Αν και διαφωνούν σε πολλά θέματα, η Τουρκία και οι περιφερειακοί της αντίπαλοι συμφωνούν στην αντίθεσή τους στη δημιουργία ενός κουρδικού κράτους, καθώς πλησιάζει η ημερομηνία διεξαγωγής του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία του Ιρακινού Κουρδιστάν.
Πριν από λίγους μήνες η Άγκυρα είχε αντιπαρατεθεί με τη Βαγδάτη εξαιτίας της παρουσίας Τούρκων στρατιωτών στο βόρειο Ιράκ, ενώ οι σχέσεις της με το Ιράν είναι τεταμένες εξαιτίας της κρίσης στη Συρία, όπου οι δύο χώρες στηρίζουν αντίπαλες πλευρές. Ωστόσο αυτές οι διαφορές φαίνεται να έχουν μπει στην άκρη και οι τρεις χώρες να αντιμετωπίζουν με την ίδια εχθρότητα τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτητοποίηση του Ιρακινού Κουρδιστάν στις 25 Σεπτεμβρίου.
Οι υπουργοί Εξωτερικών των τριών χωρών αναφέρθηκαν στο θέμα στη διάρκεια μιας ασυνήθιστης τριμερούς συνάντησης χθες Τετάρτη στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Σε κοινή τους ανακοίνωση κάλεσαν τις αρχές του Ιρακινού Κουρδιστάν να ακυρώσουν το δημοψήφισμα και προειδοποίησαν ότι σε αντίθετη περίπτωση εξετάζουν «συντονισμένα αντίμετρα».
Η Τουρκία, όπου ζουν τουλάχιστον 15 εκατομμύρια Κούρδοι, αντιμετωπίζει αρνητικά κάθε προσπάθεια δημιουργίας ενός κουρδικού κράτους ακόμη και έξω από τα σύνορά της καθώς φοβάται ότι κάτι τέτοιο θα σκληρύνει τη στάση των Κούρδων ανταρτών του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK). Εξάλλου περίπου έξι εκατομμύρια Κούρδοι ζουν στο Ιράν, όπου σημειώνονται περιστασιακές συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και ανταρτών από τη μειονότητα αυτή.
Μια κουρδική εξέγερση κατεστάλη σκληρά μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979. Η Άλι Βάεζ, ειδική σε θέματα Ιράν στο International Crisis Group, υπογραμμίζει ότι Τουρκία και Ιράν έχουν κοινό συμφέρον να διατηρήσουν την εδαφική ακεραιότητα του Ιράκ, όμως η ιστορική τους αντιπαλότητα ίσως τις εμποδίσει να αναλάβουν κοινή δράση προς αυτή την κατεύθυνση.
Παρά την παρουσία βάσεων του PKK στο βόρειο Ιράκ, η Τουρκία έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια στενές οικονομικές σχέσεις με τις αρχές του Ιρακινού Κουρδιστάν. Το Ιρακινό Κουρδιστάν έχει αναχθεί σε μια από τις βασικές αγορές για τις εξαγωγές της Τουρκίας, μια χώρα η οποία είναι και η μοναδική δίοδος για την εξαγωγή του πετρελαίου από το Ιρακινό Κουρδιστάν.
Κατά συνέπεια «η Τουρκία μπορεί να προκαλέσει σημαντική οικονομική ζημία στους Κούρδους του Ιράκ, αν το επιθυμεί», υπογραμμίζει ο Ντέιβιντ Ρομάνο, καθηγητής πολιτικής της Μέσης Ανατολής στο πανεπιστήμιο του Μιζούρι. Πάντως εκτιμά ότι η Τουρκία κινδυνεύει να χάσει πολλά, αν παίξει αυτό το χαρτί: οι εμπορικές της σχέσεις με την κυβέρνηση του Ιρακινού Κουρδιστάν της αποφέρουν περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, κάτι που θα αποτρέψει την Άγκυρα να κάνει πράξη τις απειλές της.
«Η Τουρκία κάνει πολύ θόρυβο κατά του δημοψηφίσματος, όμως στόχος της είναι κυρίως να καθησυχάσει τους εθνικιστές ψηφοφόρους του κυβερνώντος κόμματος», τονίζει ο Ρομάνο. Σύμφωνα μάλιστα με κάποιους αναλυτές, η προτεραιότητα που δίνει η Άγκυρα στη μάχη κατά των βλέψεων των Κούρδων για ανεξαρτησία ίσως την ωθήσει να βρει κοινό έδαφος με τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ. Η Άγκυρα και η Δαμασκός θέλουν να εμποδίσουν τη δημιουργία μιας αυτόνομης κουρδικής περιοχής στη βόρεια Συρία, που γειτονεύει με το Ιρακινό Κουρδιστάν και την Τουρκία. «Οι ενέργειες της Άγκυρας δείχνουν ξεκάθαρα ότι η αποχώρηση του Άσαντ δεν είναι πλέον προτεραιότητα για εκείνη και ότι πλέον προτάσσει την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας», σημειώνει ο Άαρον Στάιν, ερευνητής του Atlantic Council.
militaire
