Γράφει ο Κάσσανδρος
Τη στιγμή που η Ουκρανία φλέγεται, ας δούμε την εξέλιξη των γεγονότων.
Αρχικά υπήρξε η κατόπιν πολυετών διαπραγματεύσεων μονογραφή πέρυσι της συμφωνίας εταιρικής σχέσης της Ουκρανίας με την Ε.Ε., η υπογραφή της οποίας είχε ορισθεί για τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στο Βίλνιους πέρυσι τον Νοέμβριο.
Η διάσπαση του ουκρανικού «έθνους»
Με πιρουέτα που θα ζήλευε χορευτής των Μπαλσόι, ο πρόεδρος Γιαννουκόβιτς αρνήθηκε την τελευταία στιγμή να υπογράψει, επιλέγοντας προφανώς την προσχώρηση στην «Ευρωασιατική Ένωση», το μεγάλο όραμα του προέδρου Πούτιν, στην οποία θα μετέχει ακόμη και η Συρία και στην οποία η Ουκρανία θα είναι το μέγα τρόπαιο.
Οι δεσμοί της Ουκρανίας με τη Ρωσία, ιστορικοί, πολιτικοί, εμπορο-οικονομικοί και πολιτιστικοί, είναι ιδιαίτερα ισχυροί και επηρεάζουν άμεσα την εσωτερική, αλλά και την εξωτερική της πολιτική. Για την κατανόηση του ισχυρισμού αυτού, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε ότι οι πληθυσμοί των πέραν του ποταμού Δνείπερου ανατολικών περιοχών της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανόμενης της Κριμαίας και της Αζοφικής, όπου διαβιεί συμπαγές ελληνικό στοιχείο, έχουν ρωσικές ρίζες ή είναι ρωσόφιλοι και στην πλειονότητά τους ορθόδοξοι. Αντίθετα το δυτικό τμήμα της Ουκρανίας και ιδιαίτερα η νεολαία είναι κατά πλειονότητα δυτικόφιλο και επιθυμεί έντονα την ένταξη της Ουκρανίας στους δυτικούς θεσμούς, ενώ από πλευράς θρησκείας είναι Ουνιάτες, δηλαδή στην ουσία καθολικοί.
Η αντίθεση αυτή εμφανίζεται με ιδιαίτερα μεγάλη ένταση στο θέμα της γλώσσας, αφού η ανατολική Ουκρανία ομιλεί αποκλειστικά τη ρωσική, ενώ η δυτική γνωρίζει μεν τη ρωσική (λόγω του βιαίου εκρωσισμού των πρώην σοβιετικών χωρών στη διάρκεια της κομμουνιστικής περιόδου), αλλά προτιμά να εκφράζεται με όλο και μεγαλύτερο πάθος στην ουκρανική, που είναι ένα σλαβικό ιδίωμα πολωνικής προέλευσης με ρωσικές προσμίξεις, συνέπεια της επί αιώνες εναλλαγής κυριαρχίας επί του εδάφους αυτού μεταξύ των δυο εθνών.
Σε τελευταία επομένως ανάλυση η διάσπαση αυτή του ουκρανικού «έθνους» δεν είναι παρά η αντανάκλαση της μακραίωνης και αιματηρής πάλης μεταξύ της πάλαι ποτέ κραταιάς Πολωνίας και της τσαρικής Ρωσίας, η δε σημερινή Ουκρανία δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα τεχνητό κατασκεύασμα των Σοβιετικών μετά το θρίαμβό τους επί της χιτλερικής Γερμανίας το 1945, με στόχο τη δημιουργία «ζώνης ασφαλείας» μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης στον επερχόμενο τότε Ψυχρό Πόλεμο.
Η επί περίπου 45 χρόνια σοβιετική κυριαρχία άμβλυνε κάπως τις εσωτερικές διαφορές επιβάλλοντας το πρότυπο του «homo sovieticus», μόλις όμως η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε, τα παλαιά μίση ξαναβγήκαν στην επιφάνεια.
Η στρατηγική αυτή της Μόσχας, που δεν έχει αλλάξει, έγινε ιδιαίτερα εμφανής το 2008, όταν οι ΗΠΑ υπό τον Τζ. Μπους επέμεναν να ενταχθεί η Ουκρανία στις δομές του ΝΑΤΟ, προκαλώντας τη λυσσώδη αντίδραση της Ρωσίας. Η συνειδητοποίηση των μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών και ιδίως της Γερμανίας των τραγικών συνεπειών στις πολιτικο-οικονομικές τους σχέσεις με τη Ρωσία, εάν τελικά η ένταξη αυτή επραγματοποιείτο, είχε ως αποτέλεσμα την παραπομπή της στις ελληνικές καλένδες.
Μια «υπενθύμιση» από τον Πούτιν
Στο ζήτημα της Ε.Ε. και παρόλο ότι η Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης με την Ε.Ε. δεν ήταν παρά ένα πρώτο βήμα στη μακρά και αβέβαιη πορεία της Ουκρανίας προς την πλήρη ένταξή της, ο Πούτιν με ωμότητα που θα ζήλευε και ο Στάλιν, υπενθύμισε στην Ουκρανία ότι το 60% των εξαγωγών της απορροφάται από τη Ρωσία και τις συνέπειες μιας διακοπής που θα μπορούσε να γίνει εντός 24 ωρών. Υπενθύμισε επίσης ότι η Ουκρανία εξαρτάται από τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία για να μην παγώσει τον χειμώνα, όπως το 2006 και το 2008, όταν ο φιλοδυτικός πρόεδρος Γιούσενκο «φλέρταρε» με το ΝΑΤΟ.
Κατόπιν ακολούθησε το καρότο με τη μορφή δανείου 15 δισ. δολαρίων, νέα μείωση της τιμής φυσικού αερίου, πέραν της παλαιότερης γενναίας πίστωσης 6 δισ. δολαρίων για αγορά πυρηνικών αντιδραστήρων, έναντι της παράτασης της συμφωνίας παραμονής της ρωσικής βάσης στη Σεβαστούπολη. Τα ανωτέρω σώζουν φέτος την Ουκρανία από τη χρεοκοπία, αφού οφείλει 60 δισ. δολάρια για τις δανειακές της υποχρεώσεις.
Από την πλευρά τους οι Ουκρανοί και ιδιαίτερα οι νέοι και οι προοδευτικοί είναι βαθιά απογοητευμένοι από τη μέχρι σήμερα διαχείριση της εξουσίας από μια μικρή ομάδα κλεπτοκρατών, τους γνωστούς ως «ολιγάρχες», που έχει συσσωρεύσει μυθώδη πλούτη κρατώντας την πλειονότητα του λαού στη φτώχεια και την εξαθλίωση. Όλοι αυτοί οραματίζονται την προσχώρηση της χώρας τους στην Ε.Ε. προσβλέποντας στην οικονομική ανάπτυξη και την πλήρη ελευθερία μετακίνησης, διαπιστώνοντας τη ραγδαία πρόοδο της γειτονικής Πολωνίας άλλοτε φτωχού συγγενή τής κομμουνιστικής «οικογένειας».
Από τα ανωτέρω, εύκολα συνάγεται γιατί η σφοδρή σύγκρουση συμφερόντων Ρωσίας-Δύσης διεξάγεται τα τελευταία χρόνια κυριολεκτικά «στο κεφάλι των Ουκρανών», με τη σύγκρουση να κινδυνεύει να εκτραπεί σε εμφύλιο πόλεμο, όπως φαίνεται από τα επεισόδια στο κέντρο του Κιέβου τις τελευταίες εβδομάδες.
Ποιοι θέλουν την Ουκρανία στην Ε.Ε.;
Ποια κράτη-μέλη όμως επιθυμούν την Ουκρανία ως μέλος σήμερα; Οι Πορτογάλοι δεν φλέγονται για Ουκρανούς εργάτες, οι Ισπανοί έχουν αρκετούς Ουκρανούς μαφιόζους, μόνιμους κατοίκους της Costa del Sol, οι Ιταλοί και οι Έλληνες εκτιμούν ιδιαίτερα τις καλλίγραμμες Ουκρανές, αλλά δεν προτίθενται να προσθέσουν και άλλο φτηνό εργατικό δυναμικό στους Πακιστανούς και Ινδούς, τους οποίους συστηματικά εκμεταλλεύονται. Αυτοί που αντέδρασαν περισσότερο στην υπαναχώρηση της Ουκρανίας ήταν η καγκελάριος Μέρκελ κατηγορώντας τη Μόσχα για ανάμειξη στις σχέσεις Ε.Ε.-Ουκρανίας, καθώς και ο πρώην πρόεδρος της Πολωνίας Αλεξάντερ Κβασνιέφσκι. Επίσης ο πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος Γκίντερ Βερχόγκεν, αλλά και ο Γερμανός πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Γ. Φίσερ, που υποστήριξαν ότι αν η Ουκρανία ενταχθεί στην Ευρωασιατική Ένωση, η ευρωπαϊκή ασφάλεια τίθεται εν κινδύνω.
Τελικά είναι εμφανές ότι την Ουκρανία την θέλουν κυρίως οι Γερμανοί, οι οποίοι θεωρούν ότι είναι το δικό τους μέγα έπαθλο για την ολοκλήρωση της Mitteleuropa κάτω από γερμανικό έλεγχο. Από την πλευρά τους, οι Ρώσοι αρνούνται να δεχθούν να φτάσει το ΝΑΤΟ στην πόρτα τους, που θα είναι το άμεσο επακόλουθο της προσχώρησης της Ουκρανίας στη Δύση και χρησιμοποιούν την οικονομική τους δύναμη για να την κρατήσουν στη σφαίρα επιρροής τους. Όλα δείχνουν ότι σύντομα θα υπάρξουν και άλλοι γύροι.
Ήδη με γερμανική πρωτοβουλία ακυρώθηκε προς το παρόν ο αγωγός αερίου South Stream, αφού αυτός θα παρέκαμπτε την Ουκρανία και μαζί με τον North Stream θα την απαξίωνε ως χώρα διέλευσης του ρωσικού αερίου και αργότερα πετρελαίου προς την Βόρεια Ευρώπη στερώντας έτσι τη χώρα από ένα σημαντικό αντίβαρο στις ρωσικές πιέσεις. Τα γνωστά όργανα της Ευρώπης άρχισαν να ζητούν απάντηση στον «εκβιασμό» της Μόσχας, υπενθυμίζοντας ότι το 50% των ρωσικών εξαγωγών είναι προς την Ευρώπη και ότι το 75% των ξένων επενδύσεων στη Ρωσία είναι ευρωπαϊκές. Ο οικονομικός πόλεμος Ευρώπης-Ρωσίας θα είναι καταστρεπτικός και για τις δύο. Η Ρωσία εξάγει πρώτες ύλες και ενέργεια που έχουν ανάγκη οι βιομηχανίες της Ευρώπης, ενώ η Ευρώπη επενδύει στη Ρωσία από κερδοσκοπία και όχι από φιλανθρωπία.
Η βιαστική κίνηση της Ε.Ε. να προσεταιρισθεί την Ουκρανία ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία, αφού ο Γιανουκόβιτς είναι «παιδί» της Μόσχας, η οποία τον χρησιμοποίησε για να ανεβάσει το τίμημα της μη υπογραφής του και για να μπορεί να παζαρεύει διαρκώς. Τα γεωοικονομικά σχέδια της Γερμανίας δεν χρειάζεται να παρασύρουν την Ευρώπη και ιδιαίτερα τον υπό πτώχευση Νότο σε μια ακόμη ανώφελη σύγκρουση, που ενδεχομένως θα ωφελήσει μόνο τη Γερμανία, επιταχύνοντας την απαγκίστρωσή της από τα «βαρίδια» του Νότου. Η διελκυστίνδα για την Ουκρανία, θα συνεχιστεί επί μακρόν και θα είναι έντονη, τα συμφέροντα είναι μεγάλα και αυτή η χώρα είναι όμηρος της γεωπολιτικής της θέσης. Η σύγκρουση όμως Ευρώπης-Ρωσίας δεν είναι προς το συμφέρον κανενός και οπωσδήποτε όχι του ευρωπαϊκού νότου.
http://www.imerisia.gr/
infognomonpolitics
