Η Μόσχα φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο απόκτησης στρατιωτικών βάσεων στην Κούβα και το Βιετνάμ, ως τμήμα της απάντησης – αντίποινα απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες με τις οποίες δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν για τον συριακό εμφύλιο, με αποτέλεσμα η ατμόσφαιρα τις τελευταίες ημέρες να θυμίζει έντονα Ψυχρό Πόλεμο.
Του ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Η θεμελίωση της κίνησης από την πλευρά της Ρωσίας, «ακουμπάει» στην επέκταση της Ατλαντικής Συμμαχίας στα σύνορά της με άξονα τις Βαλτικές Δημοκρατίες, ενώ επαυξημένη είναι πλέον και η αμυντική σημασία Βουλγαρίας και Ρουμανίας στη Μαύρη Θάλασσα.
Σχετικές δηλώσεις περί του ενδεχομένου αποστολής στρατευμάτων στην Κούβα και το Βιετνάμ έκανε ο υφυπουργός Άμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Νικολάι Πάνκοφ, μιλώντας στη Δούμα. Παρόμοιες δηλώσεις έχει κάνει και το «δεξί χέρι» του Βλαντιμίρ Πούτιν, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ.
Ωστόσο, καλές είναι οι δηλώσεις οι οποίες συχνότατα διατυπώνονται για να «μετρηθούν» αντιδράσεις αλλά και για να δημιουργηθεί διεθνές κλίμα γύρω από ένα ζήτημα, στην προσπάθεια προαγωγής αυτού που κρίνεται ως «εθνικό συμφέρον», όμως η επιστροφή των Ρώσων στην Κούβα και το Βιετνάμ μόνο εύκολη αποστολή δε θα είναι, οπότε καλό θα ήταν να μην ξεχνά κανείς ότι η ρητορική από την πραγματικότητα συχνότατα απέχουν.
Μπορεί η Ρωσία να αποχώρησε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 από τη βάση συλλογής πληροφοριών που διέθετε στην Κούβα, αλλά και από τη ναυτική βάση στο Βιετνάμ, όμως, το περιβάλλον είναι πολύ διαφορετικό και το να επανέλθει η Ρωσία δεν είναι και το ευκολότερο εγχείρημα.
Ο βασικότερος λόγος είναι ότι οι ίδιες οι χώρες έχουν καλούς λόγους να απόσχουν από την συνδρομή της πραγματοποίησης της απειλής της Μόσχας. Ο πρώτος λόγος είναι ότι ιδίως στη περίπτωση των Κουβανών, τα γεωγραφικά δεδομένα είναι απαγορευτικά για τη Ρωσία, αν και όσοι έσπευσαν να μιλήσουν για επανάληψη του σκηνικού που οδήγησε στην κρίση των πυραύλων στις αρχές της δεκαετίας του 1960, μάλλον… προτρέχουν.
Ας μην ξεχνούμε, ότι στην Κούβα υπήρχε ρωσική παρουσία, η απόπειρα όμως να τοποθετηθούν πυρηνικά όπλα οδήγησε στη σοβαρότερη κρίση που έθεσε σε κίνδυνο την ύπαρξη της ανθρωπότητας, αφού εξελίχθηκε εν πολλοίς με «όπλο» την τύχη, ώστε να μη συμβεί το μοιραίο, ενώ ήταν και η αφορμή «αποκαθήλωσης» του Σοβιετικού ηγέτη Χρουστσόφ.
Η Κούβα βγαίνει αυτή την περίοδο από την απομόνωση και εξομαλύνει σταδιακά τις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, στοχεύοντας στην άρση του εμπάργκο που έχει καταστρέψει την οικονομία της, σε μια περίοδο που η κατρακύλα της Βενεζουέλας δεν επιτρέπει και την τροφοδοσία της με φθηνή ενέργεια. Το βιολογικό τέλος των αδελφών Κάστρο αναμένεται να επιφέρει πολύ γρηγορότερη αλλαγή, ασχέτως του πόση «επαναστατικότητα» θα απομείνει στον Κουβανέζικο λαό.
Οι Κάστρο δεν έχουν λόγο να αποφασίσουν κάτι το οποίο, ακόμα κι αν δεν διατυπωνόταν ανοιχτά, θα είχε πολλούς αντιπάλους και μέσα στην Κούβα, σε μια περίοδο που όλοι ποντάρουν στην οικονομική αναγέννηση της χώρας, διατηρώντας τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά της. Money talks, bullshit walks…
Η περίπτωση του Βιετνάμ είναι λίγο διαφορετική. Αρχικώς και οι Βιετναμέζοι που παραδοσιακά επεδίωκαν να παραμείνουν σε μια κατάσταση ουδετερότητας αποφεύγοντας την εμπλοκή με οποιονδήποτε ισχυρό, βρίσκονται σε μια φάση θεαματικής βελτίωσης των σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Διότι μπορεί πολλά να λέγονται για τη στρατηγική σχέση Ρωσίας και Κίνας, όμως οι δυο χώρες έχουν αρκετά «αγκάθια» που ταλαιπωρούσαν, ταλαιπωρούν και θα ταλαιπωρούν τη σχέση τους. Η Κεντρική Ασία και ο αγώνας για εξασφάλιση επιρροής είναι ένα μόνο από αυτά. Η Μογγολία είναι ένα δεύτερο σημείο.
Το βέβαιο είναι ότι το Πεκίνο μπορεί να κατανοεί, αλλά δεν ενθουσιάζεται κιόλας, όταν η Μόσχα εξοπλίζει χώρες οι οποίες είναι αντίπαλοι, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της Ινδίας, ή όταν φλερτάρει ανοιχτά με το ιαπωνικό κεφάλαιο, το οποίο θα εξασφαλίσει αυξημένη επιρροή του Τόκιο στο Κρεμλίνο.
Από την άλλη βέβαια, όσο η Ρωσία συμμερίζεται τις κινεζικές θέσεις στη διένεξη του Πεκίνου με σειρά χωρών της περιοχής, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η παρουσία ρωσικών μονάδων επιφανείας και υποβρυχίων μάλλον ενισχύει παρά πλήττει την κινεζική αποτροπή.
Το ζήτημα είναι όμως πώς είναι δυνατόν να διατηρείς βάση στο Βιετνάμ που έχει προβλήματα με την Κίνα και να μη λάβεις το μέρος του όταν ενδεχομένως οι διμερείς σχέσεις κλιμακωθούν; Δεν θα ήταν και πολύ έξυπνο για τη Μόσχα να εμπλακεί σε μια κατάσταση όπως αυτή μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, αν και σαφώς οι δυο περιπτώσεις έχουν και διαφορές.
Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα – ερωτήματα στα οποία θα πρέπει να ανταποκριθεί η ρωσική διπλωματία προτού επιχειρήσει να εξασφαλίσει τη δημιουργία στρατιωτικών βάσεων στην Κούβα και το Βιετνάμ.
Του ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Η θεμελίωση της κίνησης από την πλευρά της Ρωσίας, «ακουμπάει» στην επέκταση της Ατλαντικής Συμμαχίας στα σύνορά της με άξονα τις Βαλτικές Δημοκρατίες, ενώ επαυξημένη είναι πλέον και η αμυντική σημασία Βουλγαρίας και Ρουμανίας στη Μαύρη Θάλασσα.
Σχετικές δηλώσεις περί του ενδεχομένου αποστολής στρατευμάτων στην Κούβα και το Βιετνάμ έκανε ο υφυπουργός Άμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Νικολάι Πάνκοφ, μιλώντας στη Δούμα. Παρόμοιες δηλώσεις έχει κάνει και το «δεξί χέρι» του Βλαντιμίρ Πούτιν, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ.
Ωστόσο, καλές είναι οι δηλώσεις οι οποίες συχνότατα διατυπώνονται για να «μετρηθούν» αντιδράσεις αλλά και για να δημιουργηθεί διεθνές κλίμα γύρω από ένα ζήτημα, στην προσπάθεια προαγωγής αυτού που κρίνεται ως «εθνικό συμφέρον», όμως η επιστροφή των Ρώσων στην Κούβα και το Βιετνάμ μόνο εύκολη αποστολή δε θα είναι, οπότε καλό θα ήταν να μην ξεχνά κανείς ότι η ρητορική από την πραγματικότητα συχνότατα απέχουν.
Μπορεί η Ρωσία να αποχώρησε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 από τη βάση συλλογής πληροφοριών που διέθετε στην Κούβα, αλλά και από τη ναυτική βάση στο Βιετνάμ, όμως, το περιβάλλον είναι πολύ διαφορετικό και το να επανέλθει η Ρωσία δεν είναι και το ευκολότερο εγχείρημα.
Ο βασικότερος λόγος είναι ότι οι ίδιες οι χώρες έχουν καλούς λόγους να απόσχουν από την συνδρομή της πραγματοποίησης της απειλής της Μόσχας. Ο πρώτος λόγος είναι ότι ιδίως στη περίπτωση των Κουβανών, τα γεωγραφικά δεδομένα είναι απαγορευτικά για τη Ρωσία, αν και όσοι έσπευσαν να μιλήσουν για επανάληψη του σκηνικού που οδήγησε στην κρίση των πυραύλων στις αρχές της δεκαετίας του 1960, μάλλον… προτρέχουν.
Ας μην ξεχνούμε, ότι στην Κούβα υπήρχε ρωσική παρουσία, η απόπειρα όμως να τοποθετηθούν πυρηνικά όπλα οδήγησε στη σοβαρότερη κρίση που έθεσε σε κίνδυνο την ύπαρξη της ανθρωπότητας, αφού εξελίχθηκε εν πολλοίς με «όπλο» την τύχη, ώστε να μη συμβεί το μοιραίο, ενώ ήταν και η αφορμή «αποκαθήλωσης» του Σοβιετικού ηγέτη Χρουστσόφ.
Η Κούβα βγαίνει αυτή την περίοδο από την απομόνωση και εξομαλύνει σταδιακά τις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, στοχεύοντας στην άρση του εμπάργκο που έχει καταστρέψει την οικονομία της, σε μια περίοδο που η κατρακύλα της Βενεζουέλας δεν επιτρέπει και την τροφοδοσία της με φθηνή ενέργεια. Το βιολογικό τέλος των αδελφών Κάστρο αναμένεται να επιφέρει πολύ γρηγορότερη αλλαγή, ασχέτως του πόση «επαναστατικότητα» θα απομείνει στον Κουβανέζικο λαό.
Τούτων λεχθέντων, θα ήταν μάλλον αφροσύνη από την πλευρά των Κουβανών να επιτρέψουν την επανεγκατάσταση και ενδεχομένως και των ίδιων των Ρώσων να ρισκάρουν εισπράττοντας μια αρνητική απάντηση. Εξάλλου, η ρωσική παρουσία στην Κούβα δεν έχει και πολλά να συνεισφέρει, ούτε στον τομέα της ασφάλειας ούτε και σε αυτόν της οικονομίας.
Αυτά είχε ίσως στο μυαλό ο υπουργός Άμυνας της Ρωσίας, Σεργκέι Σοϊγκού, όταν στα μέσα Φεβρουαρίου του 2015 επισκεπτόταν την Κούβα και δήλωνε ότι η Ρωσία δεν έχει σχέδια για τη δημιουργία στρατιωτικής βάσης…Οι Κάστρο δεν έχουν λόγο να αποφασίσουν κάτι το οποίο, ακόμα κι αν δεν διατυπωνόταν ανοιχτά, θα είχε πολλούς αντιπάλους και μέσα στην Κούβα, σε μια περίοδο που όλοι ποντάρουν στην οικονομική αναγέννηση της χώρας, διατηρώντας τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά της. Money talks, bullshit walks…
Η περίπτωση του Βιετνάμ είναι λίγο διαφορετική. Αρχικώς και οι Βιετναμέζοι που παραδοσιακά επεδίωκαν να παραμείνουν σε μια κατάσταση ουδετερότητας αποφεύγοντας την εμπλοκή με οποιονδήποτε ισχυρό, βρίσκονται σε μια φάση θεαματικής βελτίωσης των σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ωστόσο, έχουν δηλώσει ότι δε διαφωνούν με την επιστροφή των Ρώσων στη βάση Cam Ranh, αρκεί η παρουσία τους να μη στρέφεται εναντίον οποιασδήποτε χώρας. Εξάλλου, έχει υπογραφτεί από το 2013 συμφωνία για μια κοινή βάση συντήρησης και επισκευής υποβρυχίων!
Αυτό ασφαλώς δεν σημαίνει ότι θα ενταχθούν αυτομάτως και στη συμμαχία των χωρών οι οποίες στόχο έχουν να ανασχέσουν την επέλαση της κινεζικής ισχύος. Το πιθανότερο είναι οι Ρώσοι να εξασφαλίσουν κάποια δικαιώματα ελλιμενισμού στη χώρα, όπως θα έχουν και οι Αμερικανοί. Η Μόσχα όμως οφείλει να «ζυγίσει» με προσοχή το πώς θα γινόταν αντιληπτή μια τέτοια κίνηση στο Πεκίνο…Διότι μπορεί πολλά να λέγονται για τη στρατηγική σχέση Ρωσίας και Κίνας, όμως οι δυο χώρες έχουν αρκετά «αγκάθια» που ταλαιπωρούσαν, ταλαιπωρούν και θα ταλαιπωρούν τη σχέση τους. Η Κεντρική Ασία και ο αγώνας για εξασφάλιση επιρροής είναι ένα μόνο από αυτά. Η Μογγολία είναι ένα δεύτερο σημείο.
Το βέβαιο είναι ότι το Πεκίνο μπορεί να κατανοεί, αλλά δεν ενθουσιάζεται κιόλας, όταν η Μόσχα εξοπλίζει χώρες οι οποίες είναι αντίπαλοι, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της Ινδίας, ή όταν φλερτάρει ανοιχτά με το ιαπωνικό κεφάλαιο, το οποίο θα εξασφαλίσει αυξημένη επιρροή του Τόκιο στο Κρεμλίνο.
Από την άλλη βέβαια, όσο η Ρωσία συμμερίζεται τις κινεζικές θέσεις στη διένεξη του Πεκίνου με σειρά χωρών της περιοχής, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η παρουσία ρωσικών μονάδων επιφανείας και υποβρυχίων μάλλον ενισχύει παρά πλήττει την κινεζική αποτροπή.Το ζήτημα είναι όμως πώς είναι δυνατόν να διατηρείς βάση στο Βιετνάμ που έχει προβλήματα με την Κίνα και να μη λάβεις το μέρος του όταν ενδεχομένως οι διμερείς σχέσεις κλιμακωθούν; Δεν θα ήταν και πολύ έξυπνο για τη Μόσχα να εμπλακεί σε μια κατάσταση όπως αυτή μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, αν και σαφώς οι δυο περιπτώσεις έχουν και διαφορές.
Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα – ερωτήματα στα οποία θα πρέπει να ανταποκριθεί η ρωσική διπλωματία προτού επιχειρήσει να εξασφαλίσει τη δημιουργία στρατιωτικών βάσεων στην Κούβα και το Βιετνάμ.
Άρα, μάλλον δεν θα πρέπει να παίρνουμε και πολύ τοις μετρητοίς όσα διακηρύσσονται. Άλλα δεν πρόκειται να γίνουν και άλλα που θα γίνουν είχαν αποφασιστεί νωρίτερα και σερβίρονται εκ νέου στο γενικότερο πλαίσιο της τρέχουσας αντιπαλότητας Μόσχας και Ουάσιγκτον.
defence-point
