ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ «ΔΙΠΛΟ ΝΟΜΙΣΜΑ»
του Πέτρου Αναστασίου
Μια Ευρώπη σε νευρική κρίση, με τον Τεντ Μάλοχ, υποψήφιο πρεσβευτή των ΗΠΑ στις Βρυξέλλες να λέει "το ευρώ έχει ζωή το πολύ 18 μηνών", άρχισε πάλι μια ιδιαίτερα έντονη συζήτηση για το μέλον του κοινού νομίσματος με την φημολογία στους διαδρόμους για "διπλό νόμισμα" σε Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και ίσως Γαλλία "να παίρνει και να δίνει".
H τοποθέτηση στην Βουλή του προέδρου του Eurogroup Γ.Ντάϊσνεμπλουμ στο ολλανδικό Κοινοβούλιο ότι "Η Ελλάδα θα επιστρέψει στο εθνικό της νόμισμα εάν το ΔΝΤ αποφασίσει να φύγει", ενέτεινε τις φήμες για εξελίξεις στο νομισματικό ζήτημα, καθώς η κυβέρνηση Ν.Τραμπ δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση την παραμονή του ΔΝΤ σε αυτό που ονομάζει "γερμανικό πρόβλημα".
Το διπλό νόμισμα στην Ελλάδα πρότεινε επισήμως σε έκθεσή της γερμανική τράπεζα Deutsche Bank τον Μάιο του 2012.
Η γερμανική τράπεζα πρότεινε τότε μια ενδιάμεση λύση, με την οποία η Ελλάδα δεν θα χρειαζόταν να εγκαταλείψει το ευρώ και τώρα αυτή η λύση επεκτείνεται και για άλλες χώρες που υποφέρουν από την γερμανική μονεταριστική πολιτική στην ευρωζώνη.
Είχε προτείνει τη δημιουργία ενός νέου νομίσματος, του Geuro, και το οποίο θα έκανε την εμφάνισή του μετά την έκδοση χρεογράφων οφειλής (IoUs τα οποία η Ελλάδα θα δώσει σε όσους οφείλει χρήματα), πολύ πριν τον Γ.Βαρουφάκη.
«Όσοι πάρουν αυτά τα χαρτιά θα αρχίσουν με τη σειρά τους να τα χρησιμοποιούν στις μεταξύ τους συναλλαγές. Κι έτσι θα δημιουργηθεί ένα νέο νόμισμα, το Greek Euro (Geuro), που θα κυριαρχήσει στο εσωτερικό» ανέφερε η έκθεση. Το Geuro, θα είναι φθηνότερο νόμισμα και θα κυκλοφορεί παράλληλα με το ευρώ, ενώ σταδιακά θα κυριαρχήσει στην εγχώρια αγορά. Το νέο νόμισμα, θα χρησιμοποιείται και στις εισαγωγές για αυτό προτείνεται η ισοτιμία του με το ευρώ να είναι 50% χαμηλότερα.
Οι μισθοί θα πληρώνονται σε Geuro, ενώ οι τράπεζες θα επανακεφαλοποιηθούν με το νέο νόμισμα και ταυτόχρονα η Ελλάδα θα παραμείνει τυπικά στην ευρωζώνη. «Αυτό θα επιτρέψει επίσης στην Ελλάδα να εφαρμόσει μία υποτίμηση της ισοτιμίας χωρίς τυπικά να έχει βγει από τη νομισματική ένωση. Αρχικά θα περιμέναμε μία μεγάλη υποτίμηση, αλλά οι ελληνικές αρχές θα είχαν τη δύναμη να σταθεροποιήσουν ή ακόμη και να ενισχύσουν ξανά την ισοτιμία του Geuro έναντι του ευρώ μέσω μίας δημοσιονομικής πολιτικής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, έτσι ώστε να αφήσουν ανοιχτή την πόρτα για μελλοντική επιστροφή στο ευρώ», ανέφερε τότε εκείνη η έκθεση.
Περίπου ένα χρόνο αργότερα το αμερικανικό think tank Levy είχε προτείνει την υιοθέτηση ενός «παράλληλου χρηματοδοτικού συστήματος», τα g- notes όπως τα ονόμασε. Την πρόταση επανέφερε το Ινστιτούτο ξανά σε έκθεση του με τίτλο: «Geuro, ένα παράλληλο νόμισμα για την Ελλάδα», το οποίο όμως αυτή την στιγμή ονομάζεται Euro-2, αφού οδεύει προς υιοθέτηση από αρκετές χώρες του νότου και ίσως από την Φινλανδία.
Τι σημαίνει το διπλό νόμισμα για τους Ευρωπαίους;
Το διπλό νόμισμα, όπως και αν αυτό ονομαστεί τελικά σημαίνει πολύ απλά ότι οι πληρωμές προς το εξωτερικό και οι πληρωμές του δημοσίου χρέους θα γίνονται σε ευρώ, όμως οι μισθοί και οι συντάξεις θα πληρώνονται με το δεύτερο, φθηνό νόμισμα. Πόσο υποτιμημένο; Τουλάχιστον 30% από το νυν ευρώ.
Στην Ελλάδα από την στιγμή που τα capital controls "είναι εδώ", ουδείς μπορεί να βγάλει έστω ένα ευρώ στο εξωτερικό.
Η κυκλοφορία παράλληλων νομισμάτων αποτελεί κοινή πρακτική σε πολλές αν όχι στις περισσότερες χώρες διεθνώς. Το ευρώ και το δολάριο γίνονται άτυπα αποδεκτά σε όλες σχεδόν τις χώρες εκτός ευρωζώνης μέσα και έξω από την Ε.Ε. Στην Τουρκία, Κουβέϊτ, Σαουδική Αραβία, Εμιράτα,στην Αφρική,την Ασία,τη νότια Αμερική, γίνονται άτυπες ελεύθερες συναλλαγές σε δολάρια.
Το ίδιο ισχύει και σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν είναι στην ευρωζώνη με δολάρια αλλά και ευρώ. Στο Λίβανο όπως και αλλού, γίνονται και επίσημες συναλλαγές στο τοπικό νόμισμα και σε δολάρια.
Σε ορισμένες χώρες κυκλοφορούν δυο νομίσματα, το τοπικό και ένα δεύτερο μετατρέψιμο σε τοπικό νόμισμα. Οι πολίτες των χωρών αυτών εισπράττουν το μισθό τους και πληρώνουν για τα βασικά τους αγαθά με τοπικό νόμισμα, όμως τα εισαγόμενα είδη και οι υπηρεσίες όπως ο τουρισμός υπολογίζονται με το παράλληλο νόμισμα.
Μια μορφή εναλλακτικού νομίσματος είναι τα IOUs (χρεόγραφα αναγνώρισης οφειλής), τα οποία δεν έχουν ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά με το χρήμα. Η πολιτεία της Καλιφόρνιας το 1999 και το 2009 κατέβαλε υποχρεώσεις της με IOUs για δύο μήνες (δηλαδή με αναγνώριση χρέους) σε 100.000 υπαλλήλους της καο προμηθευτές.
Το πείραμα πέτυχε καθώς από πίσω υπήρχε η στήριξη της FED. Τα IOU ή ΑΝ (Ανταλλάξιμο Νόμισμα) ή Geuro, ή όποιος αλλιώς μπορεί να ονομαστούν μπορεί να χρησιμοποιηθούν μέσα σε μια χώρα για την πραγματοποίηση διαφόρων συναλλαγών, ενισχύοντας τη ρευστότητα. Επιπλέον, μπορούν να μετατραπούν σε ευρώ ή δολάρια για την αγορά εισαγόμενων προϊόντων.
Η Ελβετία, μια από τις πλέον πλούσιες και ισχυρές χώρες διεθνώς, χρησιμοποιεί με επιτυχία δύο νομίσματα εδώ και 75 χρόνια, το Ελβετικό φράνκο και το WIR φράνκο. Το δεύτερο είναι ένα ανεξάρτητο σύστημα συμπληρωματικού νομίσματος που εξυπηρετεί τις επιχειρήσεις και τις επενδύσεις. Η WIR Bank διαχειρίζεται το WIR φράνκο, το οποίο χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με το ελβετικό φράγκο που είναι ηλεκτρονικό νόμισμα.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, το μειονέκτημα του διπλού νομίσματος είναι η πιθανότητα να μετατραπεί σε πληθωριστικό χρήμα, να υποτιμάται συνεχώς έναντι του ευρώ και να χάνει ραγδαία την αγοραστική του αξία. Κάτι τέτοιο μπορεί να αντιμετωπιστεί αν η Τράπεζα της Ελλάδος δεν εκδώσει περισσότερο χρήμα από το γνωστό δείκτη Μ2 που πρακτικά αντιστοιχεί σε περίπου 20% του ΑΕΠ,δηλ.32-35 δις ευρώ.
Το μεγάλο πλεονέκτημα του διπλού νομίσματος, είναι η δυνατότητα άμεσης παροχής ρευστότητας στην οικονομία.
Να σημειώσουμε όμως και την θέση του γ.γ. του ΕΠΑΜ, Δ.Καζάκη, ο οποίος σίγουρα δεν μπορεί να θεωρηθεί "ευρωλάτρης". Σε άρθρο του για το διπλό νόμισμα, σημείωνε: "Ποιός θα βγει κερδισμένος; Όποιος έχει αποθησαυρίσει ευρώ, καθώς η συναλλακτική του αξία έναντι του δεύτερου νομίσματος θα καλπάζει προς τα πάνω. Χαμένος θα είναι όποιος εξαρτάται από την εργασία του, ή τη σύνταξή του για να επιβιώσει κι έτσι θα είναι υποχρεωμένος να πληρώνεται στο δεύτερο ευτελές νόμισμα, ή την υποσχετική (σκριπ).
Το διπλό νόμισμα έχει δοκιμαστεί από την αρχαιότητα. Δεν υπάρχει παρά μόνο ένας λόγος για την εισαγωγή του. Να ξεφτιλιστεί κυριολεκτικά η αξία της εργασίας, αλλά και οι αξίες των περιουσιών της πλειοψηφίας προς όφελος όσων έχουν συσσωρεύσει, ή αποθησαυρίσει το "σκληρό" νόμισμα. Όποιος λοιπόν το προτείνει σήμερα ως λύση για την Ελλάδα, είτε το κάνει από εγκληματική άγνοια, είτε επιδιώκει το ολοκληρωτικό ξεπούλημα της χώρας στους αφέντες του ευρώ".
Με μια Ελλάδα της οποίας το χρέος έχει φτάσει τα 330 δισ. ευρώ μετά από τα "κουρέματα" και μια Ιταλία που χρωστά περί τα 2,7 τρισεκατομμύρια ευρώ (35.000 ευρώ κατά κεφαλήν έναντι 20.000 ευρώ των Ελλήνων πολιτών), την Γαλλία να βιώνει πρακτικά ύφεση και τις Ισπανία, Πορτογαλία στην εντατική εδώ και χρόνια, το "Εuro-2", ίσως δεν είναι και τόσο μακρυά...
"Η οικονομική ανάκαμψη της Ιταλίας παραμένει πολύ αδύναμη", αναφέρει ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) στην έκθεσή του για την ιταλική οικονομία.
Για το 2017 προβλέπεται αύξηση του 1% του ΑΕΠ και ιδίου ποσοστού για το 2018, αλλά όλοι γνωρίζουν ότι αυτό πρακτικά είναι ένα υφεσιακό ποσοστό...
