 |
| Γράφει η Σοφία Βούλτεψη |
Και ξαφνικά, εκεί που τα πράγματα είχαν λιμνάσει και η κυβέρνηση έδειχνε να το έχει πάρει απόφαση πως δεν μπορεί να βρεθεί λύση ούτε με βάση το erga omnes του Βουκουρεστίου, τα πράγματα επιταχύνθηκαν με εντελώς περίεργο τρόπο.
Στις 12 Μαΐου, μετά από μια εξάωρη συνάντηση Κοτζιά – Ντιμιτρόφ στο Σούνιο (δωδέκατη κατά σειρά και ενώ ο κ. Κοτζιάς, στις 4 Μαΐου, μετά την τετραμερή Ελλάδας – Βουλγαρίας – Αλβανίας – ΠΓΔΜ είχε προαναγγείλει και μια 13η(«τυχερή» την είχε ονομάσει) στη Ρόδο – ανακοινώθηκε ότι Τσίπρας και Ζάεφ θα συναντηθούν στις 17 Μαΐου, δηλαδή αύριο.
Προφανώς κάποια μύγα θα τους τσίμπησε και αποφάσισαν άρον-άρον να παραλείψουν τη συνάντηση στη Ρόδο.
Ο ίδιος ο Ζάεφ έχει πει πως όταν ακούσουμε ότι ορίστηκε συνάντηση σε τόσο υψηλό επίπεδο, σημαίνει πως τα πράγματα έχουν προχωρήσει πολύ.
Κάτι παραπάνω ήξερε φαίνεται ο αρμόδιος για τη διεύρυνση Επίτροπος Γιοχάνες Χαν, όταν μιλώντας στις 24 Απριλίου στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δήλωνε: «Είμαι αισιόδοξος ότι τις επόμενες δύο εβδομάδες θα έχουμε μία λύση. Τουλάχιστον μία λύση που θα ανοίξει τον δρόμο για την έναρξη των διαπραγματεύσεων με την πΓΔΜ. Όλοι νομίζω συμφωνούν ότι κάτι τέτοιο θα ήταν χρήσιμο για τη χώρα, για την κοινωνία και για όλη την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων».
Τότε, το ΥΠΕΞ είχε χαρακτηρίσει τις δηλώσεις του «ατυχείς», αναφέροντας: «Καλούμε τον επίτροπο Χαν να σταματήσει να παρέχει λάθος εικόνα για διαπραγματεύσεις τις οποίες, όπως όλα δείχνουν, δεν κατανοεί. Το λιγότερο που μπορεί να κάνει είναι να σταματήσει να τις υπονομεύει».
Να, όμως, που ο Χαν ήξερε τι έλεγε – απλά έπεσε έξω μια βδομάδα.
Και όπως φαίνεται, η κυβέρνηση θα προπαγανδίσει ότι διαπραγματεύτηκε σκληρά – 12 συναντήσεις, 6 ώρες διαπραγμάτευση – όπως άλλωστε έκανε και το καλοκαίρι του 2015, τότε που μας διαφήμιζε ότι μετά από 17 ώρες σκληρής διαπραγμάτευσης υπέγραψε το τρίτο μνημόνιο.
Οι πληροφορίες λένε πως η εσπευσμένη αυτή η πρόταση συμφωνίας – που έρχεται σε αντίθεση με τις ίδιες τις πιο πρόσφατες δηλώσεις Τσίπρα και Κοτζιά – περιλαμβάνει μεν ένα όνομα erga omnes, αλλά σταδιακή εφαρμογή εντός δύο ετών. Δηλαδή με μεταβατικό στάδιο. Δηλαδή «τεμαχισμένη λύση». Αντίθετα, η ένταξη στο ΝΑΤΟ και η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων των Σκοπίων θα είναι άμεσες!
Δηλαδή, επί δύο χρόνια το όνομα που θα συμφωνηθεί θα χρησιμοποιείται μόνο για διεθνή χρήση, ενώ εντός της χώρας θα εξακολουθεί να χρησιμοποιείται το «Δημοκρατία της Μακεδονίας» έως ότου γίνουν οι αλλαγές στο Σύνταγμα.
Κι’ αν μέσα στα δύο αυτά χρόνια αλλάξει η κυβέρνηση στα Σκόπια, τότε η επόμενη κυβέρνηση μπορεί να σταματήσει τη διαδικασία – ενώ στο μεταξύ θα έχουν μπει στο ΝΑΤΟ και θα χτυπούν με αξιώσεις την πόρτα της Ευρώπης.
Το γεγονός αυτό, βέβαια, θα επιτρέψει και στον κ. Τσίπρα να μην φέρει τη συμφωνία στη Βουλή, αλλά να υποστηρίξει ότι και η Ελλάδα θα συζητήσει το θέμα στο τέλος της διετίας!
Αν όλα αυτά ισχύουν, τότε βρισκόμαστε πράγματι μπροστά στη σύγχρονη «ψοφιοσύνη» - για να θυμηθούμε και τον Ίωνα Δραγούμη.
Γιατί η Ελλάδα θα έχει υποχωρήσει στην αδιάλλακτη στάση των Σκοπίων, που εδώ και μήνες δηλώνουν σε όλους τους τόνους ότι δεν κάνουν πίσω σε θέματα ταυτότητας, Συντάγματος, γλώσσας και τα λοιπά.
Γιατί άραγε; Τι άλλαξε και η κυβέρνηση αποφάσισε να τρέξει; Με ποιο αντάλλαγμα; Τι τους έχουν υποσχεθεί οι δανειστές και επιστρέφουν στην πρώτη τους πρεμούρα, προκειμένου να πάρουν παράταση στην παραμονή τους στην εξουσία; Το χρέος ή την αναστολή της περικοπής των συντάξεων; Μήπως και τα δυο; Και πόσο την έχουν κοστολογήσει την Μακεδονία;
Έναν μήνα πριν από την αυριανή συνάντηση, στις 16 Απριλίου, ο Ζάεφ δήλωνε ότι δεν υπάρχουν προϋποθέσεις για μια συνάντηση κορυφής, εκτιμώντας ότι οι επαφές των δύο ΥΠΕΞ στην Αχρίδα μια βδομάδα νωρίτερα δεν είχαν συντελέσει σε κάποια ιδιαίτερη πρόοδο. Με αφορμή τη συνάντηση της Αχρίδας, άλλωστε, ο Ζάεφ είχε πει ότι πιθανή είδηση για συνάντηση του ιδίου με τον Αλέξη Τσίπρα θα σήμαινε ότι «οι διαπραγματεύσεις προχωρούν στη σωστή κατεύθυνση και ότι είναι δυνατόν να φτάσουμε σε λύση».
Ο ίδιος ο Ζάεφ έχει δώσει και το επιχείρημα κατά του τεμαχισμού της «λύσης». Στις 6 Μαρτίου, είχε πει πως «η όποια αλλαγή στο νομικό σύστημα της "Μακεδονίας" δεν αποτελεί μόνιμη εγγύηση για την Ελλάδα, επειδή, ό,τι αλλάξει μπορεί να επανέλθει». Και προέκρινε τη λύση της υπογραφής και κύρωσης μιας διεθνούς συμφωνίας αντί της αλλαγής του Συντάγματος – κάτι με το οποίο είχε διαφωνήσει ο κ. Κοτζιάς.
«Η ταυτότητα είναι συναίσθημα, κανείς δεν μπορεί να κάνει διαπραγματεύσεις και παζάρια γι' αυτήν», είχε πει, φθάνοντας στο σημείο να προτείνει να… ανοιχτεί και το Σύνταγμα της Ελλάδας!
«Ταυτόχρονα ας ανοιχτεί και το Σύνταγμα της Ελλάδας και να δούμε πώς αυτοί μεριμνούν για τους Έλληνες εκτός Ελλάδας. Εγώ είμαι έτοιμος, όπως αυτοί μεριμνούν για τους Έλληνες εκτός Ελλάδας, έτσι και εμείς αντιστοίχως να μεριμνούμε για τους "Μακεδόνες" εκτός "Μακεδονίας"», είχε δηλώσει.
Ξεκάθαρος αλυτρωτισμός, αφού μιλούσε για ύπαρξη «Μακεδόνων» στη χώρα μας.
Στις 20 Μαρτίου πληροφορηθήκαμε από τον κ. Ζάεφ (βεβαίως) την ύπαρξη σχεδίου συμφωνίας και την ανταλλαγή παρατηρήσεων επί του κειμένου.
Ακολούθησε ομοβροντία σκοπιανών δηλώσεων που δεν άφηναν καμιά αμφιβολία περί της αδιαλλαξίας τους. Μάλιστα, στις 16 Απριλίου, ο κ. Κοτζιάς είχε εκφράσει τη δυσφορία του, λέγοντας, μετά το τέλος των εργασιών του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στο Λουξεμβούργο, ότι οι ηγέτες της ΠΓΔΜ «είναι ανάγκη να κατανοήσουν ότι δεν μπορεί να γίνεται διαπραγμάτευση μέσω συνεντεύξεων και συνεχών δημοσίων δηλώσεων. Ότι θα πρέπει να επιδείξουν σοβαρότητα και να αποδεχτούν μία μέθοδο που θα μας οδηγήσει στη λύση».
Αν σήμερα ισχύουν οι πληροφορίες, τότε απλώς ο κ. Κοτζιάς τους είχε συμβουλεύσει να μην μιλούν και να μην προκαλούν – και όλα θα κανονίζονταν.
Την προηγουμένη, 15 Απριλίου, ο κ. Ζάεφ σε συνέντευξη στον τ/σ “TV 24”, είχε δηλώσει ότι «η ελληνική πλευρά δείχνει κατανόηση στο θέμα της ταυτότητας».
Όπως είπε, «αν θέλουμε να κάνουμε διάκριση, αυτή γίνεται με γεωγραφικό προσδιορισμό. Ο χρονικός προσδιορισμός, για μένα προσωπικά, δεν είναι αποδεκτός, όπως δεν είναι αποδεκτός και από τον Πρόεδρο της χώρας και την αντιπολίτευση. Γιατί το “Nova Makedonija” έχει τη δική του αρνητική επιρροή. Αλλά δεν είναι καλό ούτε για την ελληνική πλευρά, επειδή θα έρθουν νέες γενιές και θα αναρωτηθούν “τότε ποια είναι αυτή η παλιά Μακεδονία” και έτσι θα ανοίξουν θέματα που δεν θέλουμε να ανοίξουν».
Την ίδια μέρα, σε δηλώσεις του σε δημοσιογράφους, ο κ. Ζάεφ ήταν ξεκάθαρος:
«Το θέμα του εύρους χρήσης είναι ένα από τα ζητήματα που δεν έχουν λυθεί. Το θέμα αυτό προκλήθηκε από τις προβοκάτσιες που προέρχονταν από τις πολιτικές της προηγούμενης κυβέρνησης σε σχέση με ορισμένες πτυχές αυτού του θέματος. Από εδώ προήλθε η απαίτηση για erga omnes, δηλαδή για ένα όνομα για εσωτερική και εξωτερική χρήση. Εμείς νομίζουμε ότι πρέπει να διαχωριστεί, τι είναι για εξωτερική και τι για εσωτερική χρήση. Η χρήση του ονόματός μας στο εσωτερικό δεν επηρεάζει με κανένα τρόπο την Ελλάδα».
Και αυτό ακριβώς δείχνει να πετυχαίνει!
Ήδη, από τις 28 Μαρτίου, ο Σκοπιανός ΥΠΕΞ Ντιμιτρόφ, μιλώντας σε τηλεοπτικό σταθμό των Σκοπίων, είχε δηλώσει αντίθετος σε ενδεχόμενο ενωμένο όνομα και αμετάφραστο. Διότι, όπως είπε «το όνομά μας δεν υπάρχει σε ένα ενωμένο όνομα. Ούτε, πάλι, το ενωμένο είναι σύνθετο όνομα». Και ξεκαθάρισε ότι «οι "Μακεδόνες" πρέπει να είναι "Μακεδόνες" που μιλούν την "μακεδονική" γλώσσα»…
Όπως οι εξελίξεις αποδεικνύουν, εκείνη την περίοδο η ελληνική πλευρά παρίστανε, κατά τη γνωστή συνήθειά της, ότι διαπραγματεύεται σκληρά.
Στις 23 Μαρτίου, ημέρα που ο Κοτζιάς βρισκόταν στα Σκόπια, στη συνέντευξη Τύπου μετά τις εργασίες της Συνόδου Κορυφής, ο κ. Τσίπρας, αφού αστειεύτηκε με αυτό το πολύ σοβαρό και υπαρξιακό για την Ελλάδα θέμα, κατά την απάντησή του στη δημοσιογράφο του σκοπιανού ειδησεογραφικού πρακτορείου ΜΙΑ - «καταρχάς κυρία Milevska να σας πω ότι εύχομαι σε λίγους μήνες να συστήνεστε εδώ ως εκπρόσωπος της “Gorna Macedonia”, ή εν πάση περιπτώσει με όποιο άλλο όνομα από κοινού συμφωνήσουμε, δεν προκρίνω το “Gorna”, μπορεί να συμφωνήσετε κάτι άλλο, να συμφωνήσουν δηλαδή οι Υπουργοί Εξωτερικών που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε διαπραγματεύσεις – έλεγε το αντίθετο από αυτό που ετοιμάζεται να πράξει τώρα:
«Ο δεύτερος σημαντικός όρος είναι αυτή η λύση να μην είναι μια λύση του ποδαριού, να μην είναι μια “light” εκδοχή, να είναι μία ουσιαστική λύση που θα λύνει παρεξηγήσεις και θα δημιουργεί τις προϋποθέσεις να θεμελιώσουμε σε στέρεες βάσεις τις σχέσεις των λαών μας. Με δυο λόγια, να είναι μία λύση για όλες τις χρήσεις, αυτή η ονομασία να χρησιμοποιείται και στους διεθνείς οργανισμούς, και στις διμερείς σχέσεις με άλλες χώρες, αλλά και στο εσωτερικό της γείτονος και αυτό βεβαίως αφορά το ότι δεν μπορεί να υπάρχει άλλη ονομασία στον ΟΗΕ και στις σχέσεις με τις άλλες χώρες και άλλη ονομασία στο Σύνταγμα, και να έρχεστε εσείς στη συνέντευξη Τύπου σήμερα, μετά τη λύση μάλλον, και εγώ θα αναφέρομαι στην τάδε ονομασία, εσείς να μου λέτε ότι είμαι από την “Repubblica Macedonia”. Αυτό δεν θα είναι λύση. Αυτό θα διαιωνίζει τη διαφορά μας».
Και είχε προχωρήσει ακόμη περισσότερο:
«Εμείς έχουμε όλη την καλή διάθεση, έχουμε την, αν θέλετε, ιστορική βούληση να λύσουμε το πρόβλημα, αλλά δεν μας πιέζει κανείς να το λύσουμε. Για εμάς είναι μία ιστορικής σημασίας πρωτοβουλία, αλλά δεν είναι μία υπαρξιακή υπόθεση. Μπορούμε να ζήσουμε και χωρίς τη λύση. Νομίζω ότι δεν ισχύει το ίδιο για την άλλη πλευρά. Αυτό δεν σημαίνει ότι πηγαίνουμε στις διαπραγματεύσεις έχοντας αυτό στο μυαλό μας και άρα πώς να αδικήσουμε τους συνομιλητές μας. Κάθε άλλο. Αλλά αυτό εγώ οφείλω να το πω. Οφείλω να πω τόσο στον ελληνικό λαό, που μας ακούει σήμερα, όσο και στους φίλους μας στην π.Γ.Δ.Μ. και στους εταίρους μας ότι εμείς είμαστε σήμερα στα Σκόπια, γιατί θέλουμε τη λύση, όχι γιατί μας πιέζει το ΝΑΤΟ ή η ΕΕ ή ο διεθνής παράγοντας».
Όπως αποδεικνύεται, φυσικά, δεν τα εννοούσε όλα αυτά!
Και στις 25 Απριλίου, η τριμερής της Βιέννης έληξε άδοξα και χωρίς δηλώσεις.
Δεν πήγε καλύτερα και η συνάντηση στην Αχρίδα, στις 12 Απριλίου. Τότε μάλιστα, ο κ. Ντιμιτρόφ έθεσε και θέμα αλυτρωτισμού από… πλευράς της Ελλάδας! Όπως είπε, οι ομάδες εργασίας των δύο χωρών «συμφώνησαν το κείμενο για τη μελλοντική συνεργασία σε διάφορους τομείς, μεταξύ άλλων και για την αποτροπή του αλυτρωτισμού και από τις δύο πλευρές».
Θυμίζω ότι ο Ζάεφ είχε ξεκαθαρίσει τα θέματα ήδη από τις 26 Φεβρουαρίου. Μιλώντας στοEuronews, είχε πει: «Δεν υπάρχει λόγος αλλαγής του Συντάγματος, καθώς το Σύνταγμα είναι ένα βιβλίο εσωτερικών κανόνων χωρίς επιπτώσεις εκτός της χώρας, το οποίο μάλιστα κάποιος άλλος στο μέλλον θα μπορούσε να το αλλάξει και πάλι». Ως προς το erga omnes, διατύπωσε την άποψη ότι «σημαίνει εφαρμογή για τον υπόλοιπο κόσμο, για όλον τον υπόλοιπο κόσμο. Είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε αυτή την εφαρμογή, γιατί γνωρίζω ότι είναι πολύ σημαντική για την ελληνική πλευρά».
Την ίδια μέρα, μιλώντας στο Spiegel ο Ζάεφ είχε πει: «Το όνομά μας είναι η περηφάνια και η ταυτότητά μας. Δεν διακρίνω κανένα λόγο για την απαίτηση να το αλλάξουμε στο Σύνταγμά μας, αυτό θα έπληττε την αξιοπρέπειά μας. Η Ελλάδα χρειάζεται έναν αξιόπιστο εταίρο και όχι έναν εταίρο χωρίς αξιοπρέπεια. Ένα Σύνταγμα μπορεί να αναθεωρηθεί και αυτό με τη σειρά του να αναιρεθεί και πάλι. Η σημαντικότερη εγγύηση για την Ελλάδα όμως είναι ότι η λύση της διαμάχης για το όνομα θα έχει ισχύ. Γι’ αυτό υπάρχουν διεθνείς συνθήκες, οι οποίες επικυρώνονται για να ισχύουν στη συνέχεια σε διεθνή όργανα».
Από την πλευρά του, ο κ. Κοτζιάς μιλούσε συνεχώς για «έντιμο συμβιβασμό» και όχι «σάπια λύση». Αυτό δήλωσε και κατά την επίσκεψή του στα Σκόπια, στις 23 Μαρτίου.
Θυμίζω επίσης ότι την 1η Μαΐου, μιλώντας στον Σκάι και στον Αλέξη Παπαχελά, ο κ. Κοτζιάς είχε ξεκαθαρίσει:
«Κοιτάξτε το «erga omnes» σημαίνει ότι αυτό το όνομα το χρησιμοποιούν στις διακρατικές τους σχέσεις, στις γενικότερα διεθνείς τους σχέσεις και στους διεθνείς οργανισμούς. Μέχρι εκεί δεν υπάρχει θέμα. Όμως για να είναι πραγματικό «erga omnes» πρέπει να εφαρμόζεται και στο εσωτερικό της χώρας. Μπορείς να κάνεις μια διεθνή συμφωνία που να τα λέει όλα αυτά; Μπορείς, και υπάρχουν και νομικοί που το πιστεύουν. Όμως η πείρα δείχνει ότι αν αλλάξει αυτή η κυβέρνηση, η επόμενη θα στείλει τον Ζάεφ στη φυλακή, λέγοντάς του ότι παραβίασε το Σύνταγμα, δεχόμενος μία διεθνή ονομασία που δεν προβλέπει και δεν επιτρέπει το Σύνταγμα. Δηλαδή ακόμη και για την προστασία τους, όπως τους έχω εξηγήσει, χρειάζεται αλλαγή του Συντάγματος. Τώρα, γιατί χρειάζεται αυτό το «erga omnes» να το εξηγήσω. Πολύ συχνά μου λένε κάποιοι, «δεν πειράζει, θα έχει μια ονομασία στο εσωτερικό, και τι με νοιάζει εμένα πώς αλληλογραφεί ένας δήμος με έναν άλλον. Εγώ θα το ελέγχω, εγώ θα το βλέπω, και μια ονομασία για όλα τα άλλα που θα ικανοποιήσει το δικό μας αίσθημα». Το πρόβλημα είναι το εξής. Τα ντοκουμέντα, σε ποια ονομασία θα εκδίδονται; Την εσωτερική ή την εξωτερική; Θα μου πείτε τα ντοκουμέντα που είναι για διεθνή χρήση, με την εξωτερική ονομασία, ας πούμε τα διαβατήρια κλπ. Τα ντοκουμέντα που είναι για εσωτερική χρήση με το εσωτερικό όνομα, ας πούμε διαβατήριο; Ταυτότητα; Μπαίνοντας όμως σε μια διαδικασία ένταξης στην Ε.Ε., η ταυτότητα γίνεται διεθνές ντοκουμέντο. Πώς οι Έλληνες ταξιδεύουν σήμερα; Με την ταυτότητα. Άρα θα έχουμε, ένα ντοκουμέντο διεθνές -το διαβατήριο- με τη διεθνή ονομασία. Ένα εσωτερικό ντοκουμέντο, την ταυτότητα, η οποία όμως θα χρησιμοποιείται στην εποχή της παγκοσμιοποίησης ως διεθνές έγγραφο που θα έχει το εσωτερικό όνομα. Εγώ είπα στον συνομιλητή μου, τον ρώτησα πάρα πολύ απλά, τα κρατικά έγγραφα, πχ. το Σύνταγμα, όταν θα τα μεταφράζετε για να τα στείλετε στον ΟΗΕ ή στην Ε.Ε., σε σεμινάρια εκπαιδευτικά, σε πανεπιστήμια, σε βιβλιοθήκες διεθνείς, πώς θα το λέει το όνομα; Η εσωτερική χρήση, το συνταγματικό όνομα, λένε εκείνοι, θα είναι σκέτο «Μακεδονία». Η εξωτερική θα είναι σύνθετη. Ωραία λέω, παίρνετε το Σύνταγμα, το μεταφράζετε για διεθνή χρήση, και θα διαβάσουν οι άνθρωποι στον κόσμο, οι νομικοί, ο ΟΗΕ, το Σύνταγμά σας. Τι όνομα θα έχει αυτό; Λέει το εσωτερικό. Θα μεταφράζεται απευθείας. Και λέω να πώς βγαίνει το διεθνές χαρτί και γίνεται χρήση του εσωτερικού ονόματος στη διεθνή κοινή γνώμη. Τι θέλω να πω με αυτό, γιατί μπορώ να σας λέω πολλά παραδείγματα. Π.χ. φοιτητής που παίρνει το πτυχίο του, και βγαίνει με το πτυχίο του που γράφει «Republica Macedonia». Ότι θα έχουμε μία συνεχή τριβή. Αν τώρα έχουμε τριβές στη χρήση του ονόματος σε διεθνείς συναντήσεις, εκεί θα έχουμε πια τριβές στην καθημερινότητα. Στα ξένα πανεπιστήμια, στα ξένα νοσοκομεία, θα βρίσκεται ένας Έλληνας, θα λέει, "αυτό δεν είναι το όνομα το διεθνές", αυτός θα λέει, "μα το έβγαλα, το πήρα από το πανεπιστήμιό μου". Ένας συνεχής καβγάς. Γι’ αυτό αν έχετε δει υπογραμμίζω κάθε φορά, ότι πρέπει η λύση να είναι σταθερή, μακρόχρονη και να λύνει αντί να δημιουργεί προβλήματα. Θα μπορούσα πολύ εύκολα να συμφωνήσω με τον ομόλογό μου, να πάρω και τις δόξες ότι έλυσα το πρόβλημα, αλλά θα έχω επενδύσει σε μελλοντικά προβλήματα, δεν τα θέλω αυτά».
Αλλά να που τελικά αυτά του επιβάλουν να θελει…
