.jpg)
Καταμαράν ταχείας μεταφοράς δυνάμεων. Μία λύση για το Αιγαίο. Η κρίση των Ιμίων αποτέλεσε σημείο καμπής για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, αφού σε μία κρίσιμη στιγμή για την πατρίδα μας, αποδείχτηκε ότι ο αμυντικός μηχανισμός της Ελλάδας είχε πολλές αδυναμίες. Μεταξύ των ελλείψεων που διαπιστώθηκαν μετά το τέλος της κρίσης, ήταν το ζήτημα της ταχείας μεταφοράς στρατευμάτων και εξοπλισμού στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου.
Γράφει ο Γιώργος Τσιμπούκης
Όπως διαπιστώθηκε ο στόλος των αποβατικών πλοίων του ΠΝ ο οποίος αποτελείτο τότε από πέντε αρματαγωγά κλάσης Ιάσων, δεν μπορούσε να καλύψει με ταχύτητα τις επείγουσες ανάγκες μεταφοράς των φίλιων δυνάμεων στο ανατολικό Αιγαίο αφού η ταχύτητα τους δεν ξεπερνά τους 16 κόμβους.
Για το λόγο αυτό το 2000 και το 2002 παραγγέλθηκαν από τη Ρωσία και την Ουκρανία, τρία και ένα αντίστοιχα αερόστρωμνα τύπου Zubr, τα οποία μπορούν να αναπτύξουν μέγιστη ταχύτητα 40-45 κόμβων με πλήρες φορτίο 150 τόνων. Όμως και αυτά τα πλοία που διαθέτουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν να “προσεδαφιστούν” σε ακτές με ομαλή επιφάνεια χωρίς προετοιμασία, έχουν και τους περιορισμούς τους, αφού τα Zubr μπορούν να επιχειρήσουν μέχρι και με Ένταση Ανέμου 5 Beaufort (ύψος κύματος 1,25-2,5 μέτρα).
Τα αερόστρωμνα Zubr
Οι επιχειρησιακοί περιορισμοί των αερόστρωμνων ήταν γνωστοί στο ΠΝ από την ημέρα που τα πλοία παραγγέλθηκαν, όμως την περίοδο εκείνη δεν υπήρχαν άλλες δοκιμασμένες λύσεις που να κάλυπταν την απαίτηση του ΠΝ και του ΕΣ για την ταχεία και ευέλικτη μεταφορά δυνάμεων στα νησιά του Αν Αιγαίου. Τα πλοία αυτά, χάρις στα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά τους (ουσιαστικά τα Zubr ίπτανται μερικά εκατοστά πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας) μπορούν να αποβιβάσουν το φορτίο τους ακόμα και στη ξηρά σε μικρή απόσταση από την ακτογραμμή, χωρίς προετοιμασία διευκολύνοντας έτσι την ταχεία (διατηρούμενη ταχύτητα 40 κόμβων, με κυματισμό 2 μέτρων) μεταφορά δυνάμεων στα νησιά.
Όμως η αδυναμία του πλοίου να επιχειρήσει με συνθήκες όπου η ένταση του ανέμου είναι 5 Beaufort, περιορίζει σημαντικά την αξιοποίηση του, αφού στο Αιγαίο οι συνθήκες αυτές δεν είναι άγνωστες ακόμη και το καλοκαίρι. Η αδυναμία αυτή του Zubr, περιόριζε την περίοδο αξιοποίησης του κατά τη διάρκεια του χρόνου και εν μέρει εξανέμιζε τα πλεονεκτήματα του δηλ. την υψηλή ταχύτητα του και την δυνατότητα του να μεταφέρει μεγάλο φορτίο, συνολικού βάρους 150 τόνων (τα Zubr μπορούν να μεταφέρουν εκτός από στρατιώτες, άρματα μάχης Leopard 1A5 και ΤΟΜΠ M-113) σε απροετοίμαστες ομαλές ακτές. Σε τελική ανάλυση, όπως όλα τα οπλικά συστήματα έτσι και τα Zubr έχουν τα πλεονεκτήματα τους και τους περιορισμούς τους. Όμως για μία χώρα σαν την Ελλάδα με μεγάλο αριθμό κατοικήσιμων νησιών στο Αν. Αιγαίο, η αδυναμία χρήσης αυτών των υπερπολύτιμων σκαφών για πολλές ημέρες το χρόνο, λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών δεν είναι υπάρχει ως επιλογή, αφού η τουρκική απειλή απέχει μερικά μίλια από τα νησιά μας και δεν επηρεάζεται σε τέτοιο βαθμό από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες λόγω εγγύτητας των μικρασιατικών ακτών με τα νησιά μας.
Το πρόγραμμα JHSV του αμερικανικού Ναυτικού/Στρατού και η κλάση καταμαράν Spearhead
Τη λύση στο ζήτημα της ταχείας και ασφαλούς μεταφορά συνθήκες μεγάλου φορτίου υπό δυσμενείς καιρικές, ήρθε να δώσει η εταιρεία Austal, η οποία το 2008, κατάφερε να πείσει το αμερικανικό Ναυτικό ότι τα πλοία τύπου καταμαράν που ναυπηγεί, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για στρατιωτική χρήση και να αποτελέσουν το νέο σκάφος ταχείας μεταφοράς στρατιωτών και υλικού των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων. Τόσο οι Αμερικανοί, όσο και οι Αυστραλοί, είχαν δοκιμάσει με επιτυχία, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 διαφορετικά πλοία τύπου καταμαράν, σε αποστολές μεταφοράς στρατιωτικού υλικού και προσωπικού.Έτσι η ανάθεση το 2008 από το αμερικανικό Ναυτικό/Στρατό στην εταιρεία Austal, της ναυπήγησης 10 πλοίων τύπου καταμαράν έναντι 1,2 δισ ευρώ, δεν αποτέλεσε έκπληξη, αφού οι επιτελείς του αμερικανικού Ναυτικού και Στρατού είχαν πειστεί στην πράξη για την απόδοση αυτών των πλοίων στις πολλαπλές και διαφορετικές αποστολές που χρησιμοποιήθηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο. Το κοινό πρόγραμμα του αμερικανικού Ναυτικού και Στρατού, Joint High Speed Vessel (JHSV), περιλαμβάνει τη ναυπήγηση 10 πλοίων κλάσης Spearhead, η σχεδίαση των οποίων βασίζεται στο πλοίο MV Westpac Express της Austal, το οποίο χρησιμοποιείται από τις αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις από το 2002 μέχρι και σήμερα.Το πρώτο πλοίο της κλάσης Spearhead, παραδόθηκε στο αμερικανικό Ναυτικό το Δεκέμβριο του 2012. Ολόκληρο το σκάφος είναι κατασκευασμένο από κράματα αλουμινίου, καθιστώντας το αρκετά ελαφρύ για τις διαστάσεις.
Το στοιχείο όμως αυτό καθιστά το πλοίο ευάλωτο σε προβλήματα διάβρωσης λόγω της φύσης των κραμάτων.Το εκτόπισμα του πλοίου είναι 1.515 τόνοι, το μήκος 103 μέτρα, το πλάτος 28,5 μέτρα και το βύθισμα 3,83 μέτρα. Το πλοίο μπορεί να μεταφέρει 312 στρατιώτες σε ειδικά καθίσματα, διαθέτει 104 μόνιμα κρεβάτια, ενώ μπορεί να μεταφέρει στο εσωτερικό του στρατιωτικό υλικό όπως οχήματα 4X4, άρματα μάχης M1A2 Abrams, ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ, πυροβολικό, εμπορευματοκιβώτια κλπ. σε ένα χώρο έκτασης 1.863 τετραγωνικών μέτρων, με πλάτος 26,2 μέτρων και ύψους 4,75 μέτρα. Το συνολικό βάρος του φορτίου που μπορεί να μεταφέρει το πλοίο είναι 635 τόνοι με μέση ταχύτητα 35 κόμβοι, ενώ η μέγιστη ταχύτητα χωρίς φορτίο φτάνει τους 43 κόμβους. Το προωστικό σκεύος αποτελείται από 4 κινητήρες diesel MTU 20V8000 M71L που αποδίδουν 36,4 MW και 4 υδροπροωθητές Wartsila WLD 1400SR. Η εμβέλεια του πλοίου φτάνει τα 1.200 ν.μ και χωρίς φορτίο τα 5.600 ν.μ. Για την φόρτωση και εκφόρτωση του στρατιωτικού υλικού το πλοίο διαθέτει οπίσθια περιστρεφόμενη ράμπα, ώστε το πλοίο να εξυπηρετείται σε κάθε είδους λιμενικό χώρο, καθώς και γερανό μήκους 15 μέτρων. Τέλος το USNS Spearhead μπορεί να φιλοξενήσει δύο ελικόπτερα μεγέθους CH-53 εκ των οποίων ένα από αυτά σε μία προστατευόμενη θέση στάθμευσης.Μπορεί η Ελλάδα να ναυπηγήσει πλοία όπως το USNS SpearheadΗ αξιοποίηση πλοίων όπως το USNS Spearhead από το ΠΝ θα μπορούσε να λειτουργήσει συμπληρωματικά με τα Zubr, με την προϋπόθεση όμως ότι τα καταμαράν θα χρησιμοποιηθούν για την ταχεία ενίσχυση των φίλιων δυνάμεων στα νησιά πριν και κατά τη διάρκεια μιας κρίσης και όχι για την πραγματοποίηση επιχειρήσεων ανακατάληψης.
Το πλέον εντυπωσιακό είναι ότι ελληνικές εταιρείες και ναυπηγεία έχουν σχεδιάσει και ναυπηγήσει πλοίο τύπου καταμαράν και μάλιστα από χάλυβα.Πρόκειται για το επιβατηγό πλοίο “Χαρούλα” το οποίο ναυπηγήθηκε το 1996 στο Πέραμα από την εταιρεία Alpha Marine το οποίο χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα σε δρομολόγια του εσωτερικού χωρίς κανένα πρόβλημα. Πρόκειται για ένα πλοίο με εκτόπισμα 3.600 τόνους, μήκος 77,85 μέτρα, πλάτος 22 μέτρα. Η μεταφορική ικανότητα είναι 590 επιβάτες, καθώς και 148 οχήματα και 10 φορτηγά. Το πλοίο μπορεί να επιτύχει μέση διατηρούμενη ταχύτητα 19 κόμβων μέγιστη ταχύτητα 21 κόμβοι και εμβέλεια 1.950 ν.μ. Με βάση την τεχνογνωσία που διαθέτει η ελληνική εταιρεία, η σχεδίαση ενός πλοίου μήκους 100 μέτρων, με ωφέλιμη μεταφορική ικανότητα 600 τόνων και επιχειρησιακή ταχύτητα 35 κόμβων είναι εντός των δυνατοτήτων της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας. Παράλληλα, σκάφη αντίστοιχης τεχνολογίας και πολύ μεγαλύτερης ταχύτητας (45 κόμβων) θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν σταδιακά την παλαιά γενιά των περιπολικών και σκαφών ταχείας μεταφοράς προσωπικού και ελαφρών φορτίων του Π.Ν. και του Λιμενικού Σώματος. Το ζητούμενο όμως όπως πάντα είναι εάν υπάρχει όραμα και σχέδιο για μία εθνική ναυπηγική βιομηχανία και πλοία σχεδιασμένα και ναυπηγημένα στην Ελλάδα.
