Την 9η Ιανουαρίου 2013, τρεις γυναίκες από το Κουρδιστάν δολοφονούνται στην καρδιά του Παρισιού σε ένα μικρό διαμέρισμα της οδού Λαφαγιέτ 147. Είναι η Σακινέ Τζανσίζ, ηγετική μορφή του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (ΡΚΚ), η Φιντάν Ντογάν, η επονομαζόμενη και «διπλωμάτισσα», και η νεαρή Λεϊλά Σοϊλεμέζ.
Η δημοσιογράφος Λορ Μαρσάν (Laure Marchand) διερεύνησε το γεγονός και έτσι προέκυψε το βιβλίο της «Τριπλή δολοφονία στην οδό Λαφαγιέτ 147. Ποιος εκτέλεσε τις τρεις αγωνίστριες του PKK στο Παρίσι» (μετάφραση Μανώλης Πιμπλής, εκδόσεις Στερέωμα), το οποίο θα παρουσιάσει την προσεχή Κυριακή προσκεκλημένη στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (15.45, περίπτερο 13, Αίθουσα Γαλλοφωνίας).
Η Λ. Μαρσάν μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για την ανεξιχνίαστη δολοφονία, για τον άνθρωπο που κατηγορήθηκε ως υπεύθυνoς, αλλά και για τη σημερινή πολιτική του Ερντογάν απέναντι στους Κούρδους.
Η Λ. Μαρσάν μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για την ανεξιχνίαστη δολοφονία, για τον άνθρωπο που κατηγορήθηκε ως υπεύθυνoς, αλλά και για τη σημερινή πολιτική του Ερντογάν απέναντι στους Κούρδους.
Ακολουθεί η συνέντευξη της Λορ Μαρσάν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στον Βαγγέλη Χατζηβασιλείου
Ερ: Οι Κούρδοι της Γαλλίας πιστεύουν πως στη δολοφονία της Σακινέ Τζανσίζ, της Φιντάν Ντογάν και της Λεϊλά Σοϊλεμέζ συνέβαλαν με κάποιον τρόπο οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες. Προς την ίδια κατεύθυνση έχει κινηθεί και η δική σας δημοσιογραφική έρευνα. Τι ακριβώς θα λέγατε σήμερα, μετά τη δημοσίευση του βιβλίου σας και τη μετάφρασή του, για την υπόθεση;
Απ: Πέντε χρόνια μετά, η σκιά της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Τουρκίας (ΜΙΤ) συνεχίζει να πλανάται πάνω σ’ αυτή την τριπλή δολοφονία, που ποτέ δεν διαλευκάνθηκε. Η δίκη ποτέ δεν έλαβε χώρα, αφού ο κύριος ύποπτος Ομέρ Γκιουνέι πέθανε πριν δικαστεί. Η υπόθεση ωστόσο αφήνει να διαφαίνονται πολλοί δεσμοί μεταξύ του Γκιουνέι και της ΜΙΤ. Και έπειτα οι ομάδες δολοφόνων της ΜΙΤ θεωρήθηκαν ύποπτες για την προετοιμασία άλλων επιθέσεων κατά Κούρδων υπευθύνων ή αντικαθεστωτικών εξορισμένων στην Ευρώπη. Τέλος, μετά την τριπλή αυτή δολοφονία, η ΜΙΤ πολλαπλασίασε τις δράσεις της και τα σημαντικά χτυπήματα εκτός Τουρκίας. Τον Απρίλιο, οι τουρκικές Αρχές αναγνώρισαν ότι η ΜΙΤ κατόρθωσε να απαγάγει περισσότερα από 80 πρόσωπα σε 19 χώρες τούς τελευταίους αυτούς μήνες, για να τα οδηγήσει δια της βίας πίσω στην Τουρκία.
Ερ: Μπορείτε να μου μιλήσετε για τον πιθανό ρόλο των ακροδεξιών τουρκικών οργανώσεων στην υπόθεση;
Απ: Δεν μίλησα για εμπλοκή ακροδεξιών τουρκικών οργανώσεων. Βεβαίως όμως η ΜΙΤ στρατολογεί τους εκτελεστές της μεταξύ των ακροδεξιών και μάλιστα από τους Γκρίζους Λύκους ή συμπαθούντες αυτής της οργάνωσης. Ο Ομέρ Γκιουνέι είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Μπορεί κανείς, επίσης, να αναφέρει εκείνον που δολοφόνησε τον Τούρκο δημοσιογράφο αρμενικής καταγωγής Χραντ Ντίνκ το 2007 στην Κωνσταντινούπολη.
Ερ: Πόσο φως μπορούμε να ρίξουμε στην περίπτωση και την προσωπικότητα του προσώπου του Ομέρ Γκιουνέι, του Τούρκου που κατηγορήθηκε για τη δολοφονία;
Απ: Η δίκη του κατηγορούμενου ως δολοφόνου έπρεπε να λάβει χώρα ενώπιον ειδικού Κακουργιοδικείου τον Ιανουάριο του 2017. Αλλά ο Ομέρ Γκιουνέι, ο οποίος υπέφερε από όγκο στο εγκέφαλο μη χειρουργήσιμο, πέθανε ένα μήνα πριν τη δίκη. Η πολιτική αγωγή προσδοκούσε πολλά από αυτή τη δίκη, κυρίως εξηγήσεις για την ιδιαιτέρως πολύπλοκη προσωπικότητα του Ομέρ Γκιουνέι. Κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων ενώπιον της γαλλικής δικαιοσύνης ποτέ δεν ομολόγησε το παραμικρό. Ακόμα και όταν οι αποδείξεις ήταν συντριπτικές και η υπεράσπισή του εντελώς χοντροκομμένη. Διέθετε μια μεγάλη ικανότητα να μην αφήνει να τον παγιδεύουν.
Η έρευνα, ωστόσο, απέδειξε ότι ο νεαρός αυτός Τούρκος εθνικιστής, που είχε παρεισφρήσει στην κουρδική γαλλική κοινότητα, δραστηριοποιούνταν ως πληροφοριοδότης. Μια καταγραφή που έγινε μετά από απόφαση της γαλλικής δικαιοσύνης κατά τη διάρκεια μιας εκ των επισκέψεων που δεχόταν, απέδειξε ότι προετοίμαζε την δραπέτευσή του και ότι υπολόγιζε στη βοήθεια των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών για να τα καταφέρει. Πράγμα που δείχνει, τουλάχιστον, την ύπαρξη στενής σχέσης μεταξύ τους. Σύμφωνα με παράνομη ηχογράφηση που ανέβηκε στο Internet, όπου η φωνή του Ομέρ Γκιουνέι είναι αναγνωρίσιμη, συμπεραίνεται ότι είχε λάβει εντολή να δολοφονήσει Κούρδους που είχαν υπεύθυνες θέσεις. Αλλά ο θάνατός του έπληξε τη δικαστική του δίωξη. Λόγω μη καταδίκης του, συνεχίζει να θεωρείται αθώος.
Ερ: Τι φρονείτε σήμερα για τις κινήσεις του καθεστώτος Ερντογάν σε σχέση με τους Κούρδους της Τουρκίας, αλλά και της Συρίας;
Απ: Η τριπλή δολοφονία του Παρισιού το 2013 συνέβη σε μια στιγμή που η τουρκική κυβέρνηση δεσμεύτηκε σε πολιτικές διαπραγματεύσεις με το ΡΚΚ. Είναι λοιπόν δυνατόν αυτό το έγκλημα να διαπράχτηκε για να εκτροχιάσει τις διαπραγματεύσεις. Αλλά από το 2015, η κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά. Επειδή η ανάδυση του κουρδικού κόμματος Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) και του αρχηγού του Σελαχατίν Ντεμιρτάς απειλούσε σοβαρά την εξουσία του, ο Ερντογάν άλλαξε εντελώς στρατηγική. Το 2015, για να ανατρέψει τις ισορροπίες και να κερδίσει τις βουλευτικές εκλογές, έκανε καμπάνια κατά του Ντεμιρτάς και κατά των Κούρδων. Το κόμμα του υιοθέτησε μια υπερεθνικιστική γραμμή και συμμάχησε με το ΜΗΡ, το κόμμα των Γκρίζων Λύκων. Ο πόλεμος κατά του ΡΚΚ και κατά της πολιτικής κοινωνίας που το στηρίζει έγινε και πάλι απόλυτη προτεραιότητα. Ο Ερντογάν από τότε υιοθέτησε την κλασική θέση του τουρκικού κράτους, εθνικιστική και αντικουρδική.
Ερ: Έχετε οδηγηθεί από την έρευνά σας σε κάποια συμπεράσματα σε σχέση με την πολιτική Ερντογάν όχι μόνο σε ό,τι αφορά τους Κούρδους, αλλά και το εσωτερικό της Τουρκίας;
Απ: Η πολιτική του Ερντογάν προς τους Κούρδους είναι άλλη μια φορά μια κλασική πολιτική του κράτους. Ο Ερντογάν στην αρχή παρουσιάστηκε σαν νεωτεριστής αρχηγός, αναγνωρίζοντας το κουρδικό ζήτημα και δεσμευόμενος σε διαπραγματεύσεις με το ΡΚΚ. Ενσάρκωσε τότε μια ελπίδα ειρήνης. Μετά επανήλθε στον κρατικό εθνικισμό.
Απ: Πέντε χρόνια μετά, η σκιά της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Τουρκίας (ΜΙΤ) συνεχίζει να πλανάται πάνω σ’ αυτή την τριπλή δολοφονία, που ποτέ δεν διαλευκάνθηκε. Η δίκη ποτέ δεν έλαβε χώρα, αφού ο κύριος ύποπτος Ομέρ Γκιουνέι πέθανε πριν δικαστεί. Η υπόθεση ωστόσο αφήνει να διαφαίνονται πολλοί δεσμοί μεταξύ του Γκιουνέι και της ΜΙΤ. Και έπειτα οι ομάδες δολοφόνων της ΜΙΤ θεωρήθηκαν ύποπτες για την προετοιμασία άλλων επιθέσεων κατά Κούρδων υπευθύνων ή αντικαθεστωτικών εξορισμένων στην Ευρώπη. Τέλος, μετά την τριπλή αυτή δολοφονία, η ΜΙΤ πολλαπλασίασε τις δράσεις της και τα σημαντικά χτυπήματα εκτός Τουρκίας. Τον Απρίλιο, οι τουρκικές Αρχές αναγνώρισαν ότι η ΜΙΤ κατόρθωσε να απαγάγει περισσότερα από 80 πρόσωπα σε 19 χώρες τούς τελευταίους αυτούς μήνες, για να τα οδηγήσει δια της βίας πίσω στην Τουρκία.
Ερ: Μπορείτε να μου μιλήσετε για τον πιθανό ρόλο των ακροδεξιών τουρκικών οργανώσεων στην υπόθεση;
Απ: Δεν μίλησα για εμπλοκή ακροδεξιών τουρκικών οργανώσεων. Βεβαίως όμως η ΜΙΤ στρατολογεί τους εκτελεστές της μεταξύ των ακροδεξιών και μάλιστα από τους Γκρίζους Λύκους ή συμπαθούντες αυτής της οργάνωσης. Ο Ομέρ Γκιουνέι είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Μπορεί κανείς, επίσης, να αναφέρει εκείνον που δολοφόνησε τον Τούρκο δημοσιογράφο αρμενικής καταγωγής Χραντ Ντίνκ το 2007 στην Κωνσταντινούπολη.
Ερ: Πόσο φως μπορούμε να ρίξουμε στην περίπτωση και την προσωπικότητα του προσώπου του Ομέρ Γκιουνέι, του Τούρκου που κατηγορήθηκε για τη δολοφονία;
Απ: Η δίκη του κατηγορούμενου ως δολοφόνου έπρεπε να λάβει χώρα ενώπιον ειδικού Κακουργιοδικείου τον Ιανουάριο του 2017. Αλλά ο Ομέρ Γκιουνέι, ο οποίος υπέφερε από όγκο στο εγκέφαλο μη χειρουργήσιμο, πέθανε ένα μήνα πριν τη δίκη. Η πολιτική αγωγή προσδοκούσε πολλά από αυτή τη δίκη, κυρίως εξηγήσεις για την ιδιαιτέρως πολύπλοκη προσωπικότητα του Ομέρ Γκιουνέι. Κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων ενώπιον της γαλλικής δικαιοσύνης ποτέ δεν ομολόγησε το παραμικρό. Ακόμα και όταν οι αποδείξεις ήταν συντριπτικές και η υπεράσπισή του εντελώς χοντροκομμένη. Διέθετε μια μεγάλη ικανότητα να μην αφήνει να τον παγιδεύουν.
Η έρευνα, ωστόσο, απέδειξε ότι ο νεαρός αυτός Τούρκος εθνικιστής, που είχε παρεισφρήσει στην κουρδική γαλλική κοινότητα, δραστηριοποιούνταν ως πληροφοριοδότης. Μια καταγραφή που έγινε μετά από απόφαση της γαλλικής δικαιοσύνης κατά τη διάρκεια μιας εκ των επισκέψεων που δεχόταν, απέδειξε ότι προετοίμαζε την δραπέτευσή του και ότι υπολόγιζε στη βοήθεια των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών για να τα καταφέρει. Πράγμα που δείχνει, τουλάχιστον, την ύπαρξη στενής σχέσης μεταξύ τους. Σύμφωνα με παράνομη ηχογράφηση που ανέβηκε στο Internet, όπου η φωνή του Ομέρ Γκιουνέι είναι αναγνωρίσιμη, συμπεραίνεται ότι είχε λάβει εντολή να δολοφονήσει Κούρδους που είχαν υπεύθυνες θέσεις. Αλλά ο θάνατός του έπληξε τη δικαστική του δίωξη. Λόγω μη καταδίκης του, συνεχίζει να θεωρείται αθώος.
Ερ: Τι φρονείτε σήμερα για τις κινήσεις του καθεστώτος Ερντογάν σε σχέση με τους Κούρδους της Τουρκίας, αλλά και της Συρίας;
Απ: Η τριπλή δολοφονία του Παρισιού το 2013 συνέβη σε μια στιγμή που η τουρκική κυβέρνηση δεσμεύτηκε σε πολιτικές διαπραγματεύσεις με το ΡΚΚ. Είναι λοιπόν δυνατόν αυτό το έγκλημα να διαπράχτηκε για να εκτροχιάσει τις διαπραγματεύσεις. Αλλά από το 2015, η κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά. Επειδή η ανάδυση του κουρδικού κόμματος Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) και του αρχηγού του Σελαχατίν Ντεμιρτάς απειλούσε σοβαρά την εξουσία του, ο Ερντογάν άλλαξε εντελώς στρατηγική. Το 2015, για να ανατρέψει τις ισορροπίες και να κερδίσει τις βουλευτικές εκλογές, έκανε καμπάνια κατά του Ντεμιρτάς και κατά των Κούρδων. Το κόμμα του υιοθέτησε μια υπερεθνικιστική γραμμή και συμμάχησε με το ΜΗΡ, το κόμμα των Γκρίζων Λύκων. Ο πόλεμος κατά του ΡΚΚ και κατά της πολιτικής κοινωνίας που το στηρίζει έγινε και πάλι απόλυτη προτεραιότητα. Ο Ερντογάν από τότε υιοθέτησε την κλασική θέση του τουρκικού κράτους, εθνικιστική και αντικουρδική.
Ερ: Έχετε οδηγηθεί από την έρευνά σας σε κάποια συμπεράσματα σε σχέση με την πολιτική Ερντογάν όχι μόνο σε ό,τι αφορά τους Κούρδους, αλλά και το εσωτερικό της Τουρκίας;
Απ: Η πολιτική του Ερντογάν προς τους Κούρδους είναι άλλη μια φορά μια κλασική πολιτική του κράτους. Ο Ερντογάν στην αρχή παρουσιάστηκε σαν νεωτεριστής αρχηγός, αναγνωρίζοντας το κουρδικό ζήτημα και δεσμευόμενος σε διαπραγματεύσεις με το ΡΚΚ. Ενσάρκωσε τότε μια ελπίδα ειρήνης. Μετά επανήλθε στον κρατικό εθνικισμό.
ΣΣ: Το ΑΠΕ-ΜΠΕ ευχαριστεί την Ιφιγένεια Μπουτουροπούλου για τη μετάφραση της συνέντευξης.
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ είναι κι εφέτος χορηγός επικοινωνίας της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης και συμμετέχει με δικό του περίπτερο στο οποίο παρουσιάζεται η έκδοση του περιοδικού «Πρακτορείο» καθώς και οι ειδησεογραφικές υπηρεσίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ. Στην ΔΕΒΘ είναι αφιερωμένο και το τεύχος του Περιοδικού «Πρακτορείο» που κυκλοφόρησε την Πέμπτη 25 Απριλίου.
Το ΑΠΕ-ΜΠΕ είναι κι εφέτος χορηγός επικοινωνίας της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης και συμμετέχει με δικό του περίπτερο στο οποίο παρουσιάζεται η έκδοση του περιοδικού «Πρακτορείο» καθώς και οι ειδησεογραφικές υπηρεσίες του ΑΠΕ-ΜΠΕ. Στην ΔΕΒΘ είναι αφιερωμένο και το τεύχος του Περιοδικού «Πρακτορείο» που κυκλοφόρησε την Πέμπτη 25 Απριλίου.
Β. Χατζηβασιλείου-ΑΠΕ, militaire
