ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΤΙΜΟΣ ΦΑΚΑΛΗΣ
«Στην οδό Μισραχή ζούσαν η μητέρα με τον πατέρα μου αλλά και οι παππούδες μου. Ο ένας παππούς μου διατηρούσε στην περιοχή μαγαζί με υφάσματα ενώ ο άλλος καπνοπωλείο. Σ΄ αυτήν την οδό οι γονείς μου πέρασαν 34 χρόνια. Στη μεγάλη πυρκαγιά του 1917 ο θείος μου κάηκε. Μετά το 1944 οι υπόλοιποι έφυγαν οικογενειακώς και ήρθαν στο Τελ Αβίβ. Γι αυτό το λόγο είμαι σήμερα στη Θεσσαλονίκη.
Εξάλλου ολοένα και περισσότεροι Ισραηλινοί επισκέπτονται τη Θεσσαλονίκη για να δουν από κοντά αυτά που άκουσαν, διάβασαν ή ακόμη τους εξιστόρησαν συγγενείς φίλοι, γείτονες- «συναντώντας» την ιστορία τους.
Οι αφίξεις Ισραηλινών στην πόλη αναμένεται να παρουσιάσουν το 2015 αύξηση 20% σε σχέση με πέρσι ενώ οι διανυκτερεύσεις θα ξεπεράσουν τις 50.000 σύμφωνα με το γνωστό μέλος της εβραϊκής τοπικής κοινότητας Άκη Ρομπίσα, και ιδιοκτήτη του ομώνυμου τουριστικού γραφείου που φέρνει Ισραηλινούς.
Τον επόμενο μήνα μάλιστα θα προστεθεί άλλη μία απευθείας πτήση από Τελ-Αβίβ προς Θεσσαλονίκη φθάνοντας τις τρεις εβδομαδιαίως, αντί δύο που ήταν μέχρι πέρυσι. Το έντονο ενδιαφέρον των Ισραηλινών για την ιστορία της πόλης αποτυπώνεται και στα ολοένα και περισσότερα τουριστικά γραφεία που ειδικεύονται σ΄ αυτό το κομμάτι του τουρισμού, αγγίζοντας πλέον διψήφιο αριθμό.
Η συγκυρία
Το μεγάλο κύμα Ισραηλινών τουριστών προς τη «Μητέρα του Ισραήλ», όπως αυτοί αποκαλούν τη Θεσσαλονίκη, ξεκίνησε το 2012. «Ήταν μια πολύ καλή συγκυρία. Στη συνεχή τουριστική αύξηση από τη μια συνέβαλε η ψυχρότητα στις σχέσεις Τουρκίας - Ισραήλ μετά και το αιματηρό επεισόδιο με το πλοίο ‘Μαβί Μαρμαρά’ και από την άλλη το τουριστικό άνοιγμα του Γιάννη Μπουτάρη στο Τελ Αβίβ προκειμένου η πόλη να ξανακερδίσει τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της» εξηγεί ο κ. Ρομπίσα και συμπληρώνει: «Γενικά αν σκεφτεί κανείς ότι το κομμάτι της εβραϊκής κληρονομιάς στη Θεσσαλονίκη ήταν παρατημένο τα προηγούμενα χρόνια ήταν σαν έχει μια φλέβα χρυσού η πόλη και να μην την εκμεταλλεύεται».
Η εβραϊκή κληρονομιά
Από τους 46.091 θεσσαλονικείς Εβραίους που μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, επέστρεψαν μόνο 1950, δηλ. ένα ποσοστό 4% περίπου. «Μέσα σε αυτούς βρίσκονται και πολύ απόγονοι Ελλήνων οι οποίοι όσοι επέζησαν και απελευθερώθηκαν από τα στρατόπεδα μετά το β’ παγκόσμιο πόλεμο μετανάστευσαν στο Ισραήλ. Όλοι αυτοί και τα παιδιά τους αναζητούν σήμερα να βρουν τις ρίζες τους, να δουν τα σημεία που μεγάλωσαν οι παππούδες τους και οι γονείς τους» παρατηρεί ο κ. Ρομπίσα. « Έχω ακούσει πολλές ιστορίες από μικρή ηλικία για τη Θεσσαλονίκη και καταλάβαινα πόσο σημαντική πόλη είναι για μας. Όταν άρχισε η μητέρα μου να μεγαλώνει και αργότερα όταν πέθανε ήθελα να μάθω που ζούσε. Γνώριζα μόνο μέσα από βιβλία την ιστορία των Εβραίων στην πόλη. Ήρθε η στιγμή να τη δω και από κοντά» περιγράφει συγκινημένη η Ναόμι Βάις.
Οι «Εβραϊκές» διαδρομές στην πόλη
Τα περισσότερα γκρουπ επισκέπτονται τη Θεσσαλονίκη κατά μέσο όρο για έξι νύχτες. Αρχίζουν κυρίως από τον Απρίλιο που είναι το εβραϊκό Πάσχα και ατονούν μετά το Νοέμβριο. Αν και επισκέπτονται όλα τα βυζαντινά και ρωμαϊκά μνημεία της πόλης ιδιαίτερο ενδιαφέρον δείχνουν για τους «εβραϊκούς τόπους» όπως είναι η περιοχή των Εξοχών-στην περιοχή της παλιάς νομαρχίας-και διατηρούνται εκεί κάποιες βίλες οι οποίες ανήκαν σε Εβραίους προπολεμικά όπως η casa Bianca, η βίλα Αλλατίνι αλλά και το κτίριο όπου στεγάζεται σήμερα η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το Μνημείο που ανεγέρθηκε στο χώρο της πανεπιστημιούπολης του Α.Π.Θ., σε ανάμνηση του παλαιού εβραϊκού νεκροταφείου που καταστράφηκε το 1942. Σημείο αναφοράς των Ισραηλινών τουριστών στη Θεσσαλονίκη είναι και οι συναγωγές Γιαντ Λεζικαρόν και Μοναστηριωτών, το μνημείο του Ολοκαυτώματος των αδελφών Γκιλντ, το εβραϊκό Μουσείο, το Γενί Τζαμί, του Ντίνο Φερνάντεζ-Ντίαζ, και του Ντονμέ Μεχμέτ Καπαντζή, η στοά Σαούλ, η αγορά Μοδιάνο, τα Λαδάδικα αλλά και ο παλαιός σιδηροδρομικός σταθμός απ’ όπου έφευγαν τα βαγόνια με προορισμό τα στρατόπεδα του θανάτου Άουσβιτς και Μπιρκενάου.
Οι βραδιές στα Λαδάδικα
Οι Ισραηλινοί μπαινοβγαίνουν στα μαγαζιά, ψωνίζουν, ξοδεύουν λεφτά, περπατούν στην παραλία. Κρατούν στα χέρια τους φωτογραφίες αλλά και διευθύνσεις, προσπαθώντας αρκετές φορές να βρουν αν είναι ίδιο το κτίριο όπως τους το περιέγραψαν οι δικοί τους άνθρωποι. «Ψάχνουν στην Τσιμισκή να βρουν παλιές πολυκατοικίες και όταν βρίσκουν κάποια ρωτούν δίπλα τι υπήρχε, αν ξέρει κανείς από την γειτονιά κάποιον δικό τους άνθρωπο. Τους ενδιαφέρει πολύ να ακούσουν προσωπικές ιστορίες ανθρώπων. Εβραίων που διασώθηκαν από το Ολοκαύτωμα και έχουν να τους πουν κάτι που τους αγγίζει ψυχικά» λέει η ξεναγός Ευγενία Κούκουρα.
Τρελαίνονται για τις ταβέρνες στα Λαδάδικα, την ελληνική ζωντανή μουσική και το φαγητό. Εντυπωσιασμένη από τη βραδινή ζωή της Θεσσαλονίκης αλλά και περήφανη για την ιστορία που συνεχίζουν να γράφουν οι Εβραίοι στην πόλη δηλώνει η ισραηλινή τουρίστρια Ρόνιτ Ναρίνσκι. «Μου αρέσει πάρα πολύ το φαγητό σας, οι άνθρωποι η μουσική, η ατμόσφαιρα της πόλης. Θα ξανάρθω» αναφέρει η ίδια στον ΑτΚ.
agelioforos.gr/
