Γράφει ο Κωνσταντίνος Τσαγανάς
Ήδη από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο γίνονταν προσπάθειες αξιοποίησης μη κατευθυνόμενων ρουκετών αέρος-εδάφους σε ρόλους εδάφους-εδάφους, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα το βρετανικό Land Mattress και τα ρωσικά Katyusha που έβαλαν ρουκέτες Μ-8 και Μ-13, έκδοχα των αεροπορικών RS-82 και RS-132 αντίστοιχα. Έκτοτε, έγιναν και άλλες απόπειρες, άλλοτε επίσημα και άλλοτε υπό την πίεση πολεμικών επιχειρήσεων, με τον δυτικό συνασπισμό να επικεντρώνεται στις ρουκέτες FFAR των 2,75 ιντσών (70 χιλιοστών) και τον ανατολικό στις S-5 και S-8 (55 χιλιοστών βαλλόμενες από σωλήνα 57 χιλιοστών και 80 χιλιοστών αντίστοιχα).
Ως επί το πλείστον, οι επίσημες προσπάθειες ανάπτυξης αυτοκινούμενων ή/και ρυμουλκούμενων ελαφρών ΠΕΠ με ρουκέτες αεροπορικής αρχικά προέλευσης δεν απέδωσαν καρπούς πέραν της πιστοποίησης καλάθων ρουκετών Hydra 70 στο LAV-AD των Αμερικανών Πεζοναυτών και S-8 σε εκτοξευτή της Aviaagregat για τις Ρωσικές Αερομεταφερόμενες Δυνάμεις. Πολύ πιο συχνή όμως ήταν η αξιοποίηση αεροπορικών μη κατευθυνόμενων ρουκετών από τις αντιμαχόμενες παρατάξεις κατά τις συγκρούσεις που έλαβαν χώρα από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 έως τις μέρες μας (Καύκασος, Αφγανιστάν, πρώην Γιουγκοσλαβία, Λιβύη, Συρία), με τις επιμέρους προσπάθειες να έχουν το χαρακτήρα αυτοσχεδιασμών με μεγαλύτερη ή μικρότερη επιτυχία.
Τα ελληνικά δεδομένα, Πεζικό.
Στην Ελλάδα, η εταιρεία Εφαρμογές Προηγμένης Τεχνολογίας (ΕΠΤΑΕ) είχε παρουσιάσει το MBRL-70, ένα ΠΕΠ 70 χιλιοστών αποτελούμενο από έξι καλάθους των επτά ρουκετών των 70 χιλιοστών – σύνολο 42 έτοιμες για βολή ρουκέτες – επί ελαφρού ρυμουλκούμενου κιλλίβαντα, χωρίς όμως να βρει ανταπόκριση από τον ΕΣ. Δεδομένου ότι σήμερα η Πολεμική Αεροπορία έχει ουσιαστικά πάψει να αξιοποιεί επιχειρησιακά μη κατευθυνόμενες ρουκέτες από μαχητικά πρώτης γραμμής λόγω της ανάγκης το αεροσκάφος-φορέας να προσεγγίζει το στόχο σε μικρή απόσταση και χαμηλό ύψος εκτιθέμενο σε ποικιλία απειλών, περιορίζοντας τη χρήση τους στην εκπαίδευση, υφίσταται σημαντικό απόθεμα καλάθων διαφόρων τύπων (7 και LAU-68/A 19 σωλήνων για ρουκέτες των 70 χιλιοστών και LAU-10/A των 4 σωλήνων για ρουκέτες των 127 χιλιοστών), οι οποίοι φέρονταν από αεροσκάφη F-4E, F-104G, F-5A/B, A-7E/H, και των ρουκετών τους, εκ των οποίων οι ρουκέτες των 70 χιλιοστών έχουν ήδη παραχωρηθεί για αξιοποίηση από τα AΗ-64A+/D Apache του ΕΣ με άγνωστο αριθμό καλάθων LAU-68/A να διατηρείται σε αποθήκευση προοριζόμενος προς εκποίηση, ενώ αυτές των 127 έχουν οριστικά αποσυρθεί, με άγνωστη την τύχη των καλάθων LAU-10/A, και κατά συνέπεια η αναφορά στις Zuni γίνεται εφεξής με πάσα επιφύλαξη.
Η αξιοποίηση σε ρόλο εδάφους-εδάφους θα μπορούσε να γίνει ενσωματώνοντας τους εκτοξευτές που θα προκύψουν, αυτοκινούμενους ή/και ρυμουλκούμενους, στα Βαρέα Όπλα του Πεζικού, ιδανικά με την προσθήκη μιας επιπλέον διμοιρίας στους υφιστάμενους Λόχους Υποστήριξης Ταγμάτων (ΛΥΤ), όπου και θα δρουν συμπληρωματικά των υπαρχόντων όλμων, με την εξαπόλυση μεγαλύτερης ισχύος πυρός και κορεσμό του στόχου με εκτέλεση άμεσων, ημι-έμμεσων ή έμμεσων βολών. Ο λόγος που προκρίνεται ο συνδυασμός με τους όλμους είναι απλός και αφορά το βεληνεκές των ρουκετών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η εμβέλεια ρουκέτας FFAR των 70 χιλιοστών με κινητήρα Mk 40 είναι 3.400 μέτρα για άμεση βολή, με αρκετά μεγάλη όμως διασπορά, ενώ για ρουκέτες Hydra 70 με κινητήρα Mk 66 τα βεληνεκή είναι 8.000 μέτρα το δραστικό και 10.500 μέτρα το μέγιστο. Η τελευταίες μάλιστα δοκιμάστηκαν για υποστήριξη αερομεταφερόμενων δυνάμεων σε ρόλο εδάφους- εδάφους (ΠΕΠ Slammer), με αναφερόμενο βεληνεκές 7.000 μέτρων, μάλλον λόγω περιορισμών στην ανύψωση του εκτοξευτή.
Όχημα του Λιβυκού Στρατού εφοδιασμένο με κάλαθο κατηγορίας LAU. Με ελάχιστο κόστος, ο Ελληνικός Στρατός μπορεί να εξοπλίσει τους Λόχους Υποστηρίξεως των Ταγμάτων Πεζικού με καλάθους LAU επί οχημάτων Mercedes GD 240 & 290.
Επιπλέον, οι ρουκέτες Zuni των 127 χιλιοστών έχουν επιχειρησιακό βεληνεκές (άμεση βολή) 8.000 μέτρων. Τα αντίστοιχα βεληνεκή των όλμων του ΕΣ (ελάχιστο/μέγιστο) είναι 100/5.900 μέτρα για τον Ε44-Ε των 81 χιλιοστών, 770/6.800 μέτρα για τον Μ30 των 107 χιλιοστών και 600/9.000 μέτρα για τον Ε56 των 120 χιλιοστών. Από τα παραπάνω συνάγεται ότι οι μη κατευθυνόμενες ρουκέτες μπορούν, εκτελώντας άμεση βολή, να καλύψουν μαζί με τα πολυβόλα βομβίδων GMG το κενό του ελάχιστου βεληνεκούς των όλμων εφόσον απαιτηθεί, και να τους συμπληρώσουν ιδανικά μέχρι τα όρια του βεληνεκούς τους, επιτυγχάνοντας μάλιστα και εντυπωσιακή συγκέντρωση πυρών επί του στόχου σε ελάχιστο χρόνο χάρη στον υψηλό ρυθμό βολής των ΠΕΠ. Ακόμη, αν στο εγγύς μέλλον το επιτρέψουν οι οικονομικές συνθήκες, θα μπορούσαν να αποκτηθούν ρουκέτες με ημιενεργό καθοδήγηση λέιζερ (APKWS, SyRoCoT, κλπ) με αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση της επιχειρησιακής ευελιξίας των συστημάτων.
Η κατάδειξη στόχων μπορεί να γίνεται είτε αυτόνομα από την ίδια τη διμοιρία ΠΕΠ ή από ΠΑΠ αν απαιτηθεί έμμεσηβολή κατευθυνόμενης ρουκέτας. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι είτε επιλεγεί οι εκτοξευτές να φέρονται επί ρυμουλκούμενου κιλλίβαντα είτε επί οχημάτων, είτε τέλος προτιμηθεί συνδυασμός των δυο, εκ κατασκευής (η οποία ειρήσθω εν παρόδω μπορεί να γίνει και από κάποιο ΠΕΒ) θα πρέπει να φέρουν έστω χειροκίνητο σύστημα περιστροφής και ανύψωσης, σκοπευτικά για άμεση και έμμεση βολή, αυτόνομο ηλεκτρικό σύστημα πυροδότησης και επιλογέα βολής τροφοδοτούμενο από συσσωρευτή, και οπωσδήποτε θα πρέπει να γίνουν βλητικές δοκιμές για να καταρτιστούν και οι σχετικοί πίνακες βολής. Καθοριστική κρίνεται η συμβολή προσωπικού της ΠΑ και κυρίως της ΑΣ για την εκπαίδευση των χειριστών του Πεζικού στις διαδικασίες φόρτωσης και συντήρησης των εκτοξευτών.
Ως οχήματα ελκυστήρες ή/και φορείς των ΠΕΠ μπορούν να χρησιμοποιούν τα MS 240/290GD και για μονάδες Εθνοφυλακής αγροτικά οχήματα 4x4. Ανάλογα δε με την επιλεγείσα διαμόρφωση θα φέρονται επί των οχημάτων και πρόσθετες ρουκέτες για επαναγέμιση των εκτοξευτών, ενώ σε κάθε διμοιρία θα περιλαμβάνονται ένα ή δύο οχήματα για μεταφορά επιπλέον πυρομαχικών, καθώς και ΚΔΠ εφοδιασμένο με κατάλληλο ΣΕΠ (πχ τερματικό Moratorium με τις απαραίτητες τροποποιήσεις στο λογισμικό) που θα επιτρέψει την εφαρμογή τακτικών Shoot & Scoot, απαραίτητων δεδομένου του οπτικού ίχνους βολής των ΠΕΠ, ενώ καλό θα ήταν να φέρεται επί των οχημάτων και πολυβόλο ή οπλοπολυβόλο σε αναδιπλούμενο ή πτυσσόμενο έστορα για επιτόπια άμυνα. Όσον αφορά τις πιθανές διαμορφώσεις, αυτές εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από το όχημα φορέα ή την απαίτηση για μικρό βάρος του εκτοξευτή. Για παράδειγμα, ένα MS 240GD θα μπορούσε να φέρει 2-4 καλάθους των 7 ρουκετών των 70 χιλιοστών, ενώ ένα MS 290GD 6-8 καλάθους των 7 ρουκετών ή 2-4 καλάθους των 19 ρουκετών των 70 χιλιοστών ή έως 4 καλάθους των 4 ρουκετών των 127 χιλιοστών.
Μια ακόμα εναλλακτική λύση, ιδίως για τους ΛΥΤ των Μ/Κ ΤΠ των τεθωρακισμένων ταξιαρχιών, είναι η τοποθέτηση επί Μ113, ενδεχομένως στα πρότυπα του ταϊβανέζικου Kung Feng IV ή του αμερικανικού ΧΜ1101, με προτιμότερη τη διαμόρφωση του τελευταίου που χρησιμοποιεί τροποποιημένο πύργο Emerson Electric Hammerhead από το Μ901 ITV, επιτρέποντας την πραγματοποίηση βολής σε τόξο 360 μοιρών, ενώ και η επαναγέμιση του εκτοξευτή μπορεί να γίνει υπό την προστασία θώρακα. Υπό προϋποθέσεις δε, παρόμοια συστήματα θα μπορούσαν να τοποθετηθούν και επί ταχέων σκαφών συνοδείας και άμυνας νήσων, η προμήθεια των οποίων εκκρεμεί εδώ και χρόνια, των Μοιρών Αμφιβίων Καταδρομών για παροχή πυρών υποστήριξης κατά τη διενέργεια ανορθόδοξων επιχειρήσεων. Ακόμα ένας πιθανός φορέας για τις Ειδικές Δυνάμεις είναι τα ταχέα οχήματα κρούσης R-12 Flyer.
Το ταϊβανέζικο σύστημα Kung Feng IV. Σε ανάλογες βάσεις επί οχημάτων 290 θα μπορούσε να τοποθετηθεί μέρος των ρουκετών των πλεονόζοντων RM-70.
Πυροβολικό
Όσον αφορά το Πυροβολικό, τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά και η αριθμητική ενίσχυση των διαθέσιμων ΠΕΠ μπορεί να γίνει εκ των ενόντων. Από το σύνολο των 154 αυτοκινούμενων τσεχοσλοβακικής κατασκευής ΠΕΠ RM-70 των 122 χιλιοστών που αποκτήθηκαν από τα αποθέματα του πρώην ανατολικογερμανικού στρατού, αξιοποιούνται επιχειρησιακά οι 116, με τους υπόλοιπους να χρησιμοποιούνται για προσπορισμό ανταλλακτικών. Από τα τελευταία οχήματα, μέρος των διαθέσιμων σωλήνων θα μπορούσε να αφαιρεθεί και να τοποθετηθεί επί ανάλογης βάσης – η οποία μπορεί να προέλθει και από αποσυρθέντα Ρ/Κ πυροβόλα όπως τα Μ101 των 105 χιλιοστών – σε οχήματα MS 290GD των 1,25 τόνων σε δέσμες των 12-16 σωλήνων. Η λύση αυτή είναι δοκιμασμένη και αξιοποιείται επιχειρησιακά όχι μόνο από ανταρτικές ή παραστρατιωτικές δυνάμεις (λχ Χεζμπολά), αλλά και τακτικούς στρατούς ανά τον κόσμο, συνήθως επί των ιδιαίτερα διαδεδομένων και αξιόπιστων ημιφορτηγών Toyota Land Cruiser, η αρχή δε έγινε με το BM-21V, δηλαδή φορτηγό GAZ-66 με 12 σωλήνες Grad, προοριζόμενο για χρήση από αερομεταφερόμενες δυνάμεις.
Τα πλεονεκτήματα του συνδυασμού ρουκετών Grad και ελαφρών οχημάτων παντοδαπού εδάφους είναι εμφανή, ειδικά για ελαφρές μονάδες (στρατηγική ευκινησία συμπεριλαμβανομένης της ευκολίας αερομεταφοράς) ή για μονάδες που θα κληθούν να επιχειρήσουν σε δύσβατα ορεινά εδάφη στον ηπειρωτικό ή νησιωτικό χώρο, όπου το RM-70 λόγω μεγέθους δυσκολεύεται ή αδυνατεί να κινηθεί, δίνοντας στον εκάστοτε διοικητή τη δυνατότητα να προσβάλει τον εχθρό με πυρά πυροβολικού ικανού βεληνεκούς από μη αναμενόμενη κατεύθυνση. Κατά τα λοιπά ισχύουν τα όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω για τα συστήματα ΠΕΠ του Πεζικού, ήτοι η απαίτηση για οχήματα μεταφοράς εφεδρικών πυρομαχικών και ΚΔΠ με τερματικό του ΣΤΤΕΠ ΔΙΑΣ. Και στις δυο περιπτώσεις, δηλαδή του Πεζικού και του Πυροβολικού, θα μπορούσε να εξεταστεί το ενδεχόμενο εφοδιασμού μέρους έστω των οχημάτων-φορέων των εκτοξευτών με ελαφρά θωράκιση της καμπίνας και ενδεχομένως και της θέσης του σκοπευτή, αν και αυτό δεν κρίνεται ως ζήτημα άμεσης προτεραιότητας.
Ωστόσο, ειδικά στην περίπτωση των ΠΕΠ 122 χιλιοστών, είναι μάλλον επιθυμητή η προσθήκη αναδιπλούμενων μεταλλικών φύλλων για την προστασία της καμπίνας και του εμπρόσθιου μέρους του οχήματος γενικά από τις φλόγες και τα αέρια εκτόξευσης των ρουκετών στην περίπτωση που πραγματοποιείται βολή με μικρή ανύψωση και μηδενική ή μικρή απόκλιση από το διαμήκη άξονα του οχήματος. Επίσης, για να περιοριστεί ο κλυδωνισμός του οχήματος κατά τη βολή με συνακόλουθη βελτίωση της ακρίβειας, θα πρέπει να τοποθετηθούν υδραυλικά αναπτυσσόμενοι σταθεροποιητές, παρόμοιοι με αυτούς των οχημάτων που φέρουν ανυψωτικά μηχανήματα χρησιμοποιούμενα για μετακομίσεις, οι οποίοι μπορούν με χαμηλό κόστος να βρεθούν στο ελεύθερο εμπόριο. Επιπλέον ένα ακόμα δυνητικό όχημα/φορέας όλων των προτεινόμενων ΠΕΠ είναι το HMMWV (Hummer) M998 ή άλλες εκδόσεις μεταφοράς φορτίων, ειδικά σε μονάδες που ήδη χρησιμοποιούν οχήματα της οικογένειας, για λόγους ομοιοτυπίας, αποτελεί όμως και την ακριβότερη επιλογή, εκτός και αν παραχωρηθεί ο απαιτούμενος αριθμός δωρεάν από τις ΗΠΑ ως πλεονάζον υλικό.
Επίλογος
Η υλοποίηση των προτάσεων που αναφέρονται παραπάνω, ενέχει πολύ χαμηλό έως ουσιαστικά μηδενικό οικονομικό κόστος, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου θα αφορά τη συμπλήρωση και ανανέωση του αποθέματος ρουκετών, καθώς ως επί το πλείστον προβλέπεται αξιοποίηση ήδη υφιστάμενων απαρτίων, δύναται όμως να αποφέρει μεγάλα οφέλη, μεγιστοποιώντας την ισχύ πυρός των μονάδων του ΕΣ, χωρίς επιπλέον μεγάλες απαιτήσεις επάνδρωσης. Επίσης, εξ αφορμής όλων αυτών, ευχής έργον θα ήταν να δημιουργηθεί μια διακλαδική δεξαμενή οπλισμού, στην οποία θα περιέρχεται αποσυρθέν αλλά ακόμη αξιοποιήσιμο υλικό και από τους τρεις κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων, και από την οποία ο κάθε κλάδος χωριστά θα δύναται να αντλήσει οτιδήποτε θεωρηθεί ότι ταιριάζει στις εκάστοτε επιχειρησιακές του ανάγκες χωρίς μεγάλη οικονομική επιβάρυνση πέραν του ό,τι απαιτηθεί για την προσαρμογή του εν λόγω υλικού σε αυτές.
http://defencenews.gr/
