Επιμέλεια: Xρήστος Μαζάνης
Με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολουθεί η Ευρώπη αλλά και ο υπόλοιπος κόσμος την γείτονα χώρα Ιταλία, να προετοιμάζεται για το δημοψήφισμα στις 4 του Δεκέμβρη. Ένα δημοψήφισμα το οποίο έχει αναστατώσει την οικονομία της χώρας, αφού οι πολίτες σπεύδουν καθημερινά και αδειάζουν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Παράλληλα 8 τράπεζες κινδυνεύουν με χρεωκοπία, ενώ το χρηματιστήριο του Μιλάνου έχει καταγράψει απώλειες. Ο λόγος της αναστάτωσης αυτής είναι η ανασφάλεια που υπάρχει για την έκβαση του δημοψηφίσματος της προσεχούς Κυριακής και οι συνέπειες τις οποίες μπορεί να έχει ως προς την παραμονή ή μη της Ιταλίας στην ευρωζώνη.
Το συνταγματικό δημοψήφισμα στην Ιταλία θα διεξαχθεί με ερώτημα την έγκριση ή την απόρριψη του νομοσχεδίου συνταγματικής αναθεώρησης που ψήφισε το ιταλικό Κοινοβούλιο την άνοιξη του 2016.
Επενθυμίζεται πως το νομοσχέδιο αυτό δεν συγκέντρωσε την πλειοψηφία των δύο τρίτων των μελών της Βουλής και της Γερουσίας και γι αυτό προβλέπεται διεξαγωγή δημοψηφίσματος αν υποβληθεί σχετική αίτηση από το ένα πέμπτο των μελών οποιουδήποτε από τα δύο νομοθετικά σώματα ή 500.000 εκλογέων.
Οι Ιταλοί θα προσέλθουν στις κάλπες την Κυριακή 4 Δεκεμβρίου για να πουν «ναι» ή «όχι» στις μεταρρυθμίσεις του Συντάγματος.
Οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι πολύ σημαντικές όπου ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι έχει εναποθέσει το μέλλον του στο δημοψήφισμα, λέγοντας πως θα παραιτηθεί αν δεν διασφαλίσει τη νίκη των συνταγματικών του μεταρρυθμίσεων
Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές σε περίπτωση που ο ιταλικός λαός ψηφίσει «όχι», κάτι τέτοιο θα έχει ευρύτερες συνέπειες για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κι αυτό γιατί αν ο Ρέντσι παραιτηθεί, θα ανοίξει ο δρόμος για να έλθει στην εξουσία το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο. Δεν αποκλείεται λοιπόν ο Γκρίλο να διοργανώσει δημοψήφισμα νέο για την παραμονή ή όχι της χώρας στην Ευρώπη (italexit).
To δημοψήφισμα λοιπόν αυτό, ο Ρέντσι το έχει συνδυάσει ως ψήφο εμπιστοσύνης προς το πρόσωπό του και την κυβέρνησή του.
Οι πολιτικοί προετοιμάζονται για να μην υπάρξει αστάθεια
Οι ιταλοί πολιτικοί προετοιμάζονται ήδη για την «επόμενη ημέρα» μετά το δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου, με στόχο να αποφευχθεί η δημιουργία αστάθειας και να διασφαλισθεί ο ρόλος της χώρας στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με την εφημερίδα της Ρώμης Il Messaggero, ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι, σε περίπτωση που χάσει την αναμέτρηση, πρόκειται να αποφασίσει μαζί με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα την σύσταση νέας κυβέρνησης, πάντα με κύριο κορμό το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα. Στόχος της, η έγκριση νέου εκλογικού νόμου και η προσφυγή στις κάλπες για πρόωρες βουλευτικές εκλογές, ει δυνατόν μέχρι τον Μάρτιο του 2017.
Παράλληλα, σύμφωνα με την Il Messaggero, σε περίπτωση ήττας στο συνταγματικό δημοψήφισμα ο Ρέντσι αναμένεται να κατηγορήσει την εσωτερική αριστερή μειοψηφία των «Δημοκρατικών», ότι «τον μαχαίρωσε πισώπλατα», όπως είχαν κάνει δηλαδή οι σύμμαχοι το 1998 με τον τότε πρωθυπουργό Ρομάνο Πρόντι.
Οι ιταλοί πολιτικοί προετοιμάζονται ήδη για την «επόμενη ημέρα» μετά το δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου Η εφημερίδα Corriere della Sera προσθέτει ότι ο Ρέντσι έχει ήδη αρχίσει να επεξεργάζεται νέο εκλογικό νόμο, ο οποίος θα προβλέπει τόσο μπόνους εδρών για το πρώτο κόμμα, όσο και την εξασφάλιση του 50% επί του συνόλου των εδρών βάσει της απλής αναλογικής. Η αναλύτρια Μαρία Τερέζα Μέλι γράφει ότι υπάρχει η πιθανότητα - έστω και αν ο Ματέο Ρέντσι καταφέρει να πετύχει την έγκριση των μεταρρυθμίσεων- να μεταβεί στο προεδρικό μέγαρο και να υποβάλει παραίτηση. Θα ήταν, βέβαια, μόνον μια κίνηση τακτικής, για να επιστρέψει στη συνέχεια ενώπιον του κοινοβουλίου και να ζητήσει νέα ψήφο εμπιστοσύνης με στόχο να διευρύνει την πλειοψηφία που στηρίζει την κυβέρνηση. Όσο για το άλλο σενάριο, εκείνο της ήττας, σύμφωνα με την Corriere πολλά θα εξαρτηθούν από τις διαστάσεις της, από το πόσο βαριά μπορεί να αποδειχθεί. Αν, δηλαδή, ο Ιταλός κεντροαριστερός πρωθυπουργός χάσει το δημοψήφισμα με μικρή διαφορά, «δύσκολα θα μπορούσε να μην δεχθεί μια νέα εντολή σχηματισμού κυβέρνησης με κύριο στόχο την έγκριση νέου εκλογικού νόμου», εκτιμά η εφημερίδα του Μιλάνου.
Εξάλλου ο Bρετανός πρώην πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ, σε συνέντευξή του στην Corriere della Sera, χαρακτήρισε τον Ματέο Ρέντσι «πρωταγωνιστή της αλλαγής», είπε ότι η κρίση για το δημοψήφισμα ανήκει στον ιταλικό λαό και υπογράμμισε, παράλληλα, ότι «το ιταλικό δημοψήφισμα δεν αφορά την Δημοκρατία, αλλά την γραφειοκρατία».
Σχέδιο εκτάκτου ανάγκης στην ΕΚΤ για το ιταλικό δημοψήφισμα
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι έτοιμη να αυξήσει προσωρινά τις αγορές ιταλικών κρατικών ομολόγων αν το αποτέλεσμα του κρίσιμου δημοψηφίσματος οδηγήσει σε απότομη άνοδο του κόστους δανεισμού της χώρας.
Το πρόγραμμα βοήθειας της ΕΚΤ είναι αρκετά ευέλικτο ώστε να επιτρέπει μια προσωρινή αύξηση των αγορών ιταλικών τίτλων«Η ΕΚΤ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το μηνιαίο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της, ύψους 80 δισ. ευρώ, προκειμένου να αντιμετωπίσει όποια άμεση, περαιτέρω άνοδο των αποδόσεων των ομολόγων μετά το δημοψήφισμα, προκειμένου να στηρίξει τα ομόλογα και να αμβλύνει τις κινήσεις στην αγορά», σύμφωνα με πηγές από την ίδια την τράπεζα.
Κατά τις ίδιες πηγές, το πρόγραμμα είναι αρκετά ευέλικτο ώστε να επιτρέπει μια προσωρινή αύξηση των αγορών ιταλικών τίτλων και πως μια τέτοια κίνηση δεν θα χρειάζονταν απαραίτητα τη «σφραγίδα» του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, το οποίο θα συνεδριάσει στις 8 Δεκεμβρίου προκειμένου να αποφασίσει αν θα συνεχίσει το πρόγραμμα και μετά τον Μάρτιο του 2017.
Ωστόσο, τόνισαν πως μια τέτοια κίνηση θα είναι περιορισμένης διάρκειας, λίγων ημερών ή εβδομάδων, και στόχο θα έχει να αντισταθμίσει την όποια άμεση μεταβλητότητα στην αγορά, καθώς το πρόγραμμα αγοράς τίτλων της ΕΚΤ έχει σχεδιαστεί για να ενισχύσει τον πληθωρισμό και την οικονομική ανάπτυξη σε όλη την ευρωζώνη και δεν έχει σκοπό να καταπολεμά κρίσεις σε μεμονωμένες χώρες.
Αυτό σημαίνει πως αν η Ιταλία ή οι ιταλικές τράπεζες χρειαστούν πιο μακροπρόθεσμη στήριξη, η Ρώμη θα πρέπει να ζητήσει επισήμως βοήθεια.
«Το διοικητικό συμβούλιο καταλαβαίνει πως υπάρχει κάποιο περιθώριο να βοηθήσει την Ιταλία, το οποίο θα χρησιμοποιήσει αν χρειαστεί. Το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων έχει ευελιξία», ανέφερε η μια πηγή. «Το κλειδί είναι πως η ΕΚΤ θα πρέπει να πειστεί ότι η αστάθεια μπορεί να ξεπεραστεί με την αξιοποίηση αυτής της ευελιξίας».
Μπερσάνι: Στηρίζω το «όχι» στο ιταλικό δημοψήφισμα
Τους λόγους που τον ώθησαν να υποστηρίξει το «όχι» στο συνταγματικό δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Πιερλουίτζι Μπερσάνι, πρώην υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης, πρώην γραμματέας του κυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος και νυν βουλευτής του.
Εκτιμά πως «τυχόν νίκη του "ναι" θα δημιουργήσει μεγαλύτερη αστάθεια» ενώ, παράλληλα, «με επικράτηση του "όχι" η Ιταλία δεν θα βγει από το Ευρώ». Τάσσεται επίσης ανοικτά υπέρ της ανάγκης να συμφωνηθεί ελάφρυνση του ελληνικού δημόσιου χρέους.
Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με το ιταλικό δημοψήφισμα
Το Βloomberg απαντάει σε 7 ερωτήσεις για το ιταλικό δημοψήφισμα, που θα γίνει την επόμενη Κυριακή.
1. Γιατί ανησυχούν οι αγορές;
Αν ο Ρέντσι χάσει μπορεί να οδηγήσει σε εκλογές και ενίσχυση του Κινήματος των 5 Αστέρων. Ορισμένοι επενδυτές θεωρούν πως θα σημάνει το τέλος της νομισματικής ένωσης. «Πιστεύουμε ότι η ΕΕ θα διαλυθεί και ότι η Ιταλία θα βγει από την ευρωζώνη», δήλωσε ο Τζιμ Σμίεγκελ, της SEI Investments Co.
2. Πόσο ενάντια στο ευρώ είναι το Κίνημα των 5 Αστέρων;
Το ευρωσκεπτικιστικό κόμμα αναφέρεται με καμπάνια για δημοψήφισμα για έξοδο από το ευρώ. Ο Λουίτζι Ντι Μάιο δήλωσε ότι αν πάρουν την εξουσία θα πιέσουν για να γίνει κάτι τέτοιο.
3. Γιατί οι φόβοι των επενδυτών χαρακτηρίζονται ως υπερβολικοί;
«Είναι πραγματικά υπερβολική η άποψη ότι η Ιταλία θα φύγει από το ευρώ μία ημέρα μετά από το δημοψήφισμα, ή ακόμη και λίγο καιρό αργότερα», δήλωσε ο Αντόνιο Βιλαφράνκα, αναλυτής ευρωπαϊκών ζητημάτων στο Ιταλικό Ινστιτούτο Διεθνών Πολιτικών Σπουδών. Ακόμη κι αν γίνουν εκλογές και τις κερδίσει το Κίνημα των 5 Αστέρων θα έχει δυσκολίες να βρει συμμάχους για να εξασφαλίσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία, πρόσθεσε. Επίσης, υπάρχουν νομικά εμπόδια στην έξοδο από το ΕΕ.
4. Ποια είναι τα νομικά εμπόδια;
Το ιταλικό Σύνταγμα απαγορεύει την κατάργηση διεθνών συνθηκών με λαϊκή ψήφο. Άρα, θα απαιτηθεί συνταγματική τροποποίηση πριν προκηρυχθεί ένα δημοψήφισμα για την έξοδο από το ευρώ. Για αυτό χρειάζονται τα 2/3 των ψήφων και των δύο σωμάτων της ιταλικής Βουλής και ίσως ένα ακόμα δημοψήφισμα πριν από αυτό για το ενδεχόμενο για το ευρώ. Τέλος, ακόμα κι αν οι Ιταλοί ψηφίσουν υπέρ της αποχώρησης το Συνταγματικό Δικαστήριο μπορεί να σταματήσει το αποτέλεσμα.
5. Πόσο αρνητική μπορεί να είναι η αντίδραση των αγορών;
Μόνο και μόνο η πολιτική πρόθεση της εξόδου μπορεί να προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις, σύμφωνα με τους οικονομολόγους της JP Morgan. Προειδοποιούν για φυγή κεφαλαίων και αναταραχές στις αγορές, οι οποίες φαίνονται και πριν από το δημοψήφισμα της 4ης Δεκεμβρίου.
6. Οι Ιταλοί θέλουν να βγουν από το ευρώ;
Δημοσκόπηση που δημοσίευσε στις 21 Νοεμβρίου η La Stampa έδειξε ότι μόνο το 15,2% είναι υπέρ της εξόδου.67,4% να τάσσεται υπέρ του ευρώ.
7. Υπάρχει λόγος ανησυχίας;
Αν ο Ρέντσι χάσει το δημοψήφισμα τότε σίγουρα θα υπάρξει πολιτική και οικονομική αναταραχή.
zougla.gr
