Γράφει ο Γιώργος Αϊβαλιώτης
αναλυτής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ασφάλειας.
Ποιος φέρει τη μεγαλύτερη ευθύνη για την πρόκληση της αντιπαράθεσης μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας στη Συρία; Πώς αυτές οι δύο μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις μετακινούνται όλο και πιο κοντά στα πρόθυρα του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου;
Επί του παρόντος, ένας σαφής τρόπος να επιλυθεί αυτή η αντιπαράθεση είναι η ξεκάθαρη νίκη των ΕΔ της Συρίας επί των Δυνάμεων που επιδιώκουν vα ανατρέψουν την υπάρχουσα Κυβέρνηση. Όσο αιματηρή κι αν είναι, η ήττα των δυνάμεων των ανταρτών θα εκτονώσει το στρατιωτικό κομμάτι της σύγκρουσης μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας, τουλάχιστον στο εσωτερικό της Συρίας. Η Μόσχα, η οποία έχει κληθεί από τον Β. AL ASAD να βοηθήσει σε στρατιωτικό επίπεδο, ακολουθεί το συγκεκριμένο μονοπάτι.
O B. OBAMA ακολουθεί με δισταγμό μια διαφορετική, αλλά εξίσου αποτελεσματική, πορεία. Οι ΗΠΑ απομακρύνονται από το χείλος του γκρεμού, σταματούν να ζητούν την παραίτηση του ASAD και δεν εμπλέκονται άμεσα σε επιθέσεις κατά των συριακών Δυνάμεων.
Ωστόσο, δυνατές και επιθετικές φωνές στο εσωτερικό της Κυβέρνησης των ΗΠΑ προτρέπουν για μεγαλύτερη στρατιωτική εμπλοκή της Αμερικής, γεγονός μείζονος σημασίας εν όψει και των επικείμενων Προεδρικών Εκλογών. Η Η. CLINTON δείχνει να τάσσεται με αυτό το στρατόπεδο, καθώς ζητεί μια Ζώνη Απαγόρευσης Πτήσεων σε ένα τμήμα της Συρίας, αν όχι σε ολόκληρη τη χώρα. Μόνον 3 μήνες απομένουν πριν αναλάβει την εξουσία και φέρει τις ΗΠΑ πιο κοντά στο χείλος του γκρεμού. Εφόσον επιμείνει στην εφαρμογή των δηλώσεών της, θα σταματήσει την πολιτική του OBAMA και θα την αντιστρέψει. Θα προσπαθήσει να κάνει τον V. PUTIN να υποχωρήσει και έτσι θα αυξήσει τις πιθανότητες για μία γενικότερη σύρραξη με το αντίπαλο δέος, σε έναν πόλεμο διαφορετικό αυτών που προηγήθηκαν την περίοδο του Σιδηρούν Παραπετάσματος. Τότε τουλάχιστον, ΕΣΣΔ και ΗΠΑ συμμετείχαν σε proxy wars μεταξύ των συμμάχων τους. Τώρα οι δυνάμεις τους βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής. Αυτός είναι ο λόγος που μια αιματηρή, πλην όμως ξεκάθαρη, νίκη του ASAD ή η σαφής υπεροχή στο μεγαλύτερο μέρος της Συρίας αποτελούν πραγματικά ένα βήμα προς την αποφυγή του ανοίγματος της θύρας του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ακόμα και ο ίδιος ο Β. OBAMA, στους λίγους μήνες που του έχουν απομείνει, ενδεχομένως, επιλέξει να μετέλθει ριζοσπαστικότερα στρατιωτικά μέτρα, τα οποία θα φέρουν τις αμερικανικές και τις ρωσικές Δυνάμεις σε περισσότερο ή λιγότερο άμεση σύγκρουση. Μια τέτοια αλλαγή στη θέση του Β. OBAMA εξακολουθεί να αποτελεί υπαρκτό κίνδυνο. Το γεγονός ότι υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησής του κάνουν λόγο για δυναμικότερη στρατιωτική παρέμβαση, όπως επίσης και το γεγονός ότι σκληροπυρηνικοί αξιωματικοί του αμερικανικού Στρατού καταφέρονται εναντίον της Ρωσίας, καθιστούν την κατάσταση επικίνδυνη, προς το παρόν σε ρητορικό επίπεδο.
Η επιθετική στάση του G. W. BUSH απέναντι στο Ιράκ έχει οδηγήσει τις ΗΠΑ σε μεγάλα προβλήματα. Μιλώντας για το πρόσφατο παρελθόν, η Αμερική βρίσκεται για άλλη μια φορά σε αδιέξοδο, επειδή ο ΟΒΑΜΑ ενέπλεξε τη χώρα στο συριακό ζήτημα. Θα έπρεπε να έχει μείνει έξω από αυτό και να είχε αποτρέψει τους συμμάχους των ΗΠΑ να εμπλακούν και οι ίδιοι, κάτι που δεν έπραξε, ελέω των πιθανών κερδών που εποφθαλμιά, της γεωστρατηγικής θεώρησης που απαντά στο “Δόγμα BREZINSKI” και της ικανοποίησης των απαιτήσεων στρατηγικών συμμάχων, όπως η Σ. Αραβία και το Κατάρ. Ουσιαστικά ο Αμερικανός Πρόεδρος υπέκυψε στην Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες του Κόλπου, σέρνοντας τη χώρα του σε μία αμφιβόλου αποτελέσματος διένεξη.Το αποτέλεσμα αρχικά ήταν να επιτρέψει να σταλούν μη Σύριοι αντάρτες στη Συρία και να τους εξοπλίσουν κιόλας οι ίδιες οι ΗΠΑ.
Αυτά τα κράτη έχουν τους δικούς τους λόγους για τους οποίους επιθυμούν να αφανισθεί η Συρία, ωστόσο είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να μην παρασυρθούν στον πόλεμο της Συρίας και να μην επιτρέψουν στις λανθασμένες, μικροπρεπείς και ολοένα αυξανόμενες επιθυμίες των προαναφερθέντων κρατών να φέρουν τον κόσμο στο χείλος του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η περίπτωση της Συρίας θυμίζει κατά πολύ την περίπτωση του πολέμου Ισραήλ και Αιγύπτου, ο οποίος είχε ξεκινήσει με τις προτροπές Μ. Βρετανίας και Γαλλίας που αποσκοπούσαν στον έλεγχο του Σουέζ. Τότε ο προκάτοχος του αμερικανού Προέδρου είχε παρέμβει πυροσβεστικά, διαβλέποντας τον κίνδυνο η εν λόγω σύρραξη να εξοκείλει και να επηρεάσει όλη την υφήλιο.
Ήταν λάθος του OBAMA να ζητήσει την παραίτηση και την αποχώρηση του ASAD. O ίδιος, προφανώς επιδιώκοντας να φιμώσει τους επικριτές του και να στηρίξει τους αντάρτες, προέβη στην αποστολή της «CIA» και αμερικανικών Ειδικών Δυνάμεων στη Συρία και την ευρύτερη περιοχή. Ακολούθως έδωσε εντολή να εκπαιδευθούν οι μετριοπαθείς αντάρτες, κάτι που αποδείχθηκε εντελώς αναποτελεσματικό, αφού ουσιαστικά ενίσχυσε την εξτρεμιστική τρομοκρατία. Πολιτικά, ο Β. ΟΒΑΜΑ δεν κατόρθωσε να εκτονώσει την ορμή των «πολεμοχαρών» στους κόλπους της εξουσίας του, ούτε να τους περιθωριοποιήσει, ούτε να τους κάνει να κρατήσουν αμυντική στάση, εξακολουθώντας να κατέχουν θέσεις εξουσίας και επιρροής στην Washington.
Ενα ανάλογο σενάριο εκτυλίσσεται στην Υεμένη. Ο ΟΒΑΜΑ υπέκυψε στη Σαουδική Αραβία και υποστήριξε στρατιωτικά άλλη μία επίθεση για την οποία οι ΗΠΑ φέρουν κάποια ευθύνη, καθώς δεν μπορούσε να πει «όχι» στους υπερβολικούς «φόβους» των Σαουδαράβων για το Ιράν (σ.σ. ή καλύτερα ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες του οίκου των Saud για την περιοχή) και στις απλά επιθετικές προθέσεις τους σε σχέση με την Υεμένη. Ο Αμερικανός Πρόεδρος σκέφτηκε ότι αυτό ήταν το τίμημα που έπρεπε να πληρώσει για να κάνει μια πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, προκειμένου να συνεχίσει να ρέει το πετρέλαιο, να διατηρήσει μειωμένες τις τιμές του και να ισορροπήσει μεταξύ των δύο αιώνιων εχθρών, αποσπώντας τη φιλία και των δύο. Κάτι τέτοιο είχαν πραγματοποιήσει οι ΗΠΑ και το 1955 διατηρώντας τις ισορροπίες μεταξύ Ισραήλ και αραβικού κόσμου, με τη διαφορά όμως ότι τότε υπήρχε το χρήμα για να ηρεμήσει τα πνεύματα. Και αυτή η κατάσταση έχει οδηγηθεί σε οριακό σημείο, ήτοι στην διαφαινόμενη αντιπαράθεση μεταξύ των ναυτικών Δυνάμεων των ΗΠΑ και του Ιράν, το οποίο επιθυμεί να καταστεί περιφερειακή ναυτική δύναμη. Άλλωστε ήδη ο Περσικός Κόλπος ελέγχεται από την Τεχεράνη, μέσω εγχώριας κατασκευής πυραυλικών συστημάτων και μεσοπρόθεσμα αναμένεται η αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός ολόκληρου του στόλου του ΠΝ της.
Πρέπει να τονισθεί ότι οι ΗΠΑ ενθάρρυναν τη συριακή εξέγερση, ενώ είναι γνωστό ότι επί μακρόν προσπαθούν να ελέγξουν τη Συρία. Επιπλέον, η Ουάσινγκτον έχει επιβάλει πολύ αυστηρές κυρώσεις στην εν λόγω χώρα. Η ηγεσία της Τουρκίας και της Σαουδικής Αραβίας φέρουν ομοίως μεγάλη ευθύνη, ωστόσο η Άγκυρα, μέσω της Ρωσίας, έχει επιτύχει την αναδίπλωσή της επί του θέματος. Για μία περιφερειακή δύναμη αυτό είναι εφικτό, αλλά για μία παγκόσμια δύναμη αυτό αποτελεί ήττα, την οποία είναι άγνωστο αν μπορεί να διαχειριστεί ο Λευκός Οίκος τόσο στο εξωτερικό, όσο και στο εσωτερικό της χώρας. Η Ρωσία, τηρουμένων των αναλογιών, φαίνεται να ενεργεί πιο σκακιστικά και μεθοδευμένα. Δεν ανέλαβε μόνη της πρωτοβουλία, αλλά περίμενε την Συρία να την καλέσει στα εδάφη της. Δεν έχει χρηματοδοτήσει ή υποστηρίξει ξένους αντάρτες, αλλά το ίδιο το καθεστώς, το οποίο έχει την ευθύνη για τη χρήση της HEZBOLLAH του Λιβάνου. Μάλιστα οποτεδήποτε ισραηλινά μαχητικά ενήργησαν εναντίον της σιιτικής οργάνωσης η Μόσχα άφησε το γεγονός ασχολίαστο.
Αντιθέτως με τις ρωσικές ενέργειες, οι προσεγγίσεις του KERRY απέτυχαν να εκτονώσουν την κατάσταση. Έχει συμβάλει στην παράταση του πολέμου και αναζήτησε τρόπους να εξοπλίσει εκ νέου τους αντάρτες. Προσπαθεί να κερδίσει χρόνο για να νικήσει τον ASAD, o οποίος είναι και ο πρωταρχικός του στόχος, ακόμα και αυτή τη στιγμή που οι ΗΠΑ φαίνεται να υποχωρούν στο εν λόγω θέμα. Διότι ακόμα και τώρα η Ουάσινγκτον επιθυμεί την ικανοποίηση των σουνιτικών σχεδιασμών, με ηγέτη το Riyadh, για αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου που θα διέρχονται από το Χαλέπι, στο οποίο επιχειρούν εναγωνίως να παραμείνει έστω και ένας θύλακας αντικαθεστωτικών.
Η αμερικανική γραμμή ότι ο ASAD πρέπει να ηττηθεί πριν κατασταλεί η τρομοκρατία είναι εντελώς λανθασμένη. Αυτό που κρίνεται απαραίτητο για να ανατραπεί η κατάσταση είναι να ασκηθούν πιέσεις στην Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία και τα κράτη του Κόλπου, χώρες που υποστηρίζουν τους μη Σύριους αντάρτες και τους εξτρεμιστές αντάρτες στο εσωτερικό της Συρίας. Οι αμερικανικές Δυνάμεις πρέπει να αποσυρθούν εντελώς και να πιέσουν αυτά τα κράτη να σταματήσουν να εμπλέκονται στο συριακό ζήτημα. Αυτός είναι και ο καλύτερος τρόπος να εκτονωθεί το ενδεχόμενο μίας αντιπαράθεσης μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας, από τη στιγμή που οι δυνάμεις τους βρίσκονται τόσο κοντά, όπως προαναφέρθηκε. Άλλωστε η Συρία αποτελούσε ανέκαθεν ρωσικό προτεκτοράτο, όπως φαίνεται και από τις στρατιωτικές βάσεις που οι Ρώσοι διέθεταν στη χώρα. Η υφαρπαγή της από τους Αμερικάνους δε θα μπορούσε να περάσει αναπάντητη από το Κρεμλίνο, όπως απέδειξε η ιστορία στην Κριμαία, αλλά και όπως αναμενόταν από την ολοένα αυξανόμενη ισχύ των Ρώσων και το χαρακτήρα του Ρώσου Προέδρου
Η ατζέντα της Η. CLINTON για τη Συρία, όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα, είναι εντελώς λανθασμένη, καθώς έρχεται αντιμέτωπη με τη Ρωσία. Σε καμία περίπτωση δεν βοηθά στην εκτόνωση της έντασης μεταξύ αυτών των Υπερδυνάμεων. Φυσικά και ο έτερος υποψήφιος για το προεδρικό χρίσμα δεν αποτελεί μία μαλθακότερη λύση, αλλά διαθέτει μία βασική διαφορά: είναι επιχειρηματίας και όχι επαγγελματίας πολιτικός. Γνωρίζει να διαπραγματευτεί για το όφελός του, αποφεύγοντας την πύρρειο νίκη. Η CLINTON επιθυμεί μόνο την ανάδειξή της σε πολιτικό επίπεδο, διακατεχόμενη από το “σύνδρομο Thacher”. Η εμμονή της για τον τίτλο της «Σιδηρούς Κυρίας» είναι πολύ πιο επικίνδυνη από κάθε άλλο ψυχολογικό σύνδρομο μπορεί να διαθέτει ο αντίπαλός της. Μία πλανητάρχης δε μπορεί να αντιμετωπίζει τον κόσμο ως «απατημένη σύζυγος» που επιχειρεί να καθαρίσει το ιστορικό του άντρα της…
Το συριακό –και κατ’ επέκταση το μεσανατολικό –- ζήτημα είναι εξαιρετικά σοβαρό και δεν πρόκειται να επιλυθεί μέσω των πολιτικών της Η. CLINTON. Σύντομα η Αμερικανίδα ανώτατη αξιωματούχος θα δώσει εντολή για αναθεώρηση. Θα της παρουσιάσουν μια σειρά από στρατιωτικές επιλογές που ουσιαστικά θα συνεχίσουν αυτό που ξεκίνησε ο ΟΒΑΜΑ, ο οποίος παρασύρθηκε από τις κατηγορίες που του προσήψαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι. Είναι πολύ πιθανόν οι ΗΠΑ να προβούν σε κλιμάκωση της δράσης τους, κάτι που θα εντείνει τον κίνδυνο μιας άμεσης αντιπαράθεσης με τις ρωσικές Δυνάμεις Αεράμυνας. Αυτό δεν θα φέρει κανένα προφανές αντισταθμιστικό κέρδος. Στην περίπτωση που η πολιτική της CLINTON αναστείλει τα σχέδια του ASAD ή παρεμποδίσει τη νίκη του, αυτό που θα επιτευχθεί είναι μόνο μία επιμήκυνση του πολέμου και όλων των κινδύνων ευρύτερης κλιμάκωσης που αυτός ελλοχεύει.
Οι ΗΠΑ, ούτως ή άλλως, δεν έχουν σε ετοιμότητα κάποια φιλοαμερικανική «κυβέρνηση-μαριονέτα» που θα είναι ικανή να κρατά τη χώρα ενωμένη. Αν παραδειγματιστούμε από τη Λιβύη, τότε οι σχεδιασμοί της Ουάσινγκτον είναι αίολοι, χωρίς κανένα σχεδιασμό και πυροδοτούν έτι περισσότερο τις βιαιοπραγίες στο στόμα της Μέσης Ανατολής. Προφανώς οι ρωσικοί σχεδιασμοί είναι προτιμότεροι, από πλευράς ασφαλείας, από ότι οι αμερικάνικοι, που φιλοδοξούν μόνο στη διατήρηση της υπονόμευσης των κεντρικών εξουσιών στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας, ήτοι στη διατήρηση των εμπόλεμων ζωνών. Ο Γ’ ΠΠ δεν είναι πιο κοντά επειδή το λέει κάποια προφητεία. Ο Γ’ ΠΠ είναι πιο κοντά επειδή η διπλωματία του πολέμου που ακολουθεί η Ουάσινγκτον σπέρνει ανέμους και με μαθηματική ακρίβεια θα φέρει θύελλες που θα πρέπει να θερίσουμε όλοι…
militaire
