Ψυχαναλύοντας την…σφυρίχτρα!..

Γράφει ο Καθηγητής Γιώργος Πιπερόπουλος

Είχα πολλά χρόνια να καταθέσω για δημοσίευση αθλητικού περιεχομένου κείμενο, αλλά τα πρόσφατα δραματικά γεγονότα με υποχρεώνουν να αναφερθώ στο ρόλο του διαιτητή καθώς όπως γνωρίζουν πολλοί φίλοι ΔΕΝ είμαι «άσχετος» με τα αθλητικά δρώμενα εντός και εκτός της Ελληνικής Επικράτειας.

Στους γνώστες θυμίζω τη θητεία μου στις ΠΑΕ ΑΠΟΛΛΩΝ και ΗΡΑΚΛΗΣ και τις δεκαετίες της πυκνής και πολύ συχνήα αρθρογραφίας μου, μεταξύ άλλων, στις εφημερίδες ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΣΠΟΡ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ, ΗΧΩ, SPORTIME, GOALNEWS και τους όποιους περίεργους παραπέμπω φιλικά στο παλιό μου «μπεστ σέλλερ» με τίτλο ‘Ενας Ψυχολόγος στο Γήπεδο’ (Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1994).

                            *********************************************

Όπως και αν το δούμε το θέμα, από όποια οπτική γωνία και αν το προσεγγίσουμε θα διαπιστώσουμε καλόπιστοι και κακόπιστοι μαζί ότι ο  διαιτητής κατέχει την αδιαμφισβήτητη θέση, τον ρολό του απόλυτου κριτή ή δικαστή καθώς η σφυρίχτρα του, συνεπικουρουμένη και από τη δυνατότητα της προφορικής παρατήρησης η ακόμη και από την θεαματική εξαγωγή από το τσεπάκι της κίτρινης ή - αλλοίμονο  για παίκτη και ομάδα - της κόκκινης κάρτας αποτελούν μέσα ελέγχου και τιμωρίας της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς των 22 παικτών στο ποδόσφαιρο αλλά και των παραγόντων και των φιλάθλων που παρακολουθούν τον αγώνα.

Και εφόσον σφυρίζει συνετά, και δίκαια με υπευθυνότητα και «σοφία» υποδεικνύοντας ταυτόχρονα και το λόγο της επιβολής τιμωρίας σε αυτούς που τιμωρεί ο διαιτητής και οι επόπτες του (2 linesmen και ο «τέταρτος») μπορούν να επιβάλλουν την απαιτούμενη τάξη και ευπρέπεια πάνω στο «πράσινο παλκοσένικο» οριοθετώντας τα απαραίτητα πλαίσια αναφοράς για τη διεξαγωγή ενός καθαρού παιχνιδιού.

Η κερκίδα, ακόμη και η πιο παθιασμένη και εθελοτυφλούσα από ενθουσιασμό, είναι πάντοτε σε θέση να σεβαστεί τον σωστό διαιτητή μια και όσο και αν της τσούζουν τα σφυρίγματα του αποδέχεται  το κυρός και την αντικειμενικότητα  του, χαρακτηριστικά που χρειάζεται να είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον ρολό του διαιτητή ως απόλυτου και δίκαιου δικαστή...ως άρχοντα του γηπέδου!

Όταν όμως ο διαιτητής και οι επόπτες του αποδεικνύουν με τη συμπεριφορά τους ότι «..κάτι βρωμάει απαίσια στο βασίλειο της Δανιμαρκίας...» τότε χάνουν όχι μόνο το σεβασμό των παικτών που αγωνίζονται μέσα στο γήπεδο, όχι μόνο τον έλεγχο της ποδοσφαιρικής συνάντησης, αλλά δυστυχώς επισύρουν την οργή όλων και μαζί το τυφλό μένος της κερκίδας οδηγώντας σε σχέση ευθέως ανάλογη με τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των λαθεμένων σφυριγμάτων στη δημιουργία έκρυθμων και επικινδύνων καταστάσεων και για τις εγκαταστάσεις των γηπέδων αλλά και για ανθρώπινες ζωές...

Αναμφίβολα ο ρόλος του διαιτητή κάθε αγώνα σε κάθε σπορ είναι φοβερά απαιτητικός καθώς προϋποθέτει:

σωστή τεχνική κατάρτιση,

άριστη σωματική κατάσταση,

διαύγεια πνεύματος και

ιδιάζουσα ικανότητα για άμεση σύλληψη και ορθή κρίση συγκεκριμένης συμπεριφοράς των παικτών (εσκεμμένη η ακούσια) αντικειμενικότητα,

δυνατό χαρακτήρα και ψυχικό σθένος που να κατορθώνει να αντιστέκεται στις αβάσιμες αλλά κραυγαλέες απαιτήσεις της κερκίδας και φυσικά του αόρατου αλλά πραγματικού κατεστημένου και του παντοδύναμου...παρασκηνίου (της αποκαλούμενης… «παράγκας»).

Σίγουρα ο ρόλος του διαιτητή είναι άχαρος και τούτο επειδή όπως και αν σφυρίξει μια συγκεκριμένη φάση οπωσδήποτε θα απογοητεύσει τους παίκτες, τεχνικούς, παράγοντες και φιλάθλους της μιας από τις δυο αντίπαλες κερκίδες.

Έτσι λοιπόν, όταν αναλογισθεί κανείς τα ΥΠΕΡ και τα ΚΑΤΑ του ρόλου του διαιτητή, τις χρηματικές απόλαβες, τους κινδύνους που διατρέχει η σωματική του ακεραιότητα και σε σταθερή βάση η κοινωνική του υπόσταση, είναι λογικό να προβληματίζομαι και ΕΓΩ φίλες και φίλοι ψυχολογικά και ψυχαναλυτικά αναφορικά με τα θεμελιακά εκείνα ψυχόρμητα που κάνουν αυτούς τους ώριμους άνδρες - χωρίς να τους πιέσει η να τους εκβιάσει ή και να τους δελεάσει κάνεις προτρεπτικά να κρατήσουν τη σφυρίχτρα και να γίνουν διαιτητές...

Οπωσδήποτε τους αρέσει ο ρόλος, σίγουρα επιδιώκουν τη δημοσιότητα, αναμφίβολα αγαπούν τη μπάλα...

Και, ας μου επιτραπεί αυτή η παρατήρηση... χωρίς διαιτητές δεν παίζεται ποδόσφαιρο η άλλο σπορ...

Αλλά, να, πολλές φορές, στα γήπεδα όλου του κόσμου και ιδιαίτερα στα ελληνικά εξ αιτίας των διαιτητών, όχι μόνο δεν παίζεται ποδόσφαιρο αλλά συχνά οι αγωνιστικοί χώροι μετατρέπονται σε ρινγκ επίδειξης μυϊκής δύναμης φανατικών «οπαδών» ή συμβολικής επέμβασης του αόρατου κατεστημένου και του βρώμικου παρασκηνίου...

«Η εξουσία φθείρει», είχε πει ο Βρετανός λόρδος Astor συμπληρώνοντας ότι «η απόλυτη εξουσία φθείρει...απολύτως».

Υπάρχουν διαιτητές που σφυρίζουν τόσο συχνά ώστε να μας κάνουν να αναρωτιόμαστε εάν η σφυρίχτρα τους έχει δυο η τρία...στραγάλια…

Υπάρχουν και άλλοι που προξενούν οίκτο καθώς οι σφυρίχτρες τους παραμένουν άφωνες και αναλογιζόμαστε ποιος άραγε να τους έκλεψε το...ρεβίθι;

Οι διαιτητές αποτελούν πρόσωπα που ασκούν απόλυτη εξουσία και πολλά βίντεο αγώνων προσφέρουν αδιάσειστα και τραγικά στοιχειά αν όχι τίποτε άλλο, τουλάχιστον των πολλών τους ελλείψεων...

Η «ψυχανάλυση» της σφυρίχτρας είναι πολύ δύσκολο θέμα!...

--------------------------------------

O Γιώργος Πιπερόπουλος είναι συνταξιούχος καθηγητής και πρώην Πρόεδρος του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας - Επισκέπτης καθηγητής στο Business School, Newcastle University, United Kingdom