Posted: 25 Nov 2015 03:14 PM PST
Είμαι στη Μόσχα. Έκπληκτος, λυπημένος και θυμωμένος. Η χθεσινή είναι η μέρα που τα έκαναν μούσκεμα. Χθες, σκοτείνιασε ξαφνικά η αντίληψη περί Τουρκίας στη Ρωσία. Η Τουρκία έγινε η χώρα που προκαλεί τα περισσότερα ερωτήματα, που επικρίνεται και προκαλεί το μεγαλύτερο θυμό.
Του Χακάν Ακσάι*
Η Τουρκία κατέρριψε χτες ένα ρωσικό αεροσκάφος. Οι Ρώσοι εδώ και καιρό βλέπουν τους Τούρκους ως στενό συνεργάτη, καλό γείτονα και, γιατί όχι, φίλο, παρότι δεν συμφωνούν σε πολλά μαζί τους, και γι’ αυτό σοκαρίστηκαν όταν οι Τούρκοι έκαναν χρήση όπλων εναντίον τους.
Τουρτσία, δηλαδή Τουρκία στα ρώσικα. Κατά τα 26 έτη που έζησα στην Τουρκία ποτέ δεν άκουσα και δεν είδα τόσο συχνή χρήση της λέξης «Τουρτσία» μέσα σε μια μέρα. Αυτό συνέβη χθες. Δημιουργήθηκε μια πληγή εμπιστοσύνης, τα ίχνη της οποίας δεν θα σβηστούν τόσο εύκολα.
Οι Ρώσοι ξέρουν από διπλωματία και την ασκούν με υπομονή και αποφασιστικότητα. Ανεξάρτητα από το αν είναι δίκαιη ή άδικη, σωστή ή λάθος, η στάση τους είναι πάντα σχεδιασμένη και σταθερή.
Είναι μεγάλο κράτος η Ρωσία. Μπορεί μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης να έχουν σπάσει τα φτερά της, μπορεί να άρχισε να διακατέχεται από κόμπλεξ επειδή απώλεσε δυνάμεις, αλλά πάντα έχει το πάθος να συνέλθει και να δείξει στον εαυτό της και κυρίως στον κόσμο ότι παραμένει μεγάλο κράτος.
Γνωρίζει ωστόσο να υπομένει, να κρύβει τον πόνο της, να σωπαίνει αν χρειαστεί και να περιμένει να επανακάμψει. Όταν, στις 10 Οκτωβρίου 2012, η τουρκική κυβέρνηση ανάγκασε το αεροσκάφος που πήγαινε από τη Μόσχα στη Δαμασκό να κάνει υποχρεωτική προσγείωση στην Άγκυρα, η Ρωσία θύμωσε, αλλά δεν το έδειξε.
Όταν, στις 18 Ιουλίου 2014, ο τότε πρωθυπουργός Ερντογάν δήλωσε, δίχως να παρουσιάσει τεκμήριο, ότι το αεροσκάφος της Μαλαισίας που καταρρίφθηκε κατά τις ρωσο-ουκρανικές συγκρούσεις, το έριξαν οι Ρώσοι, η Ρωσία θύμωσε ακόμη περισσότερο. Αλλά και πάλι κατάφερε να κάνει υπομονή.
Χθες όμως η κατάσταση ήταν διαφορετική. Όταν ο Ρώσος ηγέτης Πούτιν έλεγε ότι η κατάρριψη του αεροσκάφους τους θα επηρεάσει σοβαρά τις σχέσεις με την Τουρκία, η έκφραση του προσώπου του, η γλώσσα του σώματός του ήταν τελείως διαφορετικά. Το ίδιο ισχύει και για τον υπουργό Εξωτερικών, Λαβρόφ, καθώς έλεγε ότι ματαιώνει την επίσκεψή του στην Τουρκία και καλούσε τους Ρώσους τουρίστες να μην επισκεφθούν την Τουρκία.
Χτες υπήρξαν και πολλές άλλες αντιδράσεις από Ρώσους βουλευτές, στρατιωτικούς αξιωματούχους, δημοσιογράφους και απλούς πολίτες. Από λανθασμένες και ακραία ενθουσιώδεις προτάσεις, όπως το «να παγώσουν όλες οι διμερείς συμφωνίες με την Τουρκία», μέχρι τις εκκλήσεις για εμπάργκο προς τα τουρκικά προϊόντα.
Τι θα κάνει άραγε τώρα η Ρωσία; Θα μας κόψει το φυσικό αέριο και θα μας αφήσει να παγώσουμε; Όχι, δεν νομίζω ότι η Ρωσία θα επιλέξει τον δρόμο αυτό. Η Ρωσία θα μείνει πιστή στις συμφωνίες, διότι σε αντίθετη περίπτωση θα ζημιωθεί. Ωστόσο, θα υπάρξουν βήματα, απαντήσεις από πλευράς Κρεμλίνου.
Ένα από αυτά μπορεί να είναι κάποιες δηλώσεις ή ακόμη και τεκμήρια που θα δείχνουν την υποστήριξη της Τουρκίας προς το «Ισλαμικό Κράτος», όπως για παράδειγμα κάποια στοιχεία για τη διανομή του πετρελαίου του «Ισλαμικού Κράτους» μέσω Τουρκίας.
Μπορεί επίσης να καταβληθεί προσπάθεια με σκοπό την απομόνωση της Τουρκίας από τη συμμαχία εναντίον του «Ισλαμικού Κράτους». Μπορεί επίσης να ενισχυθούν οι σχέσεις της Μόσχας με τους Κούρδους. Μπορεί να γίνουν διαφορετικά πράγματα στις σχέσεις της Τουρκίας με το «PYD», σχέσεις που έχουν αποδυναμωθεί μετά από πιέσεις της Τουρκίας, και να ανοίξει το γραφείο του «PYD» στη Μόσχα.
Πολλά προβλήματα από τις τιμές του φυσικού αερίου, μέχρι το αρμενικό ζήτημα μπορεί να ενταθούν, με τη μεσολάβηση της Ρωσίας. Η Τουρκία είναι ο έβδομος κατά σειρά εμπορικός εταίρος της Τουρκίας. Από την άλλη η Ρωσία, είναι για την Τουρκία δεύτερος εταίρος. Πολλοί από τους ενεργειακούς μας δρόμους οδηγούν στη Ρωσία. Εμπόριο, τουρισμός, κατασκευές και πάει λέγοντας.
Κάνουν όμως στην Τουρκία λόγο για κανόνες εμπλοκής. Στη χώρα αυτή όπου δεν ισχύουν κανόνες, παρουσιάζουν τους κανόνες εμπλοκής λες και είναι ιερό καθήκον. Χωρίς να υπολογίσουν τον ισολογισμό στις διεθνείς σχέσεις και στις σχέσεις με τη Ρωσία, πατούν ένα κουμπί και καταρρίπτουν το ρωσικό αεροσκάφος. «Δοκίμασαν την ισχύ μας και πήραν την απάντηση» λένε.
Και η ισχύς των άλλων; Τα προβλήματα που θα ανακύψουν αύριο και φαίνονται μάλιστα από σήμερα; Τι θα κάνουμε, θα τα σκεφτούμε αργότερα αυτά;
Χτες πέρασα μια δύσκολη μέρα στη Μόσχα. Αμέτρητες συνομιλίες, ηλεκτρονικά μηνύματα, ερωτήσεις, ζωντανές συνδέσεις… Και τελικά τελείωσε η μέρα. Ωστόσο, είναι δύσκολο να κοιμηθεί άνετα κανείς. Μέσα σε μια μέρα πήγαμε χρόνια πίσω.
Θα ζήσουμε πολύ σοβαρά προβλήματα με τη Ρωσία. Με το χθεσινό της βήμα, η διοίκηση Ερντογάν – Νταβούτογλου έκανε ίσως το μεγαλύτερο λάθος εξωτερικής πολιτικής.
* O Χακάν Ακσάι είναι αρθρογράφος της τουρκικής ιστοσελίδας Τ24
defence-point
