TEΡΑΣΤΙΑΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ
του Θεόφραστου Ανδρεόπουλου
Μια εξαιρετικής σημασίας εξέλιξη που καθιστά την Ελλάδα τον βασικό κόμβο μεταφοράς φυσικού αερίου μέσω του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου East Med, σημειώθηκε στο Τελ Αβίβ με την συμφωνία μεταξύ των Υπουργών Ενέργειας της Ελλάδας, του Ισραήλ, της Κύπρου, της Ιταλίας και του αρμοδίου Επιτρόπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με τον ίδιο αγωγό "θωρακίζεται" και η Κύπρος μέσω της οποίας θα περάσει ο αγωγός πριν καταλήξει στην Ελλάδα.
Οι τέσσερις Υπουργοί υπέγραψαν Κοινή Διακήρυξη αναγνωρίζοντας το έργο του αγωγού East Med ως «στρατηγική προτεραιότητα για την εξαγωγή προς την Ευρώπη μέρους των υφιστάμενων αποθεμάτων φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου».
Σημειώνεται πως ο σχεδιαζόμενος αγωγός της ελληνοϊταλικής κοινοπραξίας IGI Poseidon (στην οποία συμμετέχουν εξ ημισείας ΔΕΠΑ και Edison) θα είναι συνολικού μήκους 2.200 χιλιομέτρων με το κόστος κατασκευής να αγγίζει τα 5,2 δισ. ευρώ, πολύ χαμηλότερα σε σχέση με τις προηγούμενες εκτιμήσεις. Σκοπός του έργου είναι η μεταφορά έως 16 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως από τα κοιτάσματα της Λεβαντίνης στις ΑΟΖ Ισραήλ και της Κύπρου προς τα κράτη της Ευρώπης.
Συγκεκριμένα, η αφετηρία του θα είναι υποθαλάσσια από τα κοιτάσματα προς το Βασιλικό της Κύπρου, στη συνέχεια θα συνεχίζει την όδευσή του προς τις ακτές της Κρήτης, και ακολούθως, μέσω της Πελοποννήσου και της Δυτικής Ελλάδος, προς την Ιταλία.
Οι εναλλακτικές οδεύσεις που μελετήθηκαν όπως με αγωγό προς την Τουρκία ή με υγροποιημένη μορφή (LNG) μέσω Αιγύπτου μπορεί να θεωρούνται περισσότερο οικονομικές ωστόσο κρύβουν αυξημένο πολιτικό ρίσκο.
Σύμφωνα με τον Ισραηλινό υπουργό Ενέργειας, πρόκειται για ένα φιλόδοξο έργο καθώς είναι η πρώτη φορά που θα κατασκευαστεί κάτι ανάλογο αφού θα είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος υποθαλάσσιος αγωγός στον κόσμο ενώ σε κάποια σημεία θα φτάνει σε βάθος τα 3 χιλιόμετρα.
Με βάση τις μελέτες που έχουν εκπονηθεί, έχει επιβεβαιωθεί ότι το έργο είναι απολύτως εφικτό τεχνικά, ενώ, παρόμοια έργα, είτε έχουν ήδη κατασκευαστεί (αγωγός Medgas Αλγερία – Ισπανία), είτε είναι σε φάση έναρξης κατασκευής (αγωγός Galsi Αλγερία – Ιταλία).
Ο επόμενος μεγάλος στόχος για την προώθηση του αγωγού είναι η διακυβερνητική συμφωνία.
Έτσι αποφασίστηκε η συγκρότηση μιας τετραμερούς ομάδας εργασίας με σκοπό την παρακολούθηση και τη στήριξη του έργου του αγωγού EastMed κάθε δίμηνο ενώ οι υπουργοί Ενέργειας συμφώνησαν να συναντηθούν εκ νέου στην Κύπρο σε έξι μήνες προκειμένου να εξετάσουν την πρόοδο των τεχνικών και των υπόλοιπων προετοιμασιών. Μάλιστα η Ιταλία αναμένεται να παρουσιάσει το έργο στην επικείμενη συνεδρίαση των χωρών των G7 που θα πραγματοποιηθεί σε μία εβδομάδα στη Ρώμη.
Στην πολυδιάστατη σημασία που θα έχει για την Ελλάδα η κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού East Med αναφέρθηκε ο γενικός γραμματέας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του υπουργείου Εξωτερικών Γιώργος Τσίπρας με δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, λίγες ώρες μετά την υπογραφή της κοινής διακήρυξης Ελλάδας-Ιταλίας-Κύπρου-Ισραήλ στο Τελ Αβίβ.
Ειδικότερα, εστίασε στη γεωπολιτική και στην οικονομική αξία του μεγαλύτερου υποθαλάσσιου αγωγού σε μήκος και σε βάθος που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Ισραήλ στην Ευρώπη, τονίζοντας πως η Ελλάδα μπορεί να μετατραπεί σε σημαντικός ενεργειακός κόμβος στην ΕΕ.
Ωστόσο, ακόμη σημαντικότερη σπουδαιότητα απέδωσε στη γεωπολιτική αναβάθμιση της χώρας μας στη νοτιοανατολική Ευρώπη, σημειώνοντας πως το έργο του EastMed σηματοδοτεί και μεγαλύτερη ασφάλεια στην περιοχή. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε εξάλλου στο γεγονός ότι ο αγωγός αυτός προβλέπεται να διέλθει από την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κύπρου και της Ελλάδας.
Σε αυτό το πλαίσιο, αν και παρατήρησε πως είναι ένα ακριβό project, καθώς η κατασκευή του εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 6-7 δισ. ευρώ, τόνισε την ανάγκη να ολοκληρωθεί η οριστική μελέτη του έργου.
Αναφερόμενος στα αποτελέσματα της τετραμερούς συνάντησης των υπουργών Ενέργειας στο Τελ Αβίβ, όπου συνόδευε τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Σταθάκη, ο Γ. Τσίπρας, όπως είπε, διαπίστωσε πως πήγε καλύτερα του αναμενόμενου και επισήμανε το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του Ισραήλ και της Ιταλίας για την κατασκευή του αγωγού. Μάλιστα, η Ιταλία αναμένεται να παρουσιάσει το θέμα στην επικείμενη συνεδρίαση των χωρών των G7 που θα πραγματοποιηθεί σε μία εβδομάδα στη Ρώμη.
Το μεγάλο ενδιαφέρον των τεσσάρων χωρών για τον αγωγό EastMed διαφαίνεται στην κοινή διακήρυξη που υπέγραψαν, στην οποία περιλαμβάνεται, όπως είπε ο Γ. Τσίπρας, και η απόφασή τους για τη στενή παρακολούθηση της εξέλιξης του έργου, αφενός κάθε δίμηνο από μία τετραμερή ομάδα εργασίας και αφετέρου κάθε εξάμηνο από τους ίδιους τους υπουργούς που θα συναντώνται προκειμένου να εξετάσουν την πρόοδό του.
Το Ισραήλ μάλιστα φέρεται να αποφάσισε να υλοποιήσει δύο αγωγούς ταυτόχρονα για την εξαγωγή του φυσικού αερίου τους στην ΕΕ, ο ένας αγωγός διαμέσουΤουρκίας και ο άλλος διαμέσου της Ελλάδας.
Όπως αποκάλυψε ο επικεφαλής των εθνικών υποδομών, ενέργειας και υδάτων του κράτους του Ισραήλ, Yuval Steinitz η κυβέρνηση εξετάζει την μεταφορά του ισρταηλινού φυσικού αερίου διαμέσου δύο αγωγών.
