Του Παντελή Σαββίδη
Λες και υπάρχει θεία δίκη στην αλαζονεία που επιδεικνύουν τα κράτη στις διεθνείς τους σχέσεις. Το τρίδυμο, στην αρχή, που έγινε δίδυμο στη συνέχεια, της ηγεσίας του κυβερνώντος τουρκικού κόμματος AKP, είχε σαν διακηρυγμένο στόχο για τα νεοοθωμανικά του οράματα τα μηδενικά προβλήματα με τις γειτονικές χώρες. Σήμερα, όχι μόνο δεν υπάρχει καμιά γειτονική της, χώρα με την οποία η Τουρκία να μην έχει προβλήματα αλλά η συμπεριφορά της, έχει προκαλέσει τη διεθνή κοινότητα.Η πρόσκληση, την Τετάρτη, του Έλληνα πρέσβη στην Άγκυρα, στο τουρκικό υπουργείο εξωτερικών, μετά το ελληνικό διάβημα για την τουρκική πρόκληση στην κυπριακή ΑΟΖ, προκάλεσε στον Τύπο της γειτονικής χώρας τίτλους του είδους: «Μόνο η Ελλάδα μάς έμεινε…»
Βεβαίως, η Τουρκία εφαρμόζει τη βυζαντινή τακτική περισσότερο από τον πολιτισμικό και εθνικό διάδοχο της Αυτοκρατορίας, την Ελλάδα. Αλλά, αυτό δεν αρκεί. Ίσως να μην πρόκειται και για λάθη της τουρκικής ηγεσίας αλλά για ιστορικές νομοτέλειες.
Οι ρυθμίσεις της επαύριον του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου άφησαν ανοικτά πολλά ζητήματα στην περιοχή και ήταν επόμενο πως όταν ερχόταν το πλήρωμα του χρόνου θα εμφανίζονταν στην επιφάνεια. Αυτό και έγινε. Το κουρδικό είχε μείνει άλυτο και οι συνοριακές γραμμές των αραβικών χωρών τραβήχτηκαν στην «τύχη». Δεν ενδιέφερε ούτε τους Άγγλους, ούτε τουςΓάλλους η σύνθεση των πληθυσμών, που θα ανήκαν στα τεχνητώς διαμορφωμένα κράτη αλλά, το πετρέλαιο και η ηρεμία για την εξόρυξή του. Και έτσι, όπου χρειάστηκε άλλαξαν την πληθυσμιακή σύνθεση των περιοχών που τους ενδιέφεραν. Όλα αυτά, όμως, κάποτε θα αναζητούσαν τη λύση τους. Σήμερα ήρθε, μάλλον, το πλήρωμα του χρόνου για νέες ρυθμίσεις στη μεσανατολική περιοχή. Από αυτήν την άποψη, το Ανατολικό Ζήτημα επανέρχεται.
Και η Τουρκία, όμως, προσπαθεί, ματαίως κατά την εκτίμησή μας, να ωφεληθεί από την επαναφορά του ζητήματος αυτού.
Ας μην ξεχνάμε ότι ζητούσε, τότε, την πετρελαιοφόρο περιοχή της Μοσούλης η οποία όχι μόνο δεν της δόθηκε αλλά οι δυνάμεις της εποχής διαμοίρασαν τα τουρκικά ιμάτια.
Οι επιδιώξεις της Τουρκίας
Η ιστορία επαναλαμβάνεται:
Εκούσα, άκουσα, η Τουρκία είναι αναμεμειγμένη στη μεσανατολική ρευστότητα και προσπαθεί από τη ρευστότητα αυτή, όχι μόνο να μην χάσει, αλλά να ωφεληθεί.
Επεδίωξε, και κατά τους Ερντογάν και Νταβούτογλου, συνεχίζει να επιδιώκει, να διαδραματίσει έναν ηγεμονικό ρόλο στην περιοχή, έναν ρόλο που θα της προσέφερε οικονομικά και πολιτικά πλεονεκτήματα.
Οικονομικά επιθυμεί να ελέγξει τις πετρελαιοφόρες περιοχές του Κιρκούκ και της Μοσούλης, κάτι το οποίο θα μπορούσε να το πετύχει με την γεωπολιτική της αναβάθμιση.Η γεωπολιτική της αναβάθμιση, όμως, προϋποθέτει έλεγχο των Κούρδων αλλά και αλλαγή της πολιτικής εξουσίας στη Συρία, αλλαγή, δηλαδή, του Άσαντ.
Για να πετύχει το διττό αυτό γεωπολιτικό στόχο, η Τουρκία, εξόπλισε τους ακραίους σουνίτες του Ιράκ και της Συρίας και επέτρεψε την είσοδο στις περιοχές αυτές εξτρεμιστών ισλαμιστών, τους οποίους ενίσχυσε και οικονομικά.
Θα πολεμούσαν κατά των Κούρδων και κατά των δυνάμεων του Άσαντ. Η σύλληψη του σχεδίου ήταν βυζαντινή, αν και στις ημέρες μας ανάλογη τακτική ακολούθησαν και οι Άγγλοι. Δηλαδή, η Τουρκία, δεν θα πολεμούσε η ίδια εναντίον των δύο μεγάλων εχθρών της στην περιοχή αλλά θα έβαζε άλλους- που έχουν τα δικά τους συμφέροντα- να το κάνουν. Και τούτο όχι μόνο εξαιτίας του κινδύνου να υπάρξουν μεγάλες ανθρώπινες απώλειες στον τουρκικό στρατό αλλά και από τον φόβο μια ήττας των τουρκικών δυνάμεων, κάτι που θα άρχιζε να αποσυνθέτει την ψευδαίσθηση που η τουρκική ηγεσία έχει δημιουργήσει διαχρονικά, για το αήττητο του τουρκικού στρατού. Αυτή η ψευδαίσθηση του αήττητου είναι που κρατά την Τουρκία ενωμένη.
Το σχέδιο, ως ένα σημείο πέτυχε: Οι δυνάμεις που ενίσχυσε η Τουρκία αλλά και άλλες δυτικές χώρες, για να πολεμήσουν αυτές τον Άσαντ, δημιούργησαν το Ισλαμικό Κράτος και, τώρα, μάχονται κατά των Κούρδων. Αυτονομήθηκαν, όμως και, πλέον, όχι μόνο δεν ελέγχονται αλλά θα αποτελέσουν έναν πόλο συσπείρωσης των εξτρεμιστών και των σουνιτών της περιοχής, τους οποίους ήθελε να ελέγξει η Άγκυρα. Ταυτοχρόνως, αποτελούν και θα συνεχίσουν να είναι μια διαρκής πληγή στα τουρκικά σύνορα.
Αλλά και ο Άσαντ είναι εμπόδιο στα τουρκικά όνειρα για την περιοχή. Η Τουρκία θέλει να αντικαταστήσει τον αλαουίτη Σύρο Πρόεδρομε έναν πειθήνιο σε αυτήν σουνίτη αλλά ο στόχος της αυτός παραείναι φιλόδοξος για να μπορεί να τον πετύχει. Στην προκειμένη περίπτωση δεν θα έχει αντίπαλες μόνο δυνάμεις της περιοχής, αλλά και τη Ρωσία η οποία, σύμφωνα με τηλεγραφήματα διεθνών πρακτορείων, βρίσκεται σε ετοιμότητα για την περίπτωση που επιχειρηθεί κάποια προσπάθεια ανατροπής του Άσαντ με την είσοδο δυτικών δυνάμεων στη Συρία.
Η Άγκυρα τα θέλει όλα
Αδιέξοδο, όμως, στην περιοχή δεν αντιμετωπίζει μόνο η Τουρκία αλλά και η «Συμμαχία των Προθύμων» που από τον αέρα βομβαρδίζει τις δυνάμεις του «Ισλαμικού Κράτους» για να ανακόψει την προέλασή τους στην πόλη Κομπανί.
Οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί δεν αρκούν για την ανακοπή της προέλασης των ισλαμιστών και την άρση της πολιορκίας της Κομπανί. Απαιτούνται χερσαίες δυνάμεις τις οποίες οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεν είναι διατεθειμένες να παράσχουν. Ζητούν, έτσι, από την Τουρκία να βοηθήσει αυτή με τη στρατιωτική της εμπλοκή τους Κούρδους της Συρίας, κάτι που η Άγκυρα αρνείται. Θεωρεί τους Κούρδους της πόλης Κομπανί που βρίσκονται υπό την επιρροή του PKK, μεγαλύτερους εχθρούς της από το Ισλαμικό Κράτος, αλλά και είναι αδιανόητο ότι η Τουρκία να αναλάβει στρατιωτική δράση σε επιχείρηση κατά την οποία δεν θα έχει διασφαλίσει τη διεθνή έμπρακτη διαβεβαίωση ότι θα επιτύχει.
Ζητά, λοιπόν, μια ουδέτερη ζώνη στο έδαφος της Συρίας και μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων για να διασφαλίσει οποιαδήποτε αντεπίθεση από συριακής πλευράς και, βεβαίως, εμπλοκή διεθνούς δύναμης, μέρος της οποίας θα είναι η τουρκική.
Τα θέλει, δηλαδή, όλα. Και όχι, μόνο αυτά.
Αντιδρώντας σε μια αίσθηση που έχει για πρόοδο στις σχέσεις Ελλάδας- Κύπρου-Αιγύπτου σε θέματα που, κατά την άποψή της, την αφορούν, προκαλεί με έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ και την έκδοση NAVTEX, με την οποία δεσμεύει περιοχές της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.
Έχοντας την αίσθηση πως η Δύση την έχει ανάγκη στην κρίση αυτή, η Τουρκία, ενώ δεν πρόκειται να μετάσχει με οποιοδήποτε κίνδυνο σε επιχείρηση κατά των δυνάμεων του Ισλαμικού Κράτους, θα ζητήσει, -παζαρέψει καλύτερα- ανταλλάγματα για οποιαδήποτε ασφαλή ανάμιξή της. Και εδώ τίθεται το ερώτημα: είναι, η Ελλάδα, προετοιμασμένη, για την περίπτωση που οι ΗΠΑ και η Δύση πιέσουν την Αθήνα να υποχωρήσει στο θέμα των κυπριακών ενεργειακών πόρων για να συμμετάσχει η Άγκυρα στην αντιμετώπιση των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους;
Μόνιμη παρουσία στο αεροδρόμια Πάφου
Η Ελλάδα, θέλει δεν θέλει, είναι ήδη αναμεμειγμένη, έστω και εμμέσως, ή ελαφρώς, στη Μέση Ανατολή, με κάθε είδους συμφέροντα που έχει στην περιοχή. Κατ’ αρχάς, το κυπριακό και η ελληνική ΑΟΖ αλλά και αρκετά άλλα ζητήματα τα οποία δεν μπορεί να παραβλέψει.
Το ενδιαφέρον για την Ανατολική Μεσόγειο, δεν είναι ζήτημα μιας μεγαλομανούς ελληνικής εξωτερικής πολιτικής την οποία, κατά τη μικροελλαδική αντίληψη, η Ελλάδα δεν μπορεί να ασκήσει. Είναι θέμα επιβίωσης με την μετάθεση της ελεγχόμενης αντιπαράθεσης σε έναν γεωπολιτικό χώρο στον οποίο η χώρα έχει συμφέροντα, και στον οποίο, αν εστιάσει, θα μεταβάλλει τις συνθήκες της άμεσης πίεσης που υφίσταται στο Αιγαίο, στα Βαλκάνια, η και εντός των συνόρων της.
Η τουρκική απειλή για διχοτόμηση της Κύπρου είναι απατηλή. Διχοτόμηση της Μεγαλονήσου σημαίνει όχι μόνο εγκατάλειψη του τουρκικού ονείρου για έλεγχο ολόκληρου του νησιού αλλά και ελληνική στρατιωτική παρουσία στην Κύπρο. Και αυτός είναι ένας από τους μεγάλους εφιάλτες της Άγκυρας.
Ίσως, όμως, με κατάλληλους χειρισμούς και τη συμμαχική υποστήριξη θα μπορούσε να διορθωθεί, τις ημέρες αυτές, και μια από τις ανοησίες της δικτατορίας.
Γιατί η ελληνική κυβέρνηση δεν ζητά από τις Μεγάλες Δυνάμεις μόνιμη ελληνική αεροπορική παρουσία στο αεροδρόμιο «Ανδρέας Παπανδρέου» της Πάφου, ως εφεδρικής δύναμης; Φυσικά, όχι κατά της Συρίας.
Κεντρική φωτογραφία από χθεσινό βομβαρδισμό στο Κομπάνι.
infognomonpolitics
