Αξιωματούχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Ο.Η.Ε. κάλεσαν τις αλβανικές αρχές να παράσχουν περισσότερες αποζημιώσεις στις οικογένειες των περίπου 6.000 ατόμων που εξαφανίστηκαν κατά την διάρκεια του πρώην κομμουνιστικού καθεστώτος.
Η κ. Houria Es-Slami υπήρξε η επικεφαλής της Ομάδας Εργασίας των Ηνωμένων Εθνών για τις καταναγκαστικές ή ακούσιες εξαφανίσεις, η οποία (Ομάδα Εργασίας) τερμάτισε μια εβδομαδιαία επίσκεψη στη χώρα την Δευτέρα. Κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου στα Τίρανα, την Δευτέρα, 12 Δεκεμβρίου 2016, ανέφερε ότι η Αλβανία πρέπει να “γυρίσει την οδυνηρή σελίδα του παρελθόντος”.
“Όλα τα θύματα των αναγκαστικών εξαφανίσεων και οι συγγενείς τους έχουν το δικαίωμα στην πλήρη αποκατάσταση, η οποία περιλαμβάνει αποζημίωση, ικανοποίηση, επανένταξη και εγγυήσεις μη επανάληψης”, όπως αναφέρει μια προκαταρκτική έκθεση.
Οι εξαφανίσεις οι οποίες έγιναν από το κομμουνιστικό καθεστώς, σημειώθηκαν από το 1944, όταν ήρθε στην εξουσία, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μέχρι την πτώση του το 1990, μετά από φοιτητικές διαμαρτυρίες.
Κατά την διάρκεια του κομμουνιστικού καθεστώτος, περίπου 6.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν, 34.000 φυλακίστηκαν και περισσότεροι από 50.000 στάλθηκαν σε απομονωμένα στρατόπεδα εγκλεισμού.
“Ουδεμία περίπτωση αναγκαστικής εξαφάνισης, η οποία διαπράχθηκε κατά την διάρκεια εκείνων των ετών, έχει φτάσει ποτέ στα Αλβανικά δικαστήρια”, αναφέρει η έκθεση του ΟΗΕ. Αυτό συνέβη λόγω της έλλειψης πρωτοβουλίας από εισαγγελείς, της άγνοιας των συγγενών για το πώς να προσφύγουν δικαστικά, καθώς και για λόγους δυσπιστίας προς τους νομικούς θεσμούς, ανέφερε η έκθεση.
Οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ αναφέρουν ότι η Αλβανία, η οποία επικύρωσε μια διεθνή σύμβαση για αναγκαστικές εξαφανίσεις το 2007, θα πρέπει “να λάβει μια πιο περιεκτική προσέγγιση”, ώστε να δώσει στα θύματα και τις οικογένειές τους το δικαίωμα της αλήθειας, της δικαιοσύνης, της επανόρθωσης και της μνήμης.
Οι μετακομμουνιστικές κυβερνήσεις της Αλβανίας δεν έχουν χρηματοδοτήσει κανένα μνημείο για αυτούς (εξαφανισμένους), παρά την ύπαρξη ενός αριθμού στρατοπέδων εργασίας, φυλακών και τουλάχιστον 29 ύποπτων σημείων ενταφιασμού, σύμφωνα με τα ευρήματα της Επιτροπής. Μόνο τον τελευταίο μήνα, η κυβέρνηση άνοιξε ένα πρώην άκρως απόρρητο πυρηνικό καταφύγιο σε ένα μουσείο, για να δείξει πώς η αστυνομία της κομμουνιστικής εποχής εδίωξε τους πολέμιους του καθεστώτος.
Τα θύματα ή οι οικογένειές τους πρέπει να περάσουν από τουλάχιστον πέντε δημόσια ιδρύματα για τεκμηρίωση, ώστε να αξιώσουν αποζημίωση, ανέφεραν οι ειδικοί του ΟΗΕ. Ανέφεραν μάλιστα ότι η διαδικασία είναι περίπλοκη και χάσιμο χρόνου για τα θύματα, και ότι η κυβέρνηση πρέπει να το κάνει αντί αυτών.
Οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ συνέστησαν “εθνική δημόσια διαβούλευση για την κληρονομιά του κομμουνιστικού παρελθόντος,» και το πώς συλλογικά, να υπερνικήσουν τις οδυνηρές συνέπειες” καθώς και μια προσέγγιση τύπου “one-stop- shop” (χωρίς καθυστερήσεις) για τις αποζημιώσεις.
Μετάφραση Δημήτρης Γεωργίου
