Εβδομήντα τρία χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την απελευθέρωση της Πάτρας, από τους Γερμανούς.
Ήταν 4 Οκτωβρίου 1944 όταν οι καμπάνες χτύπησαν χαρμόσυνα και ο κόσμος βγήκε στους δρόμους. Στο πλαίσιο της διατήρησης της ιστορικής μνήμης ο Δήμος από σήμερα διοργανώνει εκδηλώσεις.
Στιγμές από εκείνη την ιστορική ημέρα βλέπουν το φως μέσα από σπάνιες φωτογραφίες που ανέβηκαν στο διαδίκτυο και στη σελίδα της ομάδας PATRAS PHOTOS ΟLD SPECIAL στο Facebook.
Στην πρώτη φωτο κάτοικοι στην οδό Γούναρη, έξω από τα δικαστήρια, πανηγυρίζουν, κρατώντας σημαίες.
Ο Γιώργος Μόσχος περιγράφει στο βιβλίο του «Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση» εκείνη τη μέρα που ήρθε να αλλάξει ξανά την ιστορία της πόλης και των ανθρώπων της. «Κατά τις μάχες από τη Δευτέρα 2 έως την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου 1944 για την απελευθέρωση – εκ μέρους του ΕΛΑΣ και των Βρετανών – της Πάτρας από τους Γερμανούς, σε τριάντα ένα ανέρχονται οι φονευθέντες Έλληνες, εκ των οποίων οι είκοσι εννέα είναι άμαχοι κάτοικοι των Πατρών, που σκοτώθηκαν από πυρά των ναζί.
Από ημερών πριν την έναρξη των μαχών κλιμάκιο της VIII Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ βρίσκεται στο χωριό Σούλι. Παραμονές το κλιμάκιο εγκαθίσταται στην Οβρυά, ενώ η Διοίκηση του ΙΙ Τάγματος πιάνει το Γηροκομειό και ο ΙΙ Λόχος καταλαμβάνει τα υψώματα πάνω από τα Συχαινά.
Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ είναι το ΙΙ Τάγμα, οι δυο Ομάδες Κρούσεις, ο Λόχος Διοίκησης και η Ε.Π. (αντάρτικη Αστυνομία), σύνολο 850 μαχητών. Το υπόλοιπο 12ο Σύνταγμα είναι αγκιστρωμένο σε μάχες εναντίον των Ταγματασφαλιτών του Παπαδόγκωνα, στην Τρίπολη. Οι Βρετανοί ανέρχονται σε 200 μάχιμους, που κινούνται από το δρόμο Ιτεών προς Πάτρα. Οι Γερμανοί φθάνουν τους 400 μάχιμους, ενώ οι 1800 Ταγματασφαλίτες τους, χωρίς να ειδοποιήσουν τους ναζί, έχουν παραδοθεί στους συμμάχους και τον ΕΛΑΣ, το βράδυ της 1 Οκτωβρίου στο Ψαροφάι Πατρών. Το αναρρωτήριο των ανταρτών έχει εγκατασταθεί στην Μέντζενα.
Το πρωί της 2-10-44, ξεκινούν οι μάχες, με κυκλωτικό σχέδιο. Το αρχηγείο του ΕΛΑΣ, την επόμενη ημέρα 3-10-44, εγκαθίσταται στο κέντρο ’’Διάκος’’ στο Γηροκομειό και από εκεί κατευθύνει τις μάχες, ενώ το κλιμάκιο της VIII Ταξιαρχίας ΕΛΑΣ πιάνει το αρχοντικό του Δάρα, διαγωνίως απέναντι από το σημερινό νεκροταφείο Εγλυκάδα.
Τερματίζονται το ξημέρωμα προς την 4η Οκτωβρίου 1944, ώρα 5 π.μ., όταν και οι τελευταίοι Γερμανοί υποχωρώντας επιβιβάστηκαν σε πλωτά μέσα που τους περίμεναν στην παραλία του Αγ. Ανδρέα Πατρών και στο Ρίο, απ’ όπου πέρασαν την Ιτέα, στις ακτές της Στερεάς Ελλάδας. Πίσω τους άφησαν 25 νεκρούς και ισάριθμους αιχμαλώτους.
Τερματίζονται το ξημέρωμα προς την 4η Οκτωβρίου 1944, ώρα 5 π.μ., όταν και οι τελευταίοι Γερμανοί υποχωρώντας επιβιβάστηκαν σε πλωτά μέσα που τους περίμεναν στην παραλία του Αγ. Ανδρέα Πατρών και στο Ρίο, απ’ όπου πέρασαν την Ιτέα, στις ακτές της Στερεάς Ελλάδας. Πίσω τους άφησαν 25 νεκρούς και ισάριθμους αιχμαλώτους.
1944 απελευθέρωση της Πάτρας
pentapostagma
