Του συνεργάτου μας κ. Λεων. Κουμάκη
Οι Έλληνες έχουμε υποχρέωση να προβάλλουμε στα εκατομμύρια των ξένων επισκεπτών μας τα Ελληνικά εμφιαλωμένα νερά, μαζί με όλα τα Ελληνικά προϊόντα, όχι μόνο γιατί με τον τρόπο αυτό ωφελούμε την χώρα μας και έμμεσα τον εαυτό μας, αλλά γατί οι ξένοι επισκέπτες δεν έρχονται μόνο να γνωρίσουν τις μοναδικές ομορφιές της πατρίδας μας, αλλά και τα εξαιρετικά προϊόντα που παράγει!
.
Το Νερό είναι το πιο σημαντικό, μετά το οξυγόνο, συστατικό ζωής για τον άνθρωπο, όπως ακριβώς και για την φύση. Καλύπτει από το μισό έως τα δύο τρίτα του ανθρώπινου οργανισμού ανάλογα με το ποσοστό λίπους κάθε σώματος, το φύλο και την ηλικία.
Η θρεπτική αξία του νερού είναι υπέρ-πολύτιμη: Ένας άνθρωπος μπορεί να επιβιώσει χωρίς φαγητό ακόμα και 70 μέρες αλλά χωρίς νερό δεν μπορεί να επιβιώσει περισσότερο από 15 μέρες!
Η Ελλάδα είναι πλούσια σε υδάτινους πόρους διατηρώντας μια μέση ετήσια βροχόπτωση 700 mm / χρόνο περίπου σε τρείς διαφορετικές κλιματικές περιοχές εν μέσω σημαντικών αλλαγών που παρατηρούνται στο γενικότερο κλίμα του πλανήτη μας.
Τα εμφιαλωμένα νερά διακρίνονται σε «Φυσικά μεταλλικά νερά» και «Επιτραπέζια νερά», με την πρώτη κατηγορία να αποτελούν φημισμένα νερά τα οποία εμφιαλώνονται χωρίς καμιά άλλη επεξεργασία πέραν ενός απλού φιλτραρίσματος, ενώ την δεύτερη κατηγορία αποτελούν νερά τα οποία συνήθως υποβάλλονται σε χημική επεξεργασία για να καταστούν πόσιμα σύμφωνα βέβαια με όλες τις προϋποθέσεις εμφιάλωσης του επιτραπέζιου νερού, οι οποίες καθορίζονται από την Εθνική και την Κοινοτική νομοθεσία.
Η κατηγορία των «Φυσικών μεταλλικών νερών» η οποία εκπροσωπείται από τον «Σύνδεσμο Εταιριών Εμφιαλώσεων Ελληνικού Φυσικού Μεταλλικού Νερού, Σ.Ε.ΦΥ.ΜΕ.Ν.», σύμφωνα με παλαιότερα στοιχεία, καλύπτει το 72% περίπου της συνολικής Ελληνικής αγοράς εμφιαλωμένων νερών.
Τα «Επιτραπέζια νερά» (23% περίπου) εκπροσωπούνται από την «Πανελλήνια Ένωση Εμφιαλωτών Νερού –Π.Ε.Ε.Ν.». Ένα ποσοστό της τάξεως του 5% περίπου της Ελληνικής αγοράς εμφιαλωμένου νερού καλύπτουν τα ανθρακούχα νερά.
Όλα τα μέλη του Σ.Ε.ΦΥ.ΜΕ.Ν. («Βίκος», «Ζαγόρι», «Σουρωτή», «Κορπί» , «Αύρα», «Ιόλη», «Σέλι») εμφιαλώνουν μόνο «Φυσικά μεταλλικά νερά», ενώ μερικές μόνο από τις 35 περίπου επιχειρήσεις – μέλη της Π.Ε.Ε.Ν. εμφιαλώνουν, εκτός από τα επιτραπέζια και φυσικά μεταλλικά νερά.
Η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει 42 εμπορικές επωνυμίες (με το αντίστοιχο όνομα της πηγής) Φυσικών Μεταλλικών Νερών οι οποίες έχουν δημοσιευτεί στην επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τις 29 Οκτωβρίου 2013 (C315/1).
Οι αναλύσεις του Ελληνικού νερού πραγματοποιούνται από το Ινστιτούτο Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Γενικό Χημείο του Κράτους.
Σύμφωνα με παλαιότερα στοιχεία (έτους 1999) του Ινστιτούτου Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών, στην Ελληνική αγορά κυκλοφορούσαν 67 εμπορικά σήματα εμφιαλωμένου νερού από τα οποία τα 23 ήταν Φυσικά Μεταλλικά Νερά και τα 44 Επιτραπέζια νερά.
Ο Πρόεδρος του «Συνδέσμου Εταιριών Εμφιαλώσεων Ελληνικού Φυσικού Μεταλλικού Νερού, Σ.Ε.ΦΥ.ΜΕ.Ν.» Πέτρος Σεπετάς (ελέγχει μαζί με την σύζυγο του την «Ηπειρωτική Βιομηχανία Εμφιαλώσεων – ΒΙΚΟΣ Α.Ε») κλήθηκε εγγράφως να εκτιμήσει την τρέχουσα κατανομή της αγοράς σε φυσικά μεταλλικά, επιτραπέζια, ανθρακούχα καθώς και την φετινή της πορεία, αλλά αρνήθηκε να απαντήσει.
Στον τομέα των χορηγήσεων αδειών λειτουργίας εμφιαλωτηρίου νερού υπάρχει ένα σημαντικό κενό. Σήμερα, η αρμοδιότητα αυτή ανήκει στις ανά την Ελλάδα Διευθύνσεις Ανάπτυξης των 13 Περιφερειών της χώρας μας. Εν τούτοις, λίγο πριν από το σωτήριο έτος 2016, κανένας απολύτως δεν γνωρίζει πόσες άδειες λειτουργίας εμφιαλωτηρίου νερού «ισχύουν» στον Ελλαδικό χώρο!
Το Υπουργείο Υγείας δεν διαθέτει στοιχεία γιατί η αρμοδιότητα αυτή ανήκει στις Περιφέρειες. Οι Περιφέρειες δεν γνωρίζουν για το παρελθόν διότι πριν πάρουν την αρμοδιότητα, οι άδειες λειτουργίας χορηγούνταν από τους Δήμους ή …. τα ανά την Ελλάδα Αστυνομικά Τμήματα!
Με το σύστημα αυτό, είναι απόλυτα λογικό ακόμα και σήμερα να λειτουργούν ελεύθερα «εμφιαλωτήρια νερού» που εξασφάλισαν μια «άδεια λειτουργίας» από το Αστυνομικό Τμήμα της περιοχής τους ή κάποιο Δήμο πριν από μερικές δεκαετίες και είναι πραγματικό μυστήριο πως οι διάφορες Διευθύνσεις Υγείας των Περιφερειών της χώρας μας, ελέγχουν επιχειρήσεις που δεν γνωρίζουν ότι υπάρχουν, ούτε είναι καταγραμμένες σε μια βάση δεδομένων ώστε να ελέγχονται κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Οι έλεγχοι διενεργούνται προφανώς από δείγματα που λαμβάνονται από «εμφανή» σημεία πώλησης (μεγάλα Σουπερμάρκετ, αεροδρόμια, λιμάνια κ.ο.κ.ε.) αλλά είναι αδύνατο να ελεγχθούν τα ανά την Ελλάδα εκατομμύρια σημεία πωλήσεων αν δεν υπάρχει μια κεντρική καταγραφή όσων εμφιαλώνουν νερό.
Εμείς απευθυνθήκαμε σε όλους τους Περιφερειάρχες και των 13 Περιφερειών της χώρας μας με το ερώτημα «Ποιος είναι ο αριθμός αδειών εμφιαλωτηρίων νερού που έχουν χορηγηθεί στην Περιφέρεια σας» και μέχρι την ανάρτηση της έρευνας, δεν λάβαμε καμιά απολύτως απάντηση από τις έντεκα Περιφέρειες! Οι μόνες που ανταποκρίθηκαν ήταν οι Περιφέρειες Κρήτης και Κεντρικής Μακεδονίας – η μια μάλιστα στο «περίπου».
Το μεγάλο αυτό κενό θα πρέπει να καλυφθεί άμεσα μέσα από ένα κεντρικό πρόγραμμα του Υπουργείου Υγείας το οποίο θα είναι συνδεδεμένο με όλες τις Περιφέρειες ώστε να υπάρχει έγκαιρος, σωστός και καθολικός έλεγχος στο πολύτιμο αγαθό που μας χάρισε η φύση και το οποίο καταναλώνουν εμφιαλωμένο εκατομμύρια άνθρωποι.
Στον τομέα των εισαγωγών και των εξαγωγών εμφιαλωμένου νερού (Φυσικού μεταλλικού, Επιτραπέζιου και Ανθρακούχου) η εικόνα των τριών τελευταίων ετών σε αξία (Ευρώ) με το αντίστοιχο αποτέλεσμα στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας μας έχει ως εξής:
.
.
Στην Ελλάδα η αγορά του εμφιαλωμένου νερού έχει δημιουργήσει ορισμένες πανίσχυρες επιχειρήσεις, πραγματικά διαμάντια, που δεν επηρεάζονται από την οικονομική κρίση προφέροντας στην εθνική μας οικονομία επενδύσεις, απασχόληση και εξαγωγές.
Μετά τις σημαντικές ανακατατάξεις των προηγούμενων χρόνων στην Ελληνική αγορά εμφιαλωμένου νερού (τερματισμός της κυκλοφορίας τουγνωστού Φυσικού Μεταλλικού Νερού Ήβη – Λουτράκι από την Pepsico το 2012, κλείσιμο του εργοστασίου Χαμόπρινας Κρήτης από τηνCoca Cola Τρία Έψιλον και απόσυρση από την κυκλοφορία του νερού Λυττός με σημαντικά μερίδια αγοράς Κρήτης, κλείσιμο από τον ΕΦΕΤ του εμφιαλωτηρίου του Φυσικού Μεταλλικού Νερού Λουτράκι – Προβής), δύο σημαντικές Ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου (Βίκος, Ζαγόρι) κυριαρχούν στην αγορά κατέχοντας σημαντικά μερίδια της συνολικής αγοράς.
Οι επιχειρήσεις αυτές αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερη επιτυχία την οικονομική κρίση και αξιοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις συγκυρίες της δύσκολης εποχής που ζούμε.
Παρακάτω παραθέτουμε βασικά οικονομικά μεγέθη τελευταίας πενταετίας για τις πιο σημαντικές βιομηχανίες του κλάδου των εμφιαλωμένων νερών – εκτός από εκείνες στις οποίες το εμφιαλωμένο νερό αποτελεί συμπληρωματική δραστηριότητα όπως η Αθηναϊκή Ζυθοποιία (Νερό ΙΟΛΗ), η Coca Cola Τρία Έψιλον (Νερό ΑΥΡΑ), η ΒΑΠ-Κουγιός (Νερό Απολλώνιο) κ.α.π.
.
Η «Ηπειρωτική Βιομηχανία Εμφιαλώσεων – ΒΙΚΟΣ Α.Ε» κατέχει την πρώτη θέση στην Ελληνική αγορά εμφιαλωμένου νερού ενώ πραγματοποιεί το 12% περίπου του κύκλου των εργασιών της σε εξαγωγές. Οι περισσότερες εξαγωγές πραγματοποιούνται σε συνεργασία με την Lidl Hellas προς Νότιο Ιταλία, Μάλτα, Βουλγαρία, Ρουμανία και Κύπρο καθώς και σε Γερμανία, Ελβετία, Αλβανία, Π.Γ.Δ.Μ., Ηνωμένες Πολιτείες, Κίνα και Λίβανο.
Η ολοένα και μεγαλύτερη κάλυψη της Ελληνικής αγοράς καθώς και η ολοένα και πιο έντονη εξαγωγική δραστηριότητα, δημιουργούν μια εξαιρετική πορεία για την «Ηπειρωτική Βιομηχανία Εμφιαλώσεων – ΒΙΚΟΣ Α.Ε» ολόκληρη την τελευταία πενταετία, ενάντια σε όλα τα προβλήματα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η αγορά εμφιαλωμένου νερού και γενικότερα η Ελληνική οικονομία, όπως προκύπτει από τον πίνακα με βασικά οικονομικά μεγέθη της εταιρίας που ακολουθεί:
.
.
Η δεύτερη μεγάλη Ελληνική βιομηχανία στον τομέα του εμφιαλωμένου νερού είναι επίσης από την Ήπειρο: Ο λόγος για την «ΧΗΤΟΣ Α.Β.Ε.Ε.» η οποία με μεθοδικότητα και μηχανολογικό εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας αξιοποιεί το φυσικό μεταλλικό νερό ΖΑΓΟΡΙ της παρθένας περιοχής των Ζαχαροχωρίων με μεγάλη επιτυχία. Η «ΧΗΤΟΣ Α.Β.Ε.Ε.» επί τέσσερα συνεχόμενα χρόνια (2010-2014) βραβεύτηκε, μεταξύ των σημαντικότερων επιχειρήσεων της χώρας βάσει δέκα αυστηρών οικονομικών κριτηρίων, ως μία από τις υγιέστερα αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις της χώρας μας στο πλαίσιο του θεσμού «τα Διαμάντια του Ελληνικού Επιχειρείν». Το φυσικό μεταλλικό νερό «Ζαγόρι» της «ΧΗΤΟΣ Α.Β.Ε.Ε.» εξάγεται σε 15 χώρες του κόσμου μεταξύ των οποίων Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδάς, Αυστραλία, Γερμανία και Κίνα.
Τα βασικά οικονομικά στοιχεία της εταιρίας, στην κρίσιμη πενταετία 2010-2014, επηρεάστηκαν ελάχιστα, διατηρώντας τον δυναμισμό, την αντοχή και τους πολύ καλούς δείκτες σε όλα της τα μεγέθη:
.
.
Πολύ καλή πορεία παρουσιάζει και η αμέσως επόμενη Ελληνική επιχείρηση του κλάδου η οποία αξιοποιεί το πολύτιμο νερό που αναβλύζει στις παρυφές του όρους Κάλαυρoς κάπου στα σύνορα των νομών Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής.
Η «Σουρωτή» διατηρεί ελάχιστες υποχρεώσεις σε σχέση με τον συνολικό κύκλο των εργασιών της και παρουσιάζει μια σχετική σταθερότητα εν μέσω σφοδρής οικονομικής κρίσης, όπως αποτυπώνεται στον πίνακα που ακολουθεί:
.
.
H AE «Βότομος», η μεγαλύτερη εταιρία εμφιαλωμένου νερού της Κρήτης, εμφιαλώνει το μοναδικό Φυσικό Μεταλλικό Νερό του νησιού από το χωριό Ζαρός του ορεινού όγκου του Ψηλορείτη – του υψηλότερου βουνού της Κρήτης.
Η AE «Βότομος», πέρα από την κυρίαρχη θέση της στην αγορά της Κρήτης, επεκτείνεται σταθερά στην υπόλοιπη Ελλάδα και πραγματοποιεί εξαγωγές όχι μόνο στην Ευρώπη (Γερμανία, Γαλλία, Δανία, Κύπρο) αλλά και σε Καναδά & Ισραήλ. Η πορεία της εταιρίας την τελευταία πενταετία αν και επηρεασμένη από την οικονομική κρίση, είναι θετική βελτιώνοντας σταθερά τον κύκλο των εργασιών της και περνώντας σε κερδοφορία τα δύο τελευταία χρόνια. Τέλος, οι υψηλές συνολικές υποχρεώσεις της εταιρίας μειώνονται συνεχώς την τελευταία πενταετία (από 200% του κύκλου εργασιών το 2010, μειώθηκαν στο 100% περίπου το 2014):
.
.
Η «Σ. Μεντεκιδης ΑΕ» με έδρα την Σπηλιά Κοζάνης, η οποία κυκλοφορεί τα Φυσικά Μεταλλικά Νερά «Σέλι» και «Διός» από τα οροπέδια του Βερμίου και τους πρόποδες του Ολύμπου αντίστοιχα, παρουσιάζει μια πολύ σημαντική ανάπτυξη την τελευταία πενταετία υπερδιπλασιάζοντας τον συνολικό κύκλο εργασιών της. Βασικά οικονομικά στοιχεία της τελευταίας πενταετίας παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί:
.
.
Η γιγαντιαία πολυεθνική Nestlé έχει στην χώρα μας παρουσία από τα τέλη του 19ου αιώνα. Στην Ελληνική αγορά σήμερα διαθέτει πλήθος εισαγόμενων προϊόντων μαζί με προϊόντα που παράγονται στην Ελλάδα – μεταξύ τους και το φυσικό μεταλλικό νερό Κορπή από την περιοχή των Ακαρνανικών Βουνών, φημισμένο για ιαματικές και θεραπευτικές ιδιότητες.
Η Nestlé σε επίπεδο εταιρίας στην Ελλάδα (στην οργανωτική της δομή ανήκουν οι εταιρείες Nestlé Ελλάς, CPW Hellas και Nespresso Ελλάς) πραγματοποιεί κύκλο εργασιών 385 εκατομμυρίων Ευρώ (2014) και εισάγει στην χώρα μας τα νερά Perrier, Contrex, Acqua Panna και Vittel.
Πάντως, η οικονομική πορεία του κλάδου νερών της γιγαντιαίας πολυεθνικής δεν είναι καλή όπως προκύπτει από τον παρακάτω πίνακα με βασικά οικονομικά στοιχεία της τελευταίας πενταετίας:
.
.
Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α: Το νερό (μεταλλικό, αεριούχο ή απλά επιτραπέζιο) με το οποίο η φύση πλούτισε απλόχερα την χώρα μας, δημιούργησε ένα ολόκληρο κλάδο που προσφέρει επενδύσεις, απασχόληση και φόρους στα κρατικά μας ταμεία. Επί πλέον παρουσιάζει ισχυρές αντοχές απέναντι στην οικονομική κρίση και βελτιώνει συνεχώς την ανταγωνιστικότητα του, συμβάλλοντας στην μείωση των (σημαντικών κατά το παρελθόν) εισαγωγών και στην αύξηση των εξαγωγών εμφιαλωμένου νερού.
Αποτελεί συνεπώς υποχρέωση μας, είτε σαν καταναλωτές, είτε σαν επαγγελματίες, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί την παρατεταμένη οικονομική κρίση που ζούμε, να Αγοράζουμε Ελληνικά απορρίπτοντας ασυζητητί οποιοδήποτε εισαγόμενο εμφιαλωμένο νερό κάθε κατηγορίας που μας βάζουν «υποχρεωτικά», με συνεχείς πληρωμένες διαφημίσεις, μπροστά στα μάτια μας.
Οι Έλληνες έχουμε υποχρέωση να προβάλλουμε στα εκατομμύρια των ξένων επισκεπτών μας τα Ελληνικά εμφιαλωμένα νερά, μαζί με όλα τα Ελληνικά προϊόντα, όχι μόνο γιατί με τον τρόπο αυτό ωφελούμε την χώρα μας και έμμεσα τον εαυτό μας, αλλά γατί οι ξένοι επισκέπτες δεν έρχονται μόνο να γνωρίσουν τις μοναδικές ομορφιές της πατρίδας μας, αλλά και τα εξαιρετικά προϊόντα που παράγει!
Η ανόητη ξενομανία να θέλουμε ακόμα «Perrier» και «San Pellegrino» (εδώ να φάμε δεν έχουμε, ρεπανάκια για την όρεξη), λες και δεν υπάρχουν Ελληνικά, φθηνότερα και εξαιρετικά «υποκατάστατα» όπως Σουρωτή, Σάριζα και τόσα άλλα, αποτελεί ένα ακόμα κλασικό δείγμα των λόγων που οδήγησαν τη χώρα μας στα σημερινά οικονομικά αδιέξοδα…
Λεωνίδας Κουμάκης
