 |
| γράφει ο Σάββας Καλεντερίδης |
Ο Ερντογάν έχει να διανύσει δύσκολο δρόμο έως το 2019, οπότε θα έχει ολοκληρωθεί η μετάβαση στο προεδρικό σύστημα, με την εκλογή νέου προέδρου που θα ασκεί την εξουσία στην κυριολεξία ως απόλυτος άρχων. Με το 51,4% του δημοψηφίσματος, είναι λογικό να μην αισθάνεται άνετα.
Εξάλλου έχει να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις, η πορεία των οποίων μπορεί να προκαλέσει λαϊκή δυσαρέσκεια, με αποτέλεσμα να καταστεί επισφαλής η εκλογή του το 2019.
Και να το επαναλάβουμε, εάν δεν εκλεγεί, αποστερημένος της βουλευτικής ασυλίας, θα πρέπει να θεωρείται παραπάνω από βέβαιο ότι θα διωχθεί όχι μόνο για πράγματα που έχει κάνει, αλλά και για κάποια που δεν έχει κάνει. Είπαμε, στην Ανατολία η πολιτική είναι πιο σκληρή από αλλού και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Άγκυρα και κυρίως η Κωνσταντινούπολη, παραμένει η πρωτεύουσα των βυζαντινισμών, λόγω παράδοσης.
Φυσικά, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι για να μην εκλεγεί ο Ερντογάν, θα πρέπει, εκτός από μια σειρά άλλων πραγμάτων που θα γίνουν, να βρεθεί μια εξίσου χαρισματική πολιτική προσωπικότητα στο χώρο της αντιπολίτευσης, που μέχρι στιγμής δεν υπάρχει στο πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας.
Πάντως, ούτως ή άλλως, ο Ερντογάν από το δημοψήφισμα βγήκε πιο ευάλωτος και σε εσωτερικές και σε εξωτερικές πιέσεις, τις οποίες θα κληθεί να διαχειριστεί, παράλληλα με τις εξελίξεις σε πέντε διαφορετικά μέτωπα.
Το ένα είναι το μέτωπο Ιράκ-Συρίας, όπου οι εξελίξεις οδηγούν στην ίδρυση ενός ενιαίου κουρδικού κράτους στα βόρεια των χωρών αυτών. Το συγκεκριμένο κράτος θα έχει τη στήριξη και θα εξυπηρετεί στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Εάν τελικά δημιουργηθεί αυτό το ενιαίο κράτος, η Τουρκία θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα με τη διαχείριση του «δικού» της Κουρδικού, δηλαδή των 20 εκατομμυρίων Κούρδων που ζουν στα ανατολικά της χώρας. Για να αντιληφθούμε τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει ο Ερντογάν, να σημειώσουμε ότι είναι πολύ δύσκολο να βρει συμμάχους στα σχέδιά του και στην Ουάσιγκτον και στη Μόσχα, στο θέμα αυτό.
Το δεύτερο μέτωπο είναι αυτό της κυπριακής ΑΟΖ.
Εκεί ο Ερντογάν δεν έχει να αντιμετωπίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά τις ΗΠΑ, το Ισραήλ, τη Γαλλία, την Ιταλία, το Κατάρ και τη Νότιο Κορέα. Γιατί εταιρείες από τις χώρες αυτές, όχι μόνο δεν έλαβαν υπόψη τους τις θέσεις της Τουρκίας ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και πως η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ της Κύπρου περιορίζεται στα χωρικά ύδατα, δηλαδή τα 12 ναυτικά μίλια, αλλά αψήφησαν τις απειλές της και υπέγραψαν συμβόλαια εκμετάλλευσης οικοπέδων με την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία η Τουρκία θεωρεί «τεθνεώσα».
Το τρίτο και συναρτώμενο με το δεύτερο μέτωπο είναι τα λεγόμενα ελληνοτουρκικά, όπου η Τουρκία είναι αποδυναμωμένη, αφού οι θέσεις της για την έκταση και την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών για την Κύπρο, που είναι νησί, δεν έγιναν δεκτές από τις ισχυρότερες χώρες του πλανήτη. Άρα, είναι δύσκολο –αλλά όχι αδύνατο, συμφέροντα γαρ– για τις χώρες αυτές να ισχυριστούν ότι άλλα ισχύουν για την Κύπρο και άλλα για παράδειγμα για την Κρήτη, τη Ρόδο, την Κάρπαθο και την Κάσο. Δεν αναφέρομαι στο Καστελόριζο, γιατί κατά την άποψή μου πρώτα με κάποιο τρόπο πρέπει να κατοχυρώσουμε τις θέσεις μας στα προαναφερθέντα νησιά, και μετά να πάμε πιο ισχυροί, για να περάσουμε τις θέσεις μας και στο σύμπλεγμα του Καστελόριζου.
Το τέταρτο μέτωπο είναι η Ευρώπη και τα ευρωτουρκικά.
Εκεί χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί ο αντιευρωπαϊσμός «πουλάει» και είναι ένα από τα ελάχιστα χαρτιά που έμειναν για να παίζει ο Ερντογάν και να συσπειρώνει κόσμο γύρω του. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το 55% των εξαγωγών της Τουρκίας γίνονται σε ευρωπαϊκές χώρες. Άρα, το σχοινί δεν μπορεί να το τεντώσει τόσο, γιατί ίσως κάποια στιγμή σπάσει και αυτό θα σημαίνει οικονομική καταστροφή για την Τουρκία.
Ωστόσο, το πέμπτο και πιο καθοριστικό όλων των μετώπων ίσως τελικά αποδειχθεί πως είναι εκείνο της οικονομίας. Υπάρχουν ανησυχητικά σημάδια στην τουρκική οικονομία. Κι εάν τελικά ενσκήψει μια οικονομική κρίση, αυτή είναι που θα καθορίσει το πολιτικό μέλλον του Ερντογάν.
