Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ
Αναφερόμενος στο θαυμαστό γεγονός της αναστάσεως του επιστήθιου φίλου τού Χριστού, του Αγίου Λαζάρου του τετραημέρου, ο Άγιος Ανδρέας Επίσκοπος Κρήτης μάς λέγει σε μια ομιλία του ότι «ο δίκαιος Λάζαρος μάς ετοιμάζει δείπνο και καλεί τους εραστές των καλών έργων και τους φιλοθεάμονες και όσους συμμετάσχουν μιμητικά στο πάθος του Χριστού προς ευωχίαν πνευματικήν»1.
Αξίζει λοιπόν να παρακαθίσουμε σε αυτό το πνευματικό συμπόσιο και να απολαύσουμε τη διδασκαλία του θεοφόρου πατρός της Εκκλησίας για τον δίκαιο Λάζαρο, αλλά κυρίως να σταθούμε στο πώς ερμηνεύει το δεσποτικό λόγο του Χριστού «Λάζαρε δεύρο έξω»2, όπως καταγράφεται από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη.
Α. «Ουκ εύχεται νυν, ουδέ λέγει· Πάτερ έγειρε αυτόν… αλλά κράζει φωνή μεγάλη… Τίνος χάριν; Ίνα και την μέλλουσαν δείξη σάλπιγγα συγκαλούσαν φωνή τους εν μνήμασι»3. Δηλαδή, με τον λόγο αυτό θέλει αφενός μεν, να φανερώσει ότι Aυτός είναι ο δημιουργός του ανθρώπου μαζί με τον άναρχο Πατέρα Του και το ομοούσιο και συναΐδιο Άγιο Πνεύμα. Γι’ αυτό θα ψάλλει ο Άγιος Ανδρέας στον περίφημο κανόνα του : «Τον χουν συνάψας πνεύματι, ο πάλαι τον πηλόν, πνεύματι ψυχώσας, ζωής Λόγε λόγω σου· και νυν δε λόγω εξανέστησας, εκ της φθοράς φίλον, και των καταχθονίων»4. Αφετέρου δε, να προϊδεάσει για την ένδοξη Δευτέρα Παρουσία Του, που θα έλθει μετά αγγελικών δυνάμεων για να κρίνει ζώντες και νεκρούς, όταν «αυτός ο Κύριος εν κελεύσματι, εν φωνή αρχαγγέλου και εν σαλπίσματι Θεού καταβήσεται απ' ουρανού και οι νεκροί εν Χριστώ αναστήσονται πρώτον»5. Και αυτή η φωνή του Χριστού, θα συμπληρώσει ο Θεοφάνης ο Κεραμεύς : «θα ακουστεί σαν σάλπιγγα κατά την τελευταία ημέρα και θα αναστηθούν οι νεκροί»6.
Δεσποτική η φωνή,
Βασιλικόν το κέλευσμα,
Εξουσίας το πρόσταγμα,
Για να μάθουν οι Ιουδαίοι ότι έρχεται η ώρα που «οι εν τοις μνημείοις» θα ακούσουν τη φωνή του Χριστού και θα αναστηθούν από τα μνημεία προκειμένου να συναντηθούν με το Δεσπότη Χριστό, το Δημιουργό του παντός. Ο φίλος προσφωνεί τον φίλο, ο Δεσπότης όμως επιτάσσει: «Λάζαρε δεύρο έξω», για να μάθουν οι Ιουδαίοι ότι και Αυτός «τριήμερος αναστήσομαι αφού γευθώ τον θάνατο»7.
Β. «Λάζαρε δεύρο έξω».
«Περιβεβλημένος τα σπάργανα, έξελθε και τα εντάφια περικείμενος»8.
Με την πράξη αυτή ο Χριστός θέλει να καταστήσει τους Ιουδαίους και όλους τους παρόντες που βρίσκονται στην πολίχνη της Βηθανίας, μάρτυρες αυτού του γεγονότος· ότι δηλαδή αυτό το θαυμαστό γεγονός δεν είναι κάτι το προσποιητό, ούτε απλώς μια φαντασία, αλλά ένα μέγιστο θαύμα. Γιατί Εκείνος ο Οποίος θα ανήστατο από των νεκρών, μετά το εκούσιο πάθος Του, θα προήγειρε τον τετραήμερο, κατά την έκφραση πάλι του Αγίου Ανδρέα Επισκόπου Κρήτης. Και προσθέτει : «ίδωσιν χείρας δεδεμένας και πόδας και όψεις κεκαλυμένας και μη απιστήσειαν Ιουδαίοι τω θαύματι»9.
Κι όπως ο Τριαδικός Θεός με τον δημιουργικό Του λόγο «είπε και εγεννήθησαν, αυτός ενετείλατο και εκτίσθησαν»10, αυτός που κατά την έκφραση της Αγίας Γραφής είπε : «ποιήσωμεν άνθρωπον κατ' εικόνα ημετέραν και καθ'ομοίωσιν»11, έτσι και τώρα μας διδάσκει πως με τη δεσποτική αυτή φωνή «εν ριπή παν το πλάσμα ψυχούται… η πνοή έρχεται στα ρουθούνια… οι φλέβες είναι γεμάτες αίμα, η φωνή στο φάρυγγα, στα αυτιά ο λόγος, η όραση στους οφθαλμούς, η όσφρηση επί χώρας, η βάδιση κατά τη φύση και όλο το σκήνος ήταν πλήρως εμψυχωμένο»12. Γιατί απλούστατα «όπου βούλεται Θεός, νικάται φύσεως τάξις».
Και τότε, και σήμερα και πάντοτε θα ισχύουν αυτά για εκείνον ο οποίος πιστεύει ακράδαντα στην παντοδυναμία του Θεού, αφού ο Χριστός «χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας των αιώνων».
Γ. «Λάζαρε δεύρο έξω».
Κραυγάζει ο Χριστός με δυνατή φωνή, κατά την έκφραση του Θεοφάνους του Κεραμέως, για να επισημάνει πως ο λόγος Του είναι δραστήριος, μέγας και ισχυρός. «Με αυτή τη φωνή του Χριστού, αφανίστηκε η δύναμη του Άδου και γρήγορα η ψυχή εμφανίστηκε μέσα από τους νεκρούς. Το δε σώμα που είχε ήδη διαλυθεί, με δύναμη οικοδομήθηκε και με όλα αυτά πραγματοποιούνταν αυτό το μεγάλο θαύμα, το υπερφυσικό και ανέκφραστο …Διότι δεν αναστήθηκε από αρρώστια κάποιος που βρισκόταν στις τελευταίες του αναπνοές... ούτε αναζωογονείται παιδάκι που μόλις πέθανε... ούτε νεαρός που πρόκειται σε λίγο να οδηγηθεί στον τάφο... αλλά ένας άνδρας ήδη ηλικιωμένος, νεκρός από πολύ πριν και προχωρημένος στη σήψη της γης και πεσμένος από την ανάγκη του σώματος, με μια πρόκληση επανέρχεται προς τη ζωή και βγαίνει και έρχεται, ενώ είναι δεμένος με υφασμάτινες ταινίες»13.
- - - - -
Ο τετραήμερος Λάζαρος με την ανάστασή του έρχεται σήμερα να μας υπενθυμίσει πως πρέπει κι εμείς, και με την σάρκα (η οποία παρομοιάζεται με την αδελφή του τη Μάρθα), αλλά και με την ψυχή (η οποία είναι η κυρία του σώματος και παρομοιάζεται με την αδελφή του Μαρία), να απευθυνθούμε στο Χριστό, προκειμένου να αναστήσει τον πεσμένο μας νου από την αμαρτία και το θάνατο ώστε να έχουμε κι εμείς τη δυνατότητα της θέας του προσώπου Του. Γιατί αν δεν Τον δούμε σε αυτήν τη ζωή ως φως, όπως έλεγε ο Όσιος Παϊσιος ο Αγιορείτης επαναλαμβάνοντας τη θεολογία όλων των Πατέρων της Εκκλησίας, δεν θα έχουμε τη δυνατότητα αυτό το φως στη Βασιλεία των Ουρανών να μας λαμπρύνει και να μας φωτίζει και να μας κάνει φωτός μετόχους14.
Ο τετραήμερος Λάζαρος με την ανάστασή του έρχεται σήμερα να μας υπενθυμίσει πως πρέπει κι εμείς, και με την σάρκα (η οποία παρομοιάζεται με την αδελφή του τη Μάρθα), αλλά και με την ψυχή (η οποία είναι η κυρία του σώματος και παρομοιάζεται με την αδελφή του Μαρία), να απευθυνθούμε στο Χριστό, προκειμένου να αναστήσει τον πεσμένο μας νου από την αμαρτία και το θάνατο ώστε να έχουμε κι εμείς τη δυνατότητα της θέας του προσώπου Του. Γιατί αν δεν Τον δούμε σε αυτήν τη ζωή ως φως, όπως έλεγε ο Όσιος Παϊσιος ο Αγιορείτης επαναλαμβάνοντας τη θεολογία όλων των Πατέρων της Εκκλησίας, δεν θα έχουμε τη δυνατότητα αυτό το φως στη Βασιλεία των Ουρανών να μας λαμπρύνει και να μας φωτίζει και να μας κάνει φωτός μετόχους14.
«Γενού Σίμων... Γενού Λάζαρος,
τω κόσμω νεκρώμενος,
όζων τοις μώλωψι,
την σιωπήν ως λίθον επί στόματος έχων...
Έχεις και αυτός αδελφάς, την ψυχήν, είτα την σάρκα.
Φιλιώθητι τω Χριστώ... ίνα φθάσας ο Χριστός αναστήση σε»15!
1 Αγίου Ανδρέα Κρήτης, «Λόγος Η’, Εις τον τετραήμερον Λάζαρον», PG 97,960A
2 Ιω. 11,44
3 Αγίου Ανδρέα Κρήτης, ο.π. 980B
4 Ωδή Ε', Κανόνας Αποδείπνου Παρασκευής εβδομάδας προ των Βαΐων
5 Α' Θεσ. 4,15
6 «Από την Ανάσταση του Λαζάρου στην Ανάσταση του Χριστού», Καλύβη Κοιμήσεως Θεοτόκου Ιεράς Σκήτης Κουτλουμουσίου, εκδ. Αρμός, σελ. 31
7 Αγίου Ανδρέα Κρήτης, αυτόθι
8 ο.π. 980C
9 αυτόθι
10 Ψαλμ. 32,9
11 Γεν. 1,26
12 Αγίου Ανδρέα Κρήτης, ο.π. 981C
13 «Από την Ανάσταση του Λαζάρου στην Ανάσταση του Χριστού», Καλύβη Κοιμήσεως Θεοτόκου Ιεράς Σκήτης Κουτλουμουσίου, εκδ. Αρμός, σελ. 32
14 Ακολουθία Θείας Μεταλήψεως
15 Αγίου Ανδρέα Κρήτης, ο.π. 985D
2 Ιω. 11,44
3 Αγίου Ανδρέα Κρήτης, ο.π. 980B
4 Ωδή Ε', Κανόνας Αποδείπνου Παρασκευής εβδομάδας προ των Βαΐων
5 Α' Θεσ. 4,15
6 «Από την Ανάσταση του Λαζάρου στην Ανάσταση του Χριστού», Καλύβη Κοιμήσεως Θεοτόκου Ιεράς Σκήτης Κουτλουμουσίου, εκδ. Αρμός, σελ. 31
7 Αγίου Ανδρέα Κρήτης, αυτόθι
8 ο.π. 980C
9 αυτόθι
10 Ψαλμ. 32,9
11 Γεν. 1,26
12 Αγίου Ανδρέα Κρήτης, ο.π. 981C
13 «Από την Ανάσταση του Λαζάρου στην Ανάσταση του Χριστού», Καλύβη Κοιμήσεως Θεοτόκου Ιεράς Σκήτης Κουτλουμουσίου, εκδ. Αρμός, σελ. 32
14 Ακολουθία Θείας Μεταλήψεως
15 Αγίου Ανδρέα Κρήτης, ο.π. 985D
