παραπέμπω στο αναλυτικότατο ρεπορτάζ του Ιού, από το οποίο έχω πάρει άλλωστε και τα περισσότερα απ’ όσα γράφω εδώ.
Ζούμε σε μικρό κόσμο, κι έτσι ο ίδιος ο Κίσινγκερ δεν άργησε να πληροφορηθεί ότι κυκλοφορούσε πλαστή δήλωσή του. Η διάψευσή του δημοσιεύτηκε στα Πολιτικά Θέματα (13.6.97) αλλά φυσικά αγνοήθηκε από τα εθνικόφρονα παπαγαλάκια που αναμετάδιδαν το μύθο. Επιπλέον, όταν ζητήθηκε από την κυρία Κανέλλη να παρουσιάσει την πηγή της, εκείνη ισχυρίστηκε ότι το συγκεκριμένο φύλλο της τουρκικής εφημερίδας έχει γίνει άφαντο από τα γραφεία της εφημερίδας και από την ηλεκτρονική της έκδοση! Έτσι, καμιά τεκμηρίωση του μύθου δεν υπάρχει. Φυσικά, οποιοσδήποτε άνθρωπος έχει λίγο μυαλό στο κεφάλι του, καταλαβαίνει ότι είναι απολύτως αδύνατο ένας παμπόνηρος διπλωμάτης σαν τον Κίσινγκερ να ξεστομίσει τόσο ωμά λόγια! Ακόμα κι αν τα πίστευε αυτά, ποτέ δεν θα τα έλεγε –ή, αν τα έλεγε, θα τα γαρνίριζε με πολυπολιτισμικές και ανθρωπιστικές σάλτσες.
Κανονικά, ο παραλογισμός της υποτιθέμενης δήλωσης θα αρκούσε για να φανεί η πλαστότητά της, αλλά υπάρχει και κάτι άλλο. Όπως αποκαλύπτει ο Ιός, η πρώτη αναφορά για υποτιθέμενη δήλωση Κίσινγκερ δεν έγινε από την κυρία Κανέλλη αλλά από τον δικηγόρο Θ. Σταυρόπουλο σε επιστολή του στις 26.1.1987 στην Ελευθεροτυπία. Επιχειρηματολογώντας υπέρ της ανάγκης να ξαναρχίσει η διδασκαλία των αρχαίων στο γυμνάσιο, ο επιστολογράφος παρέθεσε τη δήθεν δήλωση Κίσινγκερ, η οποία, κατ’ αυτόν, είχε ειπωθεί το 1973, αμέσως μετά τη σφαγή του Πολυτεχνείου!
Κόκκος αλήθειας;
Έχω κάπου ξαναπεί ότι οι περισσότεροι μύθοι έχουν μέσα τους έναν κόκκο αλήθειας. Στην προκειμένη περίπτωση, ο κόκκος αλήθειας είναι βέβαια τα κυνικά ιμπεριαλιστικά παιχνίδια των Αμερικανών στην Μεσόγειο και σε όλο τον υπόλοιπο πλανήτη. Ίσως όμως υπάρχει κι άλλος ένας κόκκος αλήθειας –τουλάχιστον έτσι υποστηρίζει ο πατέρας μου, ο συγγραφέας Δημήτρης Σαραντάκοςστο άρθρο αυτό, το οποίο έχει γραφτεί στο περιοδικό Φιστίκι αρκετά χρόνια τώρα.
«Έλα όμως που ο Χένρυ Τζων Τεμπλ, λόρδος Πάλμερστον, είχε πεί ακριβώς τα ίδια λόγια, προσθέτοντας μόνο μετά τη λέξη «υπάκουος» τη φράση «σαν τους λαούς του Ινδοστάν». Και η δήλωση αυτή έγινε στο βρετανικό κοινοβούλιο το 1850, με αφορμή τα επεισόδια που έγιναν στην Αθήνα σε βάρος του βρετανού υπηκόου Πατσίφικου», υποστηρίζει ο πατέρας μου, ο οποίος θυμάται ότι το είχε διαβάσει σε άρθρο του Θέμου Κορνάρου την περίοδο μετά την Απελευθέρωση.
Για όσους δεν θυμούνται το επεισόδιο Πατσίφικο: το 1849 είχε απαγορευτεί το κάψιμο του Ιούδα το Πάσχα· υπεύθυνος για την απαγόρευση αυτή θεωρήθηκε (εσφαλμένα) ο Ντον Πατσίφικο, εβραίος πορτογαλικής καταγωγής που ζούσε στην Αθήνα, με αποτέλεσμα το εξαγριωμένο πλήθος να καταστρέψει το σπίτι του και να λεηλατήσει την περιουσία του, ενώ η αστυνομία αδιαφορούσε (ίσως επειδή ηγέτες του όχλου ήταν δυο υπουργοπαίδια). Ο Πατσίφικο ζήτησε αποζημίωση από την ελληνική κυβέρνηση, όμως το ποσό που ζητούσε κρίθηκε υπέρογκο. Όταν δεν μπόρεσε να αποζημιωθεί, ζήτησε την προστασία της Αγγλίας -ήταν άγγλος υπήκοος, αφού είχε γεννηθεί στο Γιβραλτάρ. Ο Πάλμερστον, που ήταν τότε Υπουργός Εξωτερικών, απάντησε με πρωτοφανή τρόπο: κήρυξε ναυτικό αποκλεισμό της Ελλάδας και προέβη σε συλλήψεις ελληνικών πλοίων και κατάσχεση του φορτίου τους ώστε να συγκεντρωθούν τα χρήματα για την αποζημίωση του Πατσίφικο. Ήταν μια από τις πρώτες εκδηλώσεις της λεγόμενης «διπλωματίας των κανονιοφόρων». Ο αποκλεισμός κράτησε δυο μήνες. Οι άλλες δύο εγγυήτριες δυνάμεις, Γαλλία και Ρωσία, διαμαρτυρήθηκαν για την δυσανάλογα βίαιη αντίδραση και τελικά το θέμα Πατσίφικο παραπέμφθηκε σε διαιτησία η οποία επιδίκασε στον αιτούντα πολύ χαμηλότερη αποζημίωση απ’ όσο ζητούσε. Όταν το επεισόδιο είχε τελειώσει, το θέμα συζητήθηκε στη Βουλή των Λόρδων, η οποία καταδίκασε τις ενέργειες του Πάλμερστον. Όμως, η Βουλή των Κοινοτήτων, στις 25 Ιουνίου 1850, αναίρεσε την απόφαση. Στη συζήτηση αυτή ήταν παρών ο Πάλμερστον που έβγαλε με την ευκαιρία αυτή έναν από τους διασημότερους λόγους του, με διάρκεια πεντέμισι ώρες, όπου δεν περιορίστηκε στην ελληνική υπόθεση αλλά συνόψισε όλη την εξωτερική πολιτική του. Ο λόγος έμεινε στην ιστορία με την ονομασία Civis Romanus sum (είμαι Ρωμαίος πολίτης) διότι ο Πάλμερστον υποστήριξε την αρχή ότι η Βρετανία πρέπει να προστατεύει ενεργητικά κάθε Βρετανό πολίτη στο εξωτερικό, όπως έκανε και η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Ο Πάλμερστον κέρδισε την ψηφοφορία αλλά και τη δυσαρέσκεια της βασίλισσας Βικτωρίας.
Ανέτρεξα στα πρακτικά της Βουλής των Κοινοτήτων. Όμως, ούτε στον λόγο του Πάλμερστον ούτε στη γενικότερη συζήτηση μπόρεσα να βρω το επίμαχο απόσπασμα ή κάτι που να συγγενεύει αρκετά. Δεν μπορώ να είμαι 100% κατηγορηματικός ότι έκανα σωστά την αναζήτησή μου (δεν διάβασα βέβαια και τις 1100 σελίδες!) αλλά θα με εξέπληττε να υπήρχε και να μου ξέφυγε. Ο λόγος του Πάλμερστον υπάρχει και σε πιο προσιτή μορφή, εδώ. Φυσικά, μπορεί η επίμαχη φράση να έχει ειπωθεί από τον Πάλμερστον σε άλλη ευκαιρία, όσο κι αν αυτό δεν είναι πολύ πιθανό. Πάντως, το σκαιό ύφος της υποτιθέμενης δήλωσης δεν είναι καθόλου αταίριαστο στην εποχή· ο ίδιος ο Πάλμερστον αποδεδειγμένα έχει πει, μιλώντας για την Κίνα και για τα κράτη της Λατινικής Αμερικής, ότι «αυτά τα μισοπολιτισμένα κράτη χρειάζονται ένα μπερντάχι κάθε οχτώ-δέκα χρόνια για να διατηρούνται στην τάξη» (These half-civilised governments all require a dressing down every eight or ten years to keep them in order). Οπότε, δεν αποκλείεται εντελώς να έχει ειπωθεί από τον Πάλμερστον η επίμαχη φράση αλλά δεν έχω καμιάν απόδειξη γι’ αυτό.
Επιστροφή στον Κίσινγκερ
Στις διαδικτυακές συζητήσεις, στα διάφορα φόρουμ, υπάρχουν πολλοί που απρόθυμα παραδέχονται ότι μπορεί να είναι και μύθος η δήλωση Κίσινγκερ, αλλά ρωτούν: Τι σας ενδιαφέρει η υστεροφημία του γερακιού; Και να μην το είπε, αμφιβάλλετε ότι το σκέφτηκε ή ότι η αμερικανική πολιτική απέναντι στη χώρα μας είναι ιμπεριαλιστική και κυνική;
Θα απαντήσω μόνο για τον εαυτό μου· αν ενδιαφέρομαι για την αποκατάσταση της αλήθειας ασφαλώς δεν το κάνω για την καλή φήμη του υπουργού του Νίξον· αυτήν μπορεί, αν θέλει, να την υπερασπιστεί ο ίδιος. Το κάνω, καταρχάς, γιατί θυμάμαι αυτό που έχει πει ο εθνικός μας ποιητής, ο κόντες Σολωμός, πως το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθινό.Και, δεύτερον, ασχολούμαι με το θέμα επειδή οι πλασιέδες της δήθεν δήλωσης Κίσινγκερ δεν την προωθούν για ακαδημαϊκούς λόγους, αλλά έχουν ο καθένας τους σκοπούς του, που με αφορούν άμεσα. Άλλοι, σαν τον πρώτο επιστολογράφο που την έφερε στη δημοσιότητα, τον δικηγόρο Σταυρόπουλο, θέλουν να πετύχουν να διδάσκονται όλο και περισσότερα αρχαία στα γυμνάσια και τα λύκεια, άλλοι προβάλλουν τη δήθεν δήλωση Κίσινγκερ σαν επιχείρημα εναντίον των προσπαθειών για χωρισμό εκκλησίας και κράτους, άλλοι επιστρατεύουν τον Κίσινγκερ για να φιμώσουν τις αντίθετες φωνές π.χ. σχετικά με τη μελέτη της ιστορίας ή για να στιγματίσουν σαν εθνικούς μειοδότες όσους διαφωνούν με την ακραία εθνικιστική γραμμή τους.
Οπότε, χρήσιμο είναι να ξέρουμε ότι η δήλωση Κίσινγκερ δεν υπήρξε ποτέ.
