Σε προσπάθεια αποτροπής της Ρωσικής Ομοσπονδίας και του Βλαντιμίρ Πούτιν αποδύεται η Ατλαντική Συμμαχία, καθώς αισθάνεται ότι η κατάσταση στην Ευρασία μπερδεύεται επικίνδυνα, μετά τη διένεξη Ρωσίας-Ουκρανίας και την αδυναμία Ανατολής και Δύσης να συνεννοηθούν για να αποφευχθούν δυσμενέστερες καταστάσεις.
Του Μιχαήλ Βασιλείου
Αυτή είναι μια ερμηνεία των δηλώσεων του Ανώτατου Συμμαχικού Διοικητής των Δυνάμεων της Ευρώπης (SACEUR:
Supreme Allied Commander Europe), Αμερικανού πτεράρχου Φίλιπ Μπρίντλοβ, που αποτυπώνει η γερμανική εφημερίδα Die Welt. Ο SACEUR προειδοποίησε τη Ρωσία να μην επαναλάβει όσα έγιναν στην Κριμαία σε οποιαδήποτε χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ.
Εάν παρέμβει σε οποιαδήποτε χώρα-μέλος της Συμμαχίας, είπε ο Αμερικανός πτέραρχος, αυτό θα θεωρηθεί ως πολεμική ενέργεια σε βάρος του ΝΑΤΟ και θα υπάρξει η πρέπουσα στρατιωτική απάντηση.
Είναι βέβαιο, ότι εάν η κατάσταση δεν εκτονωθεί, ο «πειρασμός» επέκτασης των ενεργειών της Μόσχας σε απάντηση μιας δήλωσης η οποία στην ουσάι αποτελεί casus belli, θα είναι ισχυρός και στρατηγικά τεκμηριωμένος. Η Ρωσία του Πούτιν θα μπορούσε να επιλέξει να επιχειρήσει την αποσταθεροποίηση των Βαλτικών Δημοκρατιών σε τρεις τουλάχιστον περιπτώσεις, ή διαφορετικά, με δύο διαφορετικά κίνητρα, ή συνδυασμό αυτών, ή πλήθος επιμέρους «υποκατηγορίες» στις οποίες θα αναφερθούμε ενδεχομένως σε μελλοντικό σημείωμα.
Η πρώτη περίπτωση είναι εάν οι κυρώσεις εναντίον της θα άρχιζαν να αποτελούν βρόχο στην οικονομία της Ρωσίας και να την απειλούσαν σοβαρά. Οι επιπτώσεις, παρότι θεωρητικά τουλάχιστον παραμένουν ελεγχόμενες, «ματώνουν» τη ρωσική οικονομία. Επεκτείνοντας το δυνητικό «μέτωπο» σε μιαπεριοχή όπου εξ ορισμού οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις έχουν το πλεονέκτημα της γειτνίασης με το θέατρο επιχειρήσεων, προσθέτεις προβλήματα στον αντίπαλό σου και επιχειρείς να τον ωθήσεις στο να ξανασκεφτεί το σύνολο των στρατηγικών του επιλογών.
Η δεύτερη περίπτωση είναι να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για να προκληθεί μια καταφανώς ανέτοιμη στρατιωτική συμμαχία, να αντιληφθεί το κόστος της λανθασμένης – κατά τη Μόσχα – απόφασης ένταξης των Βαλτικών Δημοκρατιών στους κόλπους του ΝΑΤΟ, αλλά και μια προσπάθεια αποτροπής κλιμάκωσης τέτοιων ενεργειών στην περιφέρεια της Ρωσικής Ομοσπονδίας, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της Γεωργίας.
Η τρίτη περίπτωση είναι η αυτονόητη αντίδραση κάθε πλευράς που δέχεται απειλή πολέμου, ιδίως όταν αυτή είναι ισχυρή, να επιχειρήσει να την καταστήσει αναξιόπιστη και αν την ακυρώσει στην πράξη. Δηλαδή, ενώ οSACEUR επιχειρεί να προλάβει τα χειρότερα, στην πράξη δίνει κίνητρο στη Μόσχα να επιχειρήσει αυτή να προβεί σε προσεκτικά σχεδιασμένες προκλητικές ενέργειες που θα δημιουργήσουν στη ΝΑΤΟϊκή πλευρά δίλημμα, εάν θα πρέπει ή όχι να απαντήσει.
Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως για να μην απαξιωθεί η απειλή που διατυπώνει η Συμμαχία κατά της Ρωσίας, εάν η δεύτερη προβεί συγκεκαλυμμένα σε ενέργειες αποσταθεροποίησης κάποιας εκ των Βαλτικών Δημοκρατιών με βραχίονα τους συμπαγείς ρωσικούς πληθυσμούς που κατοικούν εκεί, θα πρέπει να υπάρξει άμεσα στρατιωτική απάντηση. Κι αυτό είναι εξόχως αποσταθεροποιητικό.
Η απάντηση θα μπορούσε να πάρει τη μορφή αποστολής στρατιωτικών δυνάμεων. Ακόμα και στην περίπτωση όμως που δεν γίνει κάτι άξιον λόγου και η κατάσταση δεν κλιμακωθεί, η Ρωσία θα μπορούσε και πάλι να βγει κερδισμένη. Καταρχάς, το να συντηρήσει μια κατάσταση αναταραχής «χαμηλότερης έντασης» συγκριτικά με την κατάσταση στην ανατολική Ουκρανία, ώστε να μην τίθεται ζήτημα έναρξης εχθροπραξιών, θα είχεεπιπτώσεις στη Συμμαχία.
Η θετική για το ΝΑΤΟ και αρνητική για τη Ρωσία, θα ήταν η αφύπνιση των κοιμισμένων ηγεσιών της Ευρώπης και η έξυπνη και συντονισμένη επένδυση στη στρατιωτική ισχύ, η οποία σε βάθος χρόνου θα δημιουργούσε στρατιωτικά μια κατάσταση που δεν θα ευνοούσε τα ρωσικά συμφέροντα.
Παρότι υπάρχουν σαφέστατα και άλλες «υποκατηγορίες» στα κίνητρα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τη Ρωσία στην απόφαση να επιχειρήσει να προκαλέσει, με στόχο να απαξιώσει την αποτρεπτική ρητορική του ΝΑΤΟ, τα ανωτέρω αρκούν, καταρχήν, για να καταδειχθεί, ότι η δήλωση του SACEUR ίσως και να μην είναι η πιο προσεκτικά προετοιμασμένη και διατυπωμένη αποτρεπτική απειλή της Συμμαχίας, αφού θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρές «στρατηγικές παρενέργειες» και να φέρει τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
Βέβαια, όλοι γνωρίζουν πως τέτοιες δηλώσεις υπαγορεύονται και με στόχο το «εσωτερικό ακροατήριο», δηλαδή την επιθυμία σταθεροποίησης του εσωτερικού «συμμαχικού μετώπου». Το ΝΑΤΟ επιχειρεί δηλαδή μέσω τέτοιων δηλώσεων να καθησυχάσει τους φόβους των απειλούμενων μελών του,οπότε η δήλωση του Αμερικανού πτεράρχου λαμβάνει άλλη διάσταση.
Το πρόβλημα όμως παραμένει, ότι η συνειδητοποίηση της ανάγκης αυτής της Συμμαχίας από ρωσικής πλευράς, θα μπορούσε να αυξήσει το κίνητρο της Μόσχας να κινηθεί και μόνο για να «εκθέσει» τη σχετική αδυναμία του ΝΑΤΟ, να εκπληρώσει επαρκώς από στρατιωτικής απόψεως, το καθήκον της υπεράσπισης της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών-μελών, στην περίπτωσή μας αυτών που βρίσκονται στα σύνορα της Ρωσικής Ομοσπονδίας…
defence-point
Του Μιχαήλ Βασιλείου
Αυτή είναι μια ερμηνεία των δηλώσεων του Ανώτατου Συμμαχικού Διοικητής των Δυνάμεων της Ευρώπης (SACEUR:
Supreme Allied Commander Europe), Αμερικανού πτεράρχου Φίλιπ Μπρίντλοβ, που αποτυπώνει η γερμανική εφημερίδα Die Welt. Ο SACEUR προειδοποίησε τη Ρωσία να μην επαναλάβει όσα έγιναν στην Κριμαία σε οποιαδήποτε χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ.
Εάν παρέμβει σε οποιαδήποτε χώρα-μέλος της Συμμαχίας, είπε ο Αμερικανός πτέραρχος, αυτό θα θεωρηθεί ως πολεμική ενέργεια σε βάρος του ΝΑΤΟ και θα υπάρξει η πρέπουσα στρατιωτική απάντηση.
Δήλωσε, πως η Συμμαχία είναι προετοιμασμένη για ενέργειες ενόπλων, χωρίς διακριτικά, που θα έχουν σαν στόχο να προκαλέσουν αναστάτωση, ή/και πρόσωπα που δίνουν στρατιωτικές συμβουλές σε αποσχιστές για να αποσταθεροποιήσουν μια χώρα-μέλος. Οι δηλώσεις του ΝΑΤΟϊκού διοικητή προκαλούν εύλογη ανησυχία στους γνωρίζοντες, τουλάχιστον τα «μυστικά» της αποτροπής (deterrence), με βάση τη θεωρητική κατασκευή που επικράτησε στη Δύση την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Το πρόβλημα είναι ότι αυτές καθαυτές οι δηλώσεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν αποσταθεροποιητικές, εκτός κι αν η Συμμαχία διαθέτει πληροφόρηση ότι η Μόσχα σκοπεύει να επεκτείνει γεωγραφικά την προσπάθεια αποσταθεροποίησης των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ, επί της ουσίας των χωρών ενδιαφέροντος, δηλαδή των Βαλτικών Δημοκρατιών και προσπαθεί να στείλει εσπευσμένα μήνυμα.
Είναι βέβαιο, ότι εάν η κατάσταση δεν εκτονωθεί, ο «πειρασμός» επέκτασης των ενεργειών της Μόσχας σε απάντηση μιας δήλωσης η οποία στην ουσάι αποτελεί casus belli, θα είναι ισχυρός και στρατηγικά τεκμηριωμένος. Η Ρωσία του Πούτιν θα μπορούσε να επιλέξει να επιχειρήσει την αποσταθεροποίηση των Βαλτικών Δημοκρατιών σε τρεις τουλάχιστον περιπτώσεις, ή διαφορετικά, με δύο διαφορετικά κίνητρα, ή συνδυασμό αυτών, ή πλήθος επιμέρους «υποκατηγορίες» στις οποίες θα αναφερθούμε ενδεχομένως σε μελλοντικό σημείωμα.
Η πρώτη περίπτωση είναι εάν οι κυρώσεις εναντίον της θα άρχιζαν να αποτελούν βρόχο στην οικονομία της Ρωσίας και να την απειλούσαν σοβαρά. Οι επιπτώσεις, παρότι θεωρητικά τουλάχιστον παραμένουν ελεγχόμενες, «ματώνουν» τη ρωσική οικονομία. Επεκτείνοντας το δυνητικό «μέτωπο» σε μιαπεριοχή όπου εξ ορισμού οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις έχουν το πλεονέκτημα της γειτνίασης με το θέατρο επιχειρήσεων, προσθέτεις προβλήματα στον αντίπαλό σου και επιχειρείς να τον ωθήσεις στο να ξανασκεφτεί το σύνολο των στρατηγικών του επιλογών.
Η δεύτερη περίπτωση είναι να χρησιμοποιηθεί ως πρόσχημα για να προκληθεί μια καταφανώς ανέτοιμη στρατιωτική συμμαχία, να αντιληφθεί το κόστος της λανθασμένης – κατά τη Μόσχα – απόφασης ένταξης των Βαλτικών Δημοκρατιών στους κόλπους του ΝΑΤΟ, αλλά και μια προσπάθεια αποτροπής κλιμάκωσης τέτοιων ενεργειών στην περιφέρεια της Ρωσικής Ομοσπονδίας, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της Γεωργίας.
Η τρίτη περίπτωση είναι η αυτονόητη αντίδραση κάθε πλευράς που δέχεται απειλή πολέμου, ιδίως όταν αυτή είναι ισχυρή, να επιχειρήσει να την καταστήσει αναξιόπιστη και αν την ακυρώσει στην πράξη. Δηλαδή, ενώ οSACEUR επιχειρεί να προλάβει τα χειρότερα, στην πράξη δίνει κίνητρο στη Μόσχα να επιχειρήσει αυτή να προβεί σε προσεκτικά σχεδιασμένες προκλητικές ενέργειες που θα δημιουργήσουν στη ΝΑΤΟϊκή πλευρά δίλημμα, εάν θα πρέπει ή όχι να απαντήσει.
Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως για να μην απαξιωθεί η απειλή που διατυπώνει η Συμμαχία κατά της Ρωσίας, εάν η δεύτερη προβεί συγκεκαλυμμένα σε ενέργειες αποσταθεροποίησης κάποιας εκ των Βαλτικών Δημοκρατιών με βραχίονα τους συμπαγείς ρωσικούς πληθυσμούς που κατοικούν εκεί, θα πρέπει να υπάρξει άμεσα στρατιωτική απάντηση. Κι αυτό είναι εξόχως αποσταθεροποιητικό.
Η απάντηση θα μπορούσε να πάρει τη μορφή αποστολής στρατιωτικών δυνάμεων. Ακόμα και στην περίπτωση όμως που δεν γίνει κάτι άξιον λόγου και η κατάσταση δεν κλιμακωθεί, η Ρωσία θα μπορούσε και πάλι να βγει κερδισμένη. Καταρχάς, το να συντηρήσει μια κατάσταση αναταραχής «χαμηλότερης έντασης» συγκριτικά με την κατάσταση στην ανατολική Ουκρανία, ώστε να μην τίθεται ζήτημα έναρξης εχθροπραξιών, θα είχεεπιπτώσεις στη Συμμαχία.
Η θετική για το ΝΑΤΟ και αρνητική για τη Ρωσία, θα ήταν η αφύπνιση των κοιμισμένων ηγεσιών της Ευρώπης και η έξυπνη και συντονισμένη επένδυση στη στρατιωτική ισχύ, η οποία σε βάθος χρόνου θα δημιουργούσε στρατιωτικά μια κατάσταση που δεν θα ευνοούσε τα ρωσικά συμφέροντα.
Η αρνητική όμως θα ήταν η ανάπτυξη αντιδράσεων από ομάδα χωρών του ΝΑΤΟ, που θα τάσσονταν υπέρ της εξεύρεσης ενός στρατηγικού modus vivendi με τη Μόσχα, το οποίο θα οδηγούσε σε μια νέα ισορροπία. Κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να μην περιελάμβανε και την εγκατάλειψη της πολιτικής των οικονομικών κυρώσεων. Κατά συνέπεια, η Ρωσία θα είχε πετύχει έναν δεδομένο αντικειμενικό της σκοπό, το να «σπάσει» το δυτικό εμπάργκο. Επιπρόσθετα, σαφές ρωσικό κέρδος θα ήταν η ανάπτυξη τριβών εντός της Συμμαχίας, αφού πλέον δεν έχουμε Ψυχρό Πόλεμο, οπότε ακόμα και από… χαρακτήρα, πολλές πρωτεύουσες της Ευρώπης θα επιθυμούσαν συνδιαλλαγή και όχι στρατιωτική αντιπαράθεση με τη Μόσχα.
Παρότι υπάρχουν σαφέστατα και άλλες «υποκατηγορίες» στα κίνητρα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τη Ρωσία στην απόφαση να επιχειρήσει να προκαλέσει, με στόχο να απαξιώσει την αποτρεπτική ρητορική του ΝΑΤΟ, τα ανωτέρω αρκούν, καταρχήν, για να καταδειχθεί, ότι η δήλωση του SACEUR ίσως και να μην είναι η πιο προσεκτικά προετοιμασμένη και διατυπωμένη αποτρεπτική απειλή της Συμμαχίας, αφού θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρές «στρατηγικές παρενέργειες» και να φέρει τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
Βέβαια, όλοι γνωρίζουν πως τέτοιες δηλώσεις υπαγορεύονται και με στόχο το «εσωτερικό ακροατήριο», δηλαδή την επιθυμία σταθεροποίησης του εσωτερικού «συμμαχικού μετώπου». Το ΝΑΤΟ επιχειρεί δηλαδή μέσω τέτοιων δηλώσεων να καθησυχάσει τους φόβους των απειλούμενων μελών του,οπότε η δήλωση του Αμερικανού πτεράρχου λαμβάνει άλλη διάσταση.
Το πρόβλημα όμως παραμένει, ότι η συνειδητοποίηση της ανάγκης αυτής της Συμμαχίας από ρωσικής πλευράς, θα μπορούσε να αυξήσει το κίνητρο της Μόσχας να κινηθεί και μόνο για να «εκθέσει» τη σχετική αδυναμία του ΝΑΤΟ, να εκπληρώσει επαρκώς από στρατιωτικής απόψεως, το καθήκον της υπεράσπισης της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών-μελών, στην περίπτωσή μας αυτών που βρίσκονται στα σύνορα της Ρωσικής Ομοσπονδίας…
defence-point
