Αυτή την εβδομάδα συμπληρώνεται ένας χρόνος από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου στην Τουρκία που είχε στόχο την ανατροπή του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η σφοδρή απάντηση του οποίου άλλαξε την πολιτική, κοινωνική και διπλωματική κατάσταση της χώρας.
Εδώ και έναν χρόνο η τουρκική κυβέρνηση διεξάγει μια ευρεία εκστρατεία διώξεων, που έχει στόχο υποστηρικτές του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο η Άγκυρα θεωρεί εγκέφαλο του πραξικοπήματος, κάτι που ο ίδιος αρνείται.
Η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος έχει προκαλέσει σημαντική αναστάτωση και στις διπλωματικές σχέσεις της Τουρκίας, χώρα υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ και μέλος του ΝΑΤΟ, οι σχέσεις της οποίας με τη Δύση είναι τεταμένες εδώ και έναν χρόνο. «Οι επιπτώσεις του αποτυχημένου πραξικοπήματος είναι σημαντικές», σημειώνει ο Ζαν Μαρκού ερευνητής του Γαλλικού Ινστιτούτου Ανατολικών Σπουδών, υπογραμμίζοντας ότι μετά την έντονη απάντηση του Ερντογάν ακολούθησε «μια πραγματική αλλαγή του κράτους» με «συστηματικές και ριζοσπαστικές διώξεις».
Οι βασικές συγκεντρώσεις για την επέτειο του πραξικοπήματος είναι προγραμματισμένες στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, ενώ ο Ερντογάν αναμένεται να εκφωνήσει ομιλία ενώπιον του κοινοβουλίου τη νύχτα του Σαββάτου προς Κυριακή στις 02:32 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας), ακριβώς την ώρα που οι πραξικοπηματίες βομβάρδισαν την Εθνοσυνέλευση.
Τη νύχτα της 15ης προς 16η Ιουλίου 2016 οι κάτοικοι των δύο μεγαλύτερων πόλεων της Τουρκίας ξύπνησαν από τον ήχο των μαχητικών αεροσκαφών που πετούσαν πάνω από τα σπίτια τους, τα πυρά από τα ελικόπτερα εναντίον των διαδηλωτών που ήταν αντίθετοι στο πραξικόπημα και τα άρματα μάχη των πραξικοπηματιών που είχαν βγει στους δρόμους. Λέγοντας ότι επιθυμούν να αποκαταστήσουν «τη δημοκρατία» μια ομάδα στρατιωτικών που αυτοαποκαλούνταν «Το Συμβούλιο της Ειρήνης στη χώρα», ανακοίνωσε ότι κατέλαβε την εξουσία.
Όμως από τον τόπο διακοπών του στη νοτιοδυτική Τουρκία ο Ερντογάν πέρασε στην αντεπίθεση: κάλεσε τους υποστηρικτές του να βγουν στους δρόμους. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι υπάκουσαν στο κάλεσμά του. Ένα από τα πιο σημαδιακά συμβάντα εκτυλίχθηκε σε μια από τις γέφυρες του Βοσπόρου, η οποία πλέον έχει πάρει το όνομα «η γέφυρα των μαρτύρων της 15ης Ιουλίου», όπου στρατιωτικοί πυροβόλησαν εναντίον πολιτών. Νωρίς το πρωί οι πραξικοπηματίες αναγκάστηκαν να παραδοθούν. Η ήττα των πραξικοπηματιών χαιρετίστηκε από τον Ερντογάν ως νίκη των δημοκρατικών δυνάμεων στην Τουρκία. Όμως σύντομα ήρθε η απάντηση των αρχών με μεγάλες διώξεις: περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί και περισσότεροι από 100.000 αποπέμφθηκαν ή τέθηκαν σε διαθεσιμότητα.
Οι διώξεις αφορούν φερόμενους υποστηρικτές του Γκιουλέν, επεκτείνονται στο φιλοκουρδικό περιβάλλον –τα ηγετικά στελέχη του οποίου αν και ήταν αντίθετα στο πραξικόπημα έχουν φυλακιστεί–, σε δημοσιογράφους που επικρίνουν την τουρκική κυβέρνηση, ή ακόμη και μέλη μη κυβερνητικών οργανώσεων. Ένα χρόνο μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, ο Ερντογάν φαίνεται να βρίσκεται στο απόγειο της εξουσίας του. Ο στρατός, που ευθύνεται για πολλά πραξικοπήματα στην ιστορία της Τουρκίας, έχει αναμορφωθεί πλήρως, και μετά το δημοψήφισμα του Απριλίου ο Τούρκος πρόεδρος είδε τις εξουσίες του να ενισχύονται και θεωρητικά μπορεί να παραμείνει στην εξουσία ως το 2029. Οι εξελίξεις αυτές έχουν πολώσει την τουρκική κοινωνία μεταξύ των υποστηρικτών και των επικριτών του Ερντογάν. Επιπλέον ένα χρόνο μετά εξακολουθούν να υπάρχουν ερωτήματα για την ταυτότητα των πραξικοπηματιών και η Άγκυρα δεν φαίνεται να έχει καταφέρει να πείσει για την άποψή της τις δυτικές πρωτεύουσες. Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει διπλωματικές εντάσεις. Η Άγκυρα αντέδρασε οργισμένα στις επικρίσεις της ΕΕ για τον περιορισμό των ελευθεριών και ζητεί από την Ουάσινγκτον την έκδοση του Γκιουλέν, προς το παρόν μάταια.
militaire
