Γράφει ο Γιώργος Αϊβαλιώτης
Αναλυτής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ασφάλειας.
Στις αρχές Οκτωβρίου ξεκίνησαν αυξημένης έντασης κοινωνικές αντιδράσεις στο Ιράκ, έναντι των στρατευμάτων εισβολής της Τουρκίας στη χώρα, ειδικότερα μετά την έγκριση από το τουρκικό Κοινοβούλιο της παράταση της παραμονής αυτών στο στρατόπεδο Bashiqa. Σε αυτό το πλαίσιο δεν είναι τυχαίο ότι ο Σιίτης κληρικός, Q. AL TAI, εξέδωσε «fatwa», σύμφωνα με την οποία οι Ιρακινοί έχουν «ιερό και ηθικό καθήκον» να πολεμήσουν τα τουρκικά στρατεύματα στο Ιράκ.
O ίδιος, τόνισε την ανάγκη «αντίστασης» κατά της τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας στο Ιράκ, επισημαίνοντας ότι εκτός από τη στρατιωτική αντίσταση υπάρχουν και άλλοι τρόποι αντίστασης όπως το μπούκοτάζ τουρκικών εταιρειών και εισαγωγών.
Ο AL TAI δεν είναι ο μόνος σιίτης κληρικός, που καλεί τον ιρακινό λαό σε αντίσταση. Καθώς η Τουρκία συνεχίζει τις προσπάθειες εμπλοκής της στις εσωτερικές υποθέσεις του Ιράν, χιλιάδες ιρακινοί οπαδοί του σιίτη κληρικού M. AL SADR, πραγματοποίησαν στις 18-10-2016, διαδήλωση έξω από την τουρκική πρεσβεία στη Βαγδάτη, απαιτώντας από την Άγκυρα την αποχώρηση των στρατευμάτων, πλησίον της Μοσούλης. Παράλληλα το ιρακινό Κοινοβούλιο δείχνει τη διασύνδεσή του με την ιερατική εξουσία των σιιτών, αφού εξετάζει το ενδεχόμενο να μποϋκοτάρει τα τουρκικά προϊόντα.
Υπάρχει μία γενικευμένη πεποίθηση σε βουλευτές της χώρας ότι ένα οικονομικό μποϋκοτάζ θα υποχρεώσει την Τουρκία να αποσύρει τα στρατεύματά της από το Ιράκ. Κάποιοι ιρακινοί φαίνεται να λαμβάνουν σοβαρά μέτρα, προς διεξαγωγή ενός οικονομικού πολέμου προς την Άγκυρα. Επί παραδείγματι, το επαρχιακό συμβούλιο της Βασόρας αποφάσισε στις 16-10-2016 να διακόψει τη συνεργασία με τουρκικές εταιρείες όσον αφορά την εκτέλεση έργων, ειδικότερα στον πετρελαϊκό τομέα, να απαγορεύσει σε Τούρκους πολίτες να εισέρχονται στο Διεθνή Αερολιμένα της Βασόρας και να παρεμποδίσει το εμπόριο τουρκικών προϊόντων στην επαρχία. Ένα άλλο παράδειγμα είναι ότι το επαρχιακό συμβούλιο της Karbala απείλησε στις 15-10-2016 να εκδιώξει τις τουρκικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην επαρχία, αν η Τουρκία εξακολουθήσει να διατηρεί στρατεύματα στο Ιράκ.
Τα ανωτέρω αποτελούν μία έμμεση απάντηση προς το τουρκικό ΥΠΕΞ το οποίο ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι η απόφαση της Τουρκίας αντανακλά την πλειοψηφία της κοινής ιρακινής γνώμης. Η πολιτική του μποϋκοτάζ εναντίον της Τουρκίας δεν είναι μία καινούρια ιστορία, αφού το συμβούλιο της Βαγδάτης είχε ψηφίσει, τον περασμένο Δεκέμβριο, να μποϋκοτάρει τα τουρκικά προϊόντα και να αποτρέψει τη σύναψη συμφωνιών με τουρκικές εταιρείες. Ωστόσο το χρονικό διάστημα που ακολούθησε από εκείνη την απόφαση μέχρι σήμερα, χωρίς καμία ενέργεια, ενδεικνύει περισσότερο τη φύση της απειλής από πλευράς Βαγδάτης προς την Άγκυρα και λιγότερο τη φύση της προειδοποίησης.
Ένα μποϋκοτάζ από το Ιράκ θα πλήξει και τις δύο χώρες, από τη στιγμή που και η Τουρκία θα ανταποδώσει, ως αναμένεται από την επιθετική νέο-οθωμανική πολιτική, με παρακράτηση των υδάτινων πόρων. Η Τουρκία θα απολέσει έσοδα της τάξης των $ 11 δις αν το Ιράκ προχωρήσει σε υλοποίηση των απειλών, από τη στιγμή που 1058 τουρκικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην ιρακινή επικράτεια. Για να στεφθεί με επιτυχία το εγχείρημα της Βαγδάτης απαιτείται χρόνος και κατάλληλος σχεδιασμός, προκειμένου να βρεθεί η εναλλακτική λύση αναπλήρωσης των απαραίτητων εισαγωγών από την Άγκυρα.
Η εφαρμογή ενός μποϋκοτάζ δεν είναι μία τόσο απλή υπόθεση. Ακόμα και αν αυτό είναι εφικτό, θα ήταν απίθανο να λάβει την έγκριση του ιρακινού κοινοβουλίου, διότι πολλά κόμματα έχουν ισχυρούς δεσμούς με την Άγκυρα. Πολιτικοί και επιχειρηματίες με τεράστια επιρροή διαχειρίζονται συμβόλαια και θα δυσαρεστηθούν με την επιδείνωση των οικονομικών ή ακόμα και των πολιτικών δεσμών με την Τουρκία. Παράλληλα η ιρακινή αγορά είναι υπερβολικά εξαρτημένη από τα τουρκικά αγαθά, τα οποία είναι αδύνατον να στερηθεί απότομα. Αυτός είναι και ο λόγος που η επιλογή του μποϋκοτάζ έχει αποκεντρωθεί στις επαρχιακές διοικήσεις, ώστε να αποφασίσουν μόνες του βάσει των θρησκευτικών, οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών συσχετισμών ποια θα είναι η επιλογή τους.
Ουσιαστικά διαφαίνεται ότι όταν έρχεται η ώρα μίας κεντρικής απόφασης για το Ιράκ, αυτή είναι αδύνατο να εφαρμοστεί, με αποτέλεσμα η χώρα να λειτουργεί κατακερματισμένα σε πολιτείες. Ο σεκταρισμός έχει διχάσει βαθιά το Ιράκ και αυτό διαμορφώνει και την οποιαδήποτε ανάλυση και εκτίμηση για την επόμενη ημέρα της χώρας.
