 |
| Γράφει η Σοφία Βούλτεψη |
Η πρεμούρα με την οποία η ΔΕΗ έσπευσε να εξαγοράσει την σκοπιανή εταιρία EDS (στις 5 Φεβρουαρίου 2018 η εισήγηση για την εξαγορά στο Δ.Σ. της ΔΕΗ και αμέσως την επομένη η απόφαση για την εξαγορά της) είναι ευθέως ανάλογη με την πρεμούρα της κυβέρνησης να «λύσει» το Σκοπιανό! Ευθέως ανάλογες και οι σκιές και στα δύο deals.
Στο στόχαστρο του παραρτήματος της Διεθνούς Διαφάνειας στην ΠΓΔΜ έχει βρεθεί ο Κότσο Ανγκιούσεφ, ιδιοκτήτης της εταιρίας που εξαγόρασε η ΔΕΗ, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης των Σκοπίων, στενός συνεργάτης του Σκοπιανού Πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ και τρίτος πλουσιότερος άνθρωπος στην ΠΓΔΜ.
Ο λόγος για την EDS (Energy Delivery Solutions), μια εταιρεία εμπορίας ενέργειας,
που ανήκει στον όμιλο Fero Ιnvest και δραστηριοποιείται και στη μεταλλουργία και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που η ΔΕΗ εξαγόρασε έναντι 4,8 εκ. ευρώ ενώ αυτή τη στιγμή, όπως αποκάλυψε η «Καθημερινή» η αξία της είναι μηδενική, ο δείκτης πιστωτικής της ικανότητας είναι αρνητικός, τα κεφάλαιά της αρνητικά, τα πάγιά της δεν ξεπερνούν τα 600.000 δηνάρια, έχει το 40% των ζημιών του κλάδου και μόνο το 11% του τζίρου και το 2017 είχε ζημιές.
Για να καταλάβετε για τι μιλάμε, σκεφθείτε ότι μετά την τραγωδία στο Μάτι, ο Ζάεφ ανακοίνωσε ότι «με απόφαση της κυβέρνησης, διαθέτουμε 6 εκ. δηνάρια ως βοήθεια, που θα είναι διαθέσιμα για τους ελληνικούς κρατικούς θεσμούς που χειρίζονται την κατάσταση», προσθέτοντας ότι η κυβέρνησή του θα δημιουργήσει συντονιστικό όργανο, «το οποίο θα παρακολουθεί σε καθημερινή βάση την κατάσταση στην Ελλάδα και θα συντονίζει την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, σε συνεργασία με τους ελληνικούς θεσμούς».
Τα 6 εκ. δηνάρια αντιστοιχούν σε 97.000 ευρώ (οπότε βγάλτε τα συμπεράσματά σας για τα 600.000 δηνάρια της EDS!
Τι λέει η Διεθνής Διαφάνεια
Στις 25 Απριλίου 2018, ακριβώς την ημέρα που υπογράφηκε η εξαγορά της εταιρίας του Κότσο από την ΔΕΗ, το παράρτημα της Διεθνούς Διαφάνειας στην πΓΔΜ εξέφρασε την ανησυχία του σχετικά με το έλλειμμα διαφάνειας όσον αφορά στην διαδικασία πτώχευσης της «Feni Industry AD Kavadarci», της μεγαλύτερης βιομηχανίας σιδήρου και νικελίου της γειτονικής χώρας, υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν δικαιολογημένες υποψίες για εγκληματική δραστηριότητα και κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους μελών του Ταμείου Πτωχεύσεων και της δικαστού που ασχολήθηκε με την υπόθεση, καθώς και άλλων κρατικών και τραπεζικών αξιωματούχων.
Η βιομηχανία ιδρύθηκε στο Καβάρντατσι το 1985 και είναι θυγατρική του ολλανδικού κολοσσού «Cunico Resources N.V. - The Netherlands». Προσανατολισμένη στις εξαγωγές, με χίλιους εργαζόμενους, πραγματοποιούσε εξαγωγές κυρίως σε Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Βέλγιο, Σουηδία και αλλού.
Ωστόσο μπήκε σε διαδικασία πτώχευσης καθώς δεν στάθηκε δυνατόν να ικανοποιήσει τους πιστωτές της. Στις 20 Οκτωβρίου 2017 ανακοινώθηκε η εξαγορά της από την βουλγαρική «Enekod», η οποία ανέλαβε τις υποχρεώσεις προς τις τράπεζες και τους εργαζόμενους.
Τότε, ο πρόεδρος της βουλγαρικής εταιρίας Πέτσε Ριστέφσκι είχε αναφέρει ότι ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κότσο Ανγκιούσεφ είχε παίξει ρόλο κλειδί στις διαπραγματεύσεις.
Αλλά μόλις δέκα μέρες αργότερα (διάστημα σχετικά μικρό για να ολοκληρωθούν τέτοιες διαδικασίες), στις 30 Οκτωβρίου, οι πιστώτριες τράπεζες ανακοίνωσαν ότι η βουλγαρική εταιρία δεν ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις της έναντι των εργαζομένων, των τραπεζών και άλλων πιστωτών, σημειώνοντας ότι απαιτείται να βρεθεί «σοβαρός επενδυτής».
Σύμφωνα με τη Διεθνή Διαφάνεια, η πρόσκληση ενδιαφέροντος για την «Feni Industry AD Kavadarci» που δημοσιεύθηκε ήταν φωτογραφική, υπέρ συγκεκριμένου ενδιαφερόμενου. Ως αποτέλεσμα αυτής της φωτογραφικής προκήρυξης, που δεν έθετε όρους όσον αφορά στα πρόσωπα που θα εμπλέκονταν, αργότερα προέκυψε πως συγκεκριμένος υποψήφιος ο οποίος επελέγη ήταν συγχρόνως και αυτός που υπέγραψε τη συμφωνία εξαγοράς ως εκπρόσωπος της πτωχευμένης Feni! Έτσι, σύμφωνα με τις καταγγελίες, η Global Special Opportunities LTD, εγγεγραμμένη στις Μπαχάμες, απέκτησε την εταιρία κατά παράβαση του Πτωχευτικού Δικαίου.
Από την πλευρά της, η Διεθνής Διαφάνεια έλαβε μέρος στη συλλογή των αναγκαίων εγγράφων προκειμένου να αποπεμφθούν τα μέλη του Πτωχευτικού Ταμείου και να τους απαγγελθούν κατηγορίες.
Σύμφωνα με το δελτίο του Παραρτήματος της Διεθνούς Διαφάνειας στην πΓΔΜ, που, όπως είπαμε, εξεδόθη ακριβώς την ημέρα της εξαγοράς από την ΔΕΗ, η Διεθνής Διαφάνεια έχει δεχθεί καταγγελία σχετικά με μεθόδευση σε βάρος της ολλανδικής Cunico Resources, που εξακολουθούσε να είναι ιδιοκτήτρια της Feni Industry AD Kavadarci. Το Παράρτημα έστειλε την καταγγελία στη Γραμματεία της Διεθνούς Διαφάνειας στο Βερολίνο, καθώς και στο Γραφείο της Διεθνούς Διαφάνειας στις Βρυξέλλες, που ανέλαβαν να διερευνήσουν την καταγγελία.
Στη συνοδευτική επιστολή του, το Παράρτημα της πΓΔΜ σημειώνει ότι ο κ. Κότσο Ανγκιούσεφ, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, σκοπίμως ενορχήστρωσε την υπόθεση με σκοπό η εταιρία να περιέλθει στην εταιρία από τις Μπαχάμες, αποτρέποντας την είσοδο στην αγορά της εταιρίας Enekod, με σκοπό να προστατεύσει το μερίδιο που κατέχει στην αγορά η Energy Deliveries Solutions. Δηλαδή η εταιρία του! Δηλαδή η εταιρία που αγόρασε η ΔΕΗ! Η οποία εν ψυχρώ ανακοίνωσε ότι τα 4,8 εκ ευρώ της εξαγοράς κατατίθενται σταδιακά στο όνομα του ιδιοκτήτη. Δηλαδή του Κότσο!
Σύμφωνα με το δελτίο της Διεθνούς Διαφάνειας, αντίγραφο της επιστολής με τις συγκεκριμένες κατηγορίες εστάλη τόσο στον Ανγκιούσεφ, όσο και στον Ζάεφ.
Μάλιστα, στις 6 Ιουνίου, δέκα μέρες πριν από την υπογραφή της συμφωνίας, το σκοπιανό συνδικάτο μεταλλωρύχων «Mina» (Ορυχείο) κατήγγειλε ότι ολλανδικό δικαστήριο απήγγειλε κατηγορίες στον αντιπρόεδρο Ανγκιούσεφ (δεξί χέρι του Ζάεφ, όπως αναφέρεται), καθώς και στον Ισραηλινό επιχειρηματία Μπένι Στάινμετζ για παράνομη παραχώρηση του εργοστασίου του ολλανδικού γίγαντα του νικελίου Cunico.
Σύμφωνα δηλαδή με την Διεθνή Διαφάνεια, για χάρη της (εξαγορασμένης πλέον από την ΔΕΗ) EDS και μέσω του πρώην ιδιοκτήτη της Ανγκιούσεφ, φέρεται να στήθηκε μια επιχείρηση αποκλεισμού κάθε ανταγωνιστή.
Η υπόθεση αυτή δεν είναι η μόνη στην οποία εμπλέκεται ο Σκοπιανός αντιπρόεδρος, ο οποίος, γεννημένος το 1969, απόφοιτος του τμήματος μηχανολογίας του πανεπιστημίου «Κύριλλος και Μεθόδιος», καθηγητής στο Πολυτεχνείο από το 1998, βρέθηκε τη διετία 2000 – 2002 βοηθός γενικός διευθυντής, υπεύθυνος για την παραγωγή και το μάνατζμεντ, στην Επιχείρηση Ηλεκτρικής Ενέργειας της πΓΔΜ, με ευθύνη και στις επενδύσεις, στη συντήρηση και στον εκσυγχρονισμό εργοστασίων και ορυχείων.
Αμέσως μετά, το 2003, ίδρυσε και έγινε διευθύνων σύμβουλος της Fero Ιnvest LLC Group, ενώ έχει εκλεγεί αντιπρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου της χώρας και από το 2013 ως το 2017 ήταν πρόεδρος του Συνδέσμου Ενέργειας της χώρας. Θέση στην οποία παρέμεινε ως την 1η Ιουνίου 2017, οπότε ο Ζάεφ τον όρισε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης αρμόδιο για την Οικονομία και τον Συντονισμό. Ο Ανγκιούσεφ υπήρξε ο αρχιτέκτονας της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας στη γειτονική χώρα.
Στο στόχαστρο και της Επιτροπής Ανταγωνισμού
Το 2012, η Επιτροπή Ανταγωνισμού της γειτονικής χώρας διατύπωσε κατηγορίες εναντίον τεσσάρων σκοπιανών εταιριών εμπορίας ενέργειας, ως ύποπτες για δημιουργία καρτέλ με σκοπό τον έλεγχο των τιμών εισαγωγών.
Την ίδια χρονιά, οι σκοπιανές τελωνειακές αρχές, μετά από έλεγχο ρουτίνας, διαπίστωσαν σοβαρά προβλήματα και υποχρέωσαν τρεις εταιρίες εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας να πληρώσουν επιπλέον ποσά, καθώς θεωρήθηκε ότι κατέφυγαν σε διάφορες μεθοδεύσεις, προκειμένου να αποφύγουν την καταβολή του συνόλου του προβλεπόμενου ποσού εισαγωγής. Εντοπίστηκε δηλαδή ότι ένα μέρος των εισαγωγών «εξαφανιζόταν» και δεν περνούσε από τις τελωνειακές αρχές! Το επιπλέον ποσό που κλήθηκαν να καταβάλουν ήταν 113 εκ δηνάρια (1,8 εκ ευρώ). Σε μια περίπτωση ανακαλύφθηκε ότι μια εταιρία είχε βρει τρόπο να μεταπωλεί χωρίς να πληρώνει φόρους – και επομένως ετέθη και θέμα φοροδιαφυγής.
Οι τέσσερις ύποπτες για καρτέλ εταιρίες ήταν οι GEN-i, Rudnap Group, ESPADA και EFT, που αρνήθηκαν τις κατηγορίες. Ουδέποτε δημοσιοποιήθηκε αν οι εταιρίες πλήρωσαν τελικά τα χρήματα ή το ζήτημα έχει πάρει την δικαστική οδό. Ιδρυτής μιας από αυτές τις εταιρίες, της EFT, ήταν, ακριβώς, ο Ανγκιούσεφ, ο οποίος εγκατέλειψε την εταιρία τον Φεβρουάριο του 2013 και εξελέγη πρόεδρος του Συνδέσμου Ενέργειας της χώρας.
Σημειώστε επίσης ότι τον Απρίλιο του 2012, ένα μήνα μετά την αποκάλυψη αυτών των υποθέσεων, η σκοπιανή κυβέρνηση αντικατέστησε τον πρόεδρο της Επιτροπής Ανταγωνισμού Τσέντομιρ Κραλιέφσκι…
Σύμφωνα με την ΔΕΗ, η εταιρία έζησε πέντε χρόνια συνεχούς κερδοφορίας (από το 2012, χρονιά ίδρυσής της, ως το 2016.
Πράγματι, ο Ανγκιούσεφ κατάφερε μέσα σε χρόνο-ρεκόρ να αποκτήσει ένα εξαιρετικά σημαντικό μερίδιο της αγοράς στη γειτονική χώρα (άνω του 60%, κυρίως στον επιχειρηματικό και βιομηχανικό τομέα, αλλά και στη λιανική)!
Ωστόσο, οι μέθοδοι που ακολουθήθηκαν έχουν καταγγελθεί από την Διεθνή Διαφάνεια και όλα αυτά όφειλε να τα γνωρίζει και η ΔΕΗ και οι πολιτικοί προϊστάμενοί της.
Αξίζει μάλιστα μια ειδική αναφορά στον πολιτικό μανδύα με τον οποίο ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ κ. Παναγιωτάκης περιέβαλε την εξαγορά κατά την τελετή στα Σκόπια, παρουσία του Ανγκιούσεφ, στις 25 του περασμένου Απριλίου.
Όπως είχε πει, «η ΔΕΗ αποκτά μια εξαιρετική επιχείρηση που σε μικρό χρονικό διάστημα έχει καταφέρει να σημειώσει πολλές επιτυχίες», καθώς «οι δύο χώρες μπορούν να γίνουν ένα πολύ δεμένο σύνολο που μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο σε όλη τη Βαλκανική. Οι λαοί της Βαλκανικής αξίζουν μία πολύ καλύτερη τύχη, μπορούν να λύσουν τα προβλήματά τους και να συνεργαστούν αρμονικά για την πρόοδο και την ανάπτυξη»…