Πολυπολιτισμικότητα πως ;

Άρθρο Γνώμης της Αργυρής Ξέρρα*

Όταν ακούμε τη λέξη πολυπολιτισμικότητα αυτόματα μας έρχεται στο μυαλό κάτι πολύ όμορφο. Μία συνύπαρξη λαών, πολιτισμών, ανταλλαγή ιδεών. Συνένωση σε μια κοινωνία πληθυσμών με διαφορετική προέλευση  και καταγωγή και τις πολιτισμικές τους ανταλλαγές και αλληλεπιδράσεις, με αποτέλεσμα την ώσμωση μεταξύ τους, άλλοτε επιτυχημένη και άλλοτε όχι.

 Όμως, αυτό, το οποίο παρατηρείται είναι η ύπαρξη ντόπιου εγχώριου πληθυσμού και οικονομικών μεταναστών ή προσφύγων.  

Τα τελευταία χρόνια είναι σε έξαρση  το φαινόμενο της εισροής προσφύγων και μεταναστών από φτωχότερες χώρες του αποκαλούμενου παλαιά «Τρίτου Κόσμου», σε περιοχές  του ανεπτυγμένου Δυτικού κόσμου. Το φαινόμενο παρατηρείται έντονο στη Δ. Ευρώπη, στην Αμερική, στον Καναδά και την Αυστραλία. Το φαινόμενο στις χώρες αυτές, οι οποίες έχουν μακραίωνη ιστορία στην αφομοίωση ξένων πληθυσμών, δεν δημιουργεί εκρηκτικές καταστάσεις, χωρίς βέβαια να λείπουν τα προβλήματα (τελευταία συμβάντα στα σύνορα ΗΠΑ – Μεξικού με τον χωρισμό οικογενειών κλπ). Το αντίστοιχο φαινόμενο, όμως, στην Ευρώπη και παρά την ομπρέλα της Ευρωπαϊκής  Ένωσης σωρεύει προβλήματα και αναδεικνύει παλαιές ξεχασμένες αντιθέσεις. Η μεγαλύτερη πίεση παρατηρείται στις χώρες, του Νότου γύρω από τη Μεσόγειο,  Ιταλία,  Ισπανία και  Ελλάδα, ως εγγύτερες στις εύφλεκτες και φτωχές περιοχές αυτού του γεωγραφικού χώρου .

Ο μεγαλύτερος όγκος αυτών των ροών προέρχεται από την Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική. Η πλειοψηφία τους  είναι άντρες νεαρής ηλικίας ,  οπαδοί   των  διαφόρων  εκδοχών  του Ισλάμ, με διαβαθμίσεις στην ένταση της πίστης τους.  Ορισμένοι δε, είναι οπαδοί ακραίων δογμάτων, τα οποία αντλούν δυναμική από την θρησκευτική κοσμοθεωρία τους αλλά και από θεωρίες και γεγονότα από την περίοδο των σταυροφοριών και από τις σύγχρονες επεμβάσεις των Μεγάλων  Δυνάμεων της Δύσης στις περιοχές τους.

Κάποια τμήματα αυτών των ανθρώπων έχουν λάβει μέρος σε πολεμικές ή εμφύλιες συγκρούσεις, είτε σε διάφορα ανταρτικά κινήματα, ενώ είναι εξαιρετικά δύσκολη η διασταύρωση των στοιχείων τους και της  πορείας τους.

Το Ισλάμ, δεν είναι μόνο θρησκεία, αλλά τρόπος πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης, καθώς και διευθέτησης των θεμάτων του Δημόσιου  βίου. Έτσι ξεφεύγοντας από την θρησκευτική μετριοπάθεια οι ηγέτες που δίνουν τον τόνο θεωρούν τη Δύση μια κοινωνία σε παρακμή, η οποία πρέπει να ανατραπεί και να επικρατήσει ο νόμος της Σαρία (νομοθεσία του ισλαμικού τρόπου ζωής). Οι μεγάλες μουσουλμανικές μετριοπαθείς μάζες με έντονα οικονομικά προβλήματα στις χώρες ένταξης και εμφανώς σε σύγχυση, επηρεάζονται, παραμένουν άφωνες και αυτό που μένει στην επιφάνεια είναι ο οξύς τόνος των φανατικών.

Ο πληθυσμός έτσι  γκετοποιείται και δύσκολα συμμορφώνεται στις  αρχές και τους νόμους της χώρας, η οποία τον φιλοξενεί. Υπάρχει επίσης απαίτηση διατήρησης των ηθών και εθίμων  (τελευταίο παράδειγμα η διαμάχη στη Γαλλία για τον τρόπο σφαγής των ζώων σύμφωνα με τον ισλαμικό τρόπο) , καθώς και της διατήρησης της δικαστικής εξουσίας από τους ιερείς (χαρακτηριστικό παράδειγμα η εφαρμογή της σαρία στη Δυτική Θράκη). Η πρόσβαση στην παιδεία και στις «καλές δουλειές» είναι περιορισμένη , υπάρχει δυσαρέσκεια εις βάρος της φιλοξενούσας χώρας και έτσι είναι έτοιμη η Α΄ ύλη, το πρόπλασμα στα χέρια φανατικών.

Οι χώρες της Δύσης είναι από την φύση τους και την εξέλιξή τους ανεκτικές ,  με σχετική χαλαρότητα στα ήθη και στα θρησκευτικά πιστεύω. Η παιδεία μαθαίνει την ελευθερία καθώς και την ανοχή στις αντιλήψεις του άλλου.

Η πολυπολιτισμικότητα αυτή δημιουργεί προβλήματα και σε χώρες με μακρά φιλελεύθερη παράδοση. Φέρνει συνεχή άνοδο των ακραίων κομμάτων. Ενώ σε χώρες με παράδοση στην πολυπολιτισμικότητα  και στην αποδοχή προσφύγων- μεταναστών, όπως είναι η Γερμανία εμφανίζονται κυβερνητικές κρίσεις(πολύ πρόσφατα).

Χώρες, όπως, η Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, οι οποίες δεν θέλουν να εμπλακούν σε αυτή την διαδικασία ψηφίζουν αυστηρούς αντιμεταναστευτικούς νόμους, οι οποίοι οδηγούν στην αναβίωση παλαιών εθνικισμών που υποτίθεται ότι είχαν ξεπεραστεί λόγω των αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τέλος, μία τέτοια συμβίωση αποδεικνύεται δύσκολη κι οι χαρακτηρισμοί «ρατσιστές» σε κάποια τμήματα του πληθυσμού που αντιδρούν έντονα σε όλα αυτά, οδηγούν σε ένα νέο κύκλο αντιθέσεων και διχασμού προβάλλοντας και ισχυροποιώντας τους ακραίους και των δύο πλευρών.

*Η Αργυρή Ξέρρα είναι Πολιτισμολόγος, Πτυχιούχος ΕΑΠ, Τμ.Ανθρωπιστικών Σπουδών και Ελληνικός Πολιτισμός.