Γράφει η Σοφία Βούλτεψη
Την ώρα που εδώ στην Ελλάδα τρώμε τις σάρκες μας με κάθε αφορμή και ευκαιρία, ακόμη και κατά τις ημέρες των εορτασμών του Έπους του 1940, στη γειτονιά μας – και περί τα αλβανικά βουνά όπου ακριβώς γράφτηκε μια από τις πιο λαμπρές σελίδες της Ιστορίας μας – συμβαίνουν πράματα και θάματα.
Την ώρα που εμείς ζούμε άλλο ένα κεφάλαιο εθνικού διχασμού, εκεί έξω, στη βαλκανική γειτονιά μας, γίνονται κινήσεις ένωσης δυνάμεων και ακούγονται ξανά εθνικιστικές φωνές.
Φυσικά, δεν ασχολείται (και δυστυχώς δεν ενημερώνεται) κανείς.
Αναφέρω τα περιστατικά, ώστε να βγάλει κανείς συμπέρασμα αν άξιζε να ασχοληθούμε με αυτά – και να ενημερωθούμε επί αυτών:
Στις 23 Οκτωβρίου, με πρόσκληση του Κοσοβάρου πρωθυπουργού (και πρώην «Ουτσεκά») Χασίμ Θάτσι, συναντήθηκαν στην Πρίστινα οι πρωθυπουργοί Τουρκίας, Αλβανίας και Κοσσόβου.
Το Κόσσοβο καλούσε στα εγκαίνια του νέου τερματικού σταθμού στο αεροδρόμιο «Αντέμ Γιασάρι» της Πρίστινας.
Την ώρα που εμείς ζούμε άλλο ένα κεφάλαιο εθνικού διχασμού, εκεί έξω, στη βαλκανική γειτονιά μας, γίνονται κινήσεις ένωσης δυνάμεων και ακούγονται ξανά εθνικιστικές φωνές.
Φυσικά, δεν ασχολείται (και δυστυχώς δεν ενημερώνεται) κανείς.
Αναφέρω τα περιστατικά, ώστε να βγάλει κανείς συμπέρασμα αν άξιζε να ασχοληθούμε με αυτά – και να ενημερωθούμε επί αυτών:
Στις 23 Οκτωβρίου, με πρόσκληση του Κοσοβάρου πρωθυπουργού (και πρώην «Ουτσεκά») Χασίμ Θάτσι, συναντήθηκαν στην Πρίστινα οι πρωθυπουργοί Τουρκίας, Αλβανίας και Κοσσόβου.
Το Κόσσοβο καλούσε στα εγκαίνια του νέου τερματικού σταθμού στο αεροδρόμιο «Αντέμ Γιασάρι» της Πρίστινας.
Μετά τα εγκαίνια, οι τρεις πρωθυπουργοί επισκέφθηκαν την πόλη Πρίζρεν, όπου ζει το μεγαλύτερο μέρος της τουρκικής μειονότητας στο Κόσσοβο.
Την ίδια μέρα, σε συνέντευξή του, στο γερμανικό ραδιόφωνο «Deutsche Welle», ο Αλβανός, Έντι Ράμα, δήλωσε ότι το Νοέμβριο θα πραγματοποιηθεί στην πόλη Πρίζρεν η πρώτη κοινή συνεδρίαση των κυβερνήσεων Αλβανίας και Κοσσόβου.
«Είμαστε έτοιμοι να διοργανώσουμε την πρώτη κοινή συνάντηση των δύο κυβερνήσεων, η οποία θα πραγματοποιηθεί το Νοέμβριο στην Πρίζρεν. Είναι μέρος μιας γνωστής πρακτικής που την θεωρούμε πολύτιμη και ακολουθείται από τις άλλες κυβερνήσεις, με στόχο την εφαρμογή της στρατηγικής εταιρικής σχέσης φιλίας και καλής γειτονίας. Ειδικά οι σχέσεις μεταξύ Αλβανίας και Κοσσόβου θα πρέπει να αναπτυχθούν σε ένα τέτοιο επίπεδο, ώστε να κάνουν αόρατα τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη», δήλωσε.
Κάτι (τα… αόρατα σύνορα, δηλαδή) που καθιστά ξεκάθαρο ότι τα Τίρανα, υπό οποιαδήποτε κυβέρνηση, δεν εγκαταλείπουν το «όνειρο» της «Μεγάλης Αλβανίας».
Οπότε, δεν μπορούσε να λείψει και μια δήλωση για τους Τσάμηδες, με τον Ράμα να λέει πως «η επίλυση του ζητήματος αυτού, θα βασιστεί στο σύμφωνο φιλίας και συνεργασίας, που υπογράφηκε το 1996 με την Ελλάδα».
Δηλαδή, υπάρχει «ζήτημα» το οποίο κατά τη γνώμη του κ. Ράμα πρέπει να «επιλυθεί».
Πριν από τον Ράμα, ο Μπερίσα, στις 28 Νοεμβρίου 2012, κατά τους εορτασμούς των 100 από την ανεξαρτησία της Αλβανίας, από την Αυλώνα είχε μιλήσει για την Αλβανία «όλων των αλβανικών εδαφών από την Πρέβεζα μέχρι το Πρέσεβο, από τα Σκόπια μέχρι την Ποντγκόριτσα», με αποτέλεσμα την ακύρωση του ταξιδιού του Έλληνα υπουργού των Εξωτερικών.
Κατά τους Αλβανούς, η Τσαμουριά κατοικείτο από τα αρχαία χρόνια από τους προγόνους τους και στο «ελληνικό τμήμα» της ζουν περίπου 250-300 χιλιάδες ορθόδοξοι τσάμηδες.
Στην πραγματικότητα, βέβαια, οι Τουρκαλβανοί τσάμηδες τάχθηκαν με το μέρος των Τούρκων, αλλά εξουδετερώθηκαν από τους Έλληνες. Μετά τη δημιουργία του αλβανικού κράτους παρέμειναν στην Ελλάδα και μετά την Μικρασιατική καταστροφή εξαιρέθηκαν από την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών.
Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι τσάμηδες τάχθηκαν στο πλευρό των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών και στράφηκαν εναντίον του αμάχου ελληνικού πληθυσμού.
Με την υποχώρηση των Ιταλών έφυγαν στην Αλβανία και επανήλθαν μετά τη συνθηκολόγηση. Εγκατέλειψαν οριστικά τη Θεσπρωτία μετά την κατάρρευση της Ιταλίας το 1943. Και βέβαια, δεν ήσαν πάνω από 20.000.
Μετά το τέλος του πολέμου, δικάστηκαν ερήμην στα Γιάννενα από Δικαστήριο Δοσιλόγων και οι περιουσίες τους δημεύθηκαν.
Έκτοτε – και κυρίως μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος – ζητούν πίσω τις… «περιουσίες» τους!
Και πέρσι, επιτέθηκαν με πέτρες και εθνικιστικά συνθήματα στους Έλληνες που βρέθηκαν σε ένα από τα δύο επίσημα στρατιωτικά νεκροταφεία, στην Κλεισούρα της Πρεμετής, για να τιμήσουν τη μνήμη των νεκρών του Έπους.
Τον Ιανουάριο του 2013 ο Αλβανός πρόεδρος Μπουγιάρ Νισάνι, είχε δηλώσει:
«Το θέμα των περιουσιών της κοινότητας των τσάμηδων αποτελεί συστατικό του Συμφώνου Φιλίας και έχει συζητηθεί από όλες τις αλβανικές κυβερνήσεις όσες φορές είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν με τις ελληνικές αρχές. Πρόκειται για ένα θέμα που έχει σχέση με τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και στο οποίο πρέπει να δοθεί λύση. Δεν θα πρέπει να πολιτικοποιηθεί και να μετατραπεί σε πολιτικό θέμα, διότι εκείνος που δεν θα κέρδιζε σε αυτή την περίπτωση, θα ήταν η ίδια η κοινότητα των τσάμηδων. Η Αλβανία και η Ελλάδα, όμως, είναι δύο φίλες χώρες και η Αλβανία δεν τρέφει εδαφικές διεκδικήσεις σε βάρος της Ελλάδας. Σήμερα είμαστε και οι δύο μέλη του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα ήταν υποστηρικτής της ολοκλήρωσης της Αλβανίας και δεν υπάρχει περιθώριο για όξυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών».
Στην πραγματικότητα, βέβαια, οι Τουρκαλβανοί τσάμηδες τάχθηκαν με το μέρος των Τούρκων, αλλά εξουδετερώθηκαν από τους Έλληνες. Μετά τη δημιουργία του αλβανικού κράτους παρέμειναν στην Ελλάδα και μετά την Μικρασιατική καταστροφή εξαιρέθηκαν από την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών.
Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι τσάμηδες τάχθηκαν στο πλευρό των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών και στράφηκαν εναντίον του αμάχου ελληνικού πληθυσμού.
Με την υποχώρηση των Ιταλών έφυγαν στην Αλβανία και επανήλθαν μετά τη συνθηκολόγηση. Εγκατέλειψαν οριστικά τη Θεσπρωτία μετά την κατάρρευση της Ιταλίας το 1943. Και βέβαια, δεν ήσαν πάνω από 20.000.
Μετά το τέλος του πολέμου, δικάστηκαν ερήμην στα Γιάννενα από Δικαστήριο Δοσιλόγων και οι περιουσίες τους δημεύθηκαν.
Έκτοτε – και κυρίως μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος – ζητούν πίσω τις… «περιουσίες» τους!
Και πέρσι, επιτέθηκαν με πέτρες και εθνικιστικά συνθήματα στους Έλληνες που βρέθηκαν σε ένα από τα δύο επίσημα στρατιωτικά νεκροταφεία, στην Κλεισούρα της Πρεμετής, για να τιμήσουν τη μνήμη των νεκρών του Έπους.
Τον Ιανουάριο του 2013 ο Αλβανός πρόεδρος Μπουγιάρ Νισάνι, είχε δηλώσει:
«Το θέμα των περιουσιών της κοινότητας των τσάμηδων αποτελεί συστατικό του Συμφώνου Φιλίας και έχει συζητηθεί από όλες τις αλβανικές κυβερνήσεις όσες φορές είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν με τις ελληνικές αρχές. Πρόκειται για ένα θέμα που έχει σχέση με τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και στο οποίο πρέπει να δοθεί λύση. Δεν θα πρέπει να πολιτικοποιηθεί και να μετατραπεί σε πολιτικό θέμα, διότι εκείνος που δεν θα κέρδιζε σε αυτή την περίπτωση, θα ήταν η ίδια η κοινότητα των τσάμηδων. Η Αλβανία και η Ελλάδα, όμως, είναι δύο φίλες χώρες και η Αλβανία δεν τρέφει εδαφικές διεκδικήσεις σε βάρος της Ελλάδας. Σήμερα είμαστε και οι δύο μέλη του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα ήταν υποστηρικτής της ολοκλήρωσης της Αλβανίας και δεν υπάρχει περιθώριο για όξυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών».
Δηλαδή, η Αλβανία είναι φίλη της Ελλάδας, αλλά το «θέμα» των Τσάμηδων είναι… θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων!
«Το Κόσσοβο είναι Τουρκία»!
Επανέρχομαι στα σύγχρονα γεγονότα.
Κατά τη συνάντηση στο Πρίζρεν, λοιπόν, με τους τρεις πρωθυπουργούς να κάθονται οκλαδόν κατά τον μουσουλμανικό τρόπο, ο Ερντογάν δήλωσε πως «το Κόσσοβο είναι Τουρκία» και οι Αλβανοί «αδέλφια των Τούρκων».
«Μην ξεχνάτε ότι το Κόσσοβο είναι Τουρκία και η Τουρκία είναι Κόσσοβο», δήλωσε. Για να προσθέσει πως… «οι λαοί του Κοσσόβου και της Τουρκίας ανήκουν στην ίδια χώρα».
«Το Κόσσοβο είναι Τουρκία»!
Επανέρχομαι στα σύγχρονα γεγονότα.
Κατά τη συνάντηση στο Πρίζρεν, λοιπόν, με τους τρεις πρωθυπουργούς να κάθονται οκλαδόν κατά τον μουσουλμανικό τρόπο, ο Ερντογάν δήλωσε πως «το Κόσσοβο είναι Τουρκία» και οι Αλβανοί «αδέλφια των Τούρκων».
«Μην ξεχνάτε ότι το Κόσσοβο είναι Τουρκία και η Τουρκία είναι Κόσσοβο», δήλωσε. Για να προσθέσει πως… «οι λαοί του Κοσσόβου και της Τουρκίας ανήκουν στην ίδια χώρα».
Το γεγονός προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην Αλβανία, με τον διάσημο Αλβανό συγγραφέα Ισμαήλ Κανταρέ να αναφέρει πως το βιβλίο του «Η τριβή» - όπου υποστηρίζει πως η κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα το αλβανικό έθνος οφείλεται στην οθωμανική εισβολή και κατοχή – είναι σήμερα περισσότερο επίκαιρο παρά ποτέ.
«Ο Ερντογάν φαίνεται να προσπαθεί να πιέσει την Ευρώπη, με δύο μαριονέτες που βρίσκονται στα Βαλκάνια, τον Ράμα και τον Θάτσι», δήλωσε ο γνωστός Αλβανός πολιτικός και συγγραφέας Πρετς Ζογκάι.
«Ο Έντι Ράμα και ο Χασίμ Θάτσι είναι δύο μικρά αγόρια που δεν γνωρίζουν καν την ιστορία της Αλβανίας», δήλωσε ο πρόεδρος του κόμματος Νόμου και της Δικαιοσύνης, Σπαρτάκ Νγκιέλα, πρώην στενός συνεργάτης του Έντι Ράμα.
«Ο Ερντογάν φαίνεται να προσπαθεί να πιέσει την Ευρώπη, με δύο μαριονέτες που βρίσκονται στα Βαλκάνια, τον Ράμα και τον Θάτσι», δήλωσε ο γνωστός Αλβανός πολιτικός και συγγραφέας Πρετς Ζογκάι.
«Ο Έντι Ράμα και ο Χασίμ Θάτσι είναι δύο μικρά αγόρια που δεν γνωρίζουν καν την ιστορία της Αλβανίας», δήλωσε ο πρόεδρος του κόμματος Νόμου και της Δικαιοσύνης, Σπαρτάκ Νγκιέλα, πρώην στενός συνεργάτης του Έντι Ράμα.
Για «αίσχος» και «υποτελή στάση», μίλησε ο πρώην σύμμαχος του Ράμα, πρόεδρος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος, Ναρντ Ντόκα, αποκαλώντας τον Ερντογάν «νεοοθωμανό» και υπενθυμίζοντάς του πως «οι Αλβανοί αισθάνονται υπερήφανοι για τον ήρωά τους, τον Γεώργιο Καστριώτη».
Όπως είπε, «ο κ. Ράμα ήταν σε θέση να συμβάλει στη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού Κοσσόβου, αλλά επέλεξε μαζί με το κ. Θάτσι, να καταθέσουν δημοσίως ότι το μέλλον μας είναι η Ανατολία, ότι η Τουρκία είναι ο στρατηγικός σύμμαχος μας! Αίσχος. Τι χυδαία, άνευ αξίας παζάρια!», έγραψε στο facebook.
«Το φλερτ με τους Οθωμανούς εισβολείς - όπως λέει και ο Ισμαήλ Κανταρέ - ήταν η ασυγχώρητη αμαρτία των Αλβανών. Το φλερτ με τον Ερντογάν, ο οποίος θέλει να μεταφέρει την Τουρκία στα όρια της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είναι μία ασυγχώρητη αμαρτία για τους πολιτικούς μας», καταλήγει το σχόλιο.
Στις δηλώσεις Ερντογάν αντέδρασε και το Βελιγράδι:
«Η Δημοκρατία της Σερβίας δεν μπορεί να εκλάβει τις δηλώσεις αυτές ως φιλικές», ανακοίνωσε το σερβικό υπουργείο Εξωτερικών.
Στις 25 Οκτωβρίου, όμως, η αλβανική κυβέρνηση ενέκρινε στρατιωτική-οικονομική συμφωνία συνεργασίας μεταξύ της Αλβανίας και της Τουρκίας, καθώς και το πρωτόκολλο για την εφαρμογή της οικονομικής αυτής βοήθειας.
Η συμφωνία συνεργασίας συνίσταται στην παροχή, από την τουρκική πλευρά, του ποσού των 1.137.500 δολαρίων για την αγορά υλικού και στρατιωτικού εξοπλισμού, επισκέψεις για θέματα υγείας, καθώς και για την εκπαίδευση προσωπικού, αλλά και παροχή βοήθειας από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις για τον εκσυγχρονισμό του στρατιωτικού αεροδρομίου της Κούτσοβας, στη νότια περιοχή του Μπεράτ (Βεράτι) – οπότε η Τουρκία αποκτά ουσιαστικά μια στρατιωτική βάση στα βόρεια σύνορά μας.
Η συμφωνία συνεργασίας συνίσταται στην παροχή, από την τουρκική πλευρά, του ποσού των 1.137.500 δολαρίων για την αγορά υλικού και στρατιωτικού εξοπλισμού, επισκέψεις για θέματα υγείας, καθώς και για την εκπαίδευση προσωπικού, αλλά και παροχή βοήθειας από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις για τον εκσυγχρονισμό του στρατιωτικού αεροδρομίου της Κούτσοβας, στη νότια περιοχή του Μπεράτ (Βεράτι) – οπότε η Τουρκία αποκτά ουσιαστικά μια στρατιωτική βάση στα βόρεια σύνορά μας.
Την ίδια μέρα, ο υπουργός Εσωτερικών της Αλβανίας Σαϊμίρ Ταχίρι πραγματοποιούσε επίσκεψη στην Άγκυρα μετά από πρόσκληση του Τούρκου ομολόγου του, Μουαμάρ Γκιλέρ.
Όπως έγινε γνωστό, «οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν στην βοήθεια που θα προσφέρει η Τουρκία προς την αλβανική αστυνομία, με στόχο την αύξηση της αποτελεσματικότητας της αποκατάστασης της δημόσιας τάξης και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και των παράνομων δραστηριοτήτων».
Εισβολή χωρίς τη χρήση όπλων
Στις 26 Οκτωβρίου ήλθε μια ακόμη πιο δυναμική αντίδραση εκ μέρους της Σερβίας.
Το Βελιγράδι αποφάσισε να παγώσει τη συμμετοχή του στην τριμερή διάσκεψη Σερβίας, Τουρκίας και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης εξαιτίας των δηλώσεων Ερντογάν για το Κόσσοβο.
Ο Σέρβος πρόεδρος ανακοίνωσε ότι δεν θα λάβει μέρος στην διάσκεψη των τριών χωρών που πραγματοποιείται κάθε χρόνο από το 2010, έως ότου ζητήσει συγνώμη η τουρκική κυβέρνηση.
Μάλιστα, ο κ. Νίκολιτς τα είπε έξω από τα δόντια, χαρακτηρίζοντας τη συμπεριφορά του Ερντογάν στο Κόσσοβο ως «εισβολή χωρίς τη χρήση όπλων»!
«Η διάσκεψη αυτή δεν πρέπει να είναι συνάντηση φιλοπόλεμων κρατών αλλά δημοκρατικών χωρών που καθοδηγούνται από την λογική της ειρηνικής συμβίωσης στα Βαλκάνια», προειδοποίησε ο Σέρβος πρόεδρος.
Όλα αυτά, έχουν προκαλέσει την οργή των Σέρβων του Κοσσόβου, που πραγματοποίησαν διαδήλωση έξω από το κυβερνητικό κτίριο στο Βελιγράδι ζητώντας από την κυβέρνηση να αντιδράσει στις δηλώσεις του πρωθυπουργού της Τουρκίας και να επισκεφθούν το Κόσσοβο Σέρβοι υπουργοί παραβλέποντας τις απαγορεύσεις που έχει επιβάλει η Πρίστινα.
Ο πρώτος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Αλεξάνταρ Βούτσιτς υποσχέθηκε στους διαδηλωτές ότι ο ίδιος και άλλοι υπουργοί θα επισκεφτούν το Κόσσοβο ενόψει των δημοτικών εκλογών της 3ης Νοεμβρίου.
«Έχουμε περισσότερα δικαιώματα στο Κόσσοβο από τον Τούρκο πρωθυπουργό και κανείς δεν μπορεί να μας εμποδίσει να το επισκεφτούμε», δήλωσε ο κ. Βούτσιτς και πρόσθεσε:
«Σεβόμαστε την ισχύ και το μέγεθος της Τουρκίας αλλά δεν είμαστε διατεθειμένοι να επιτρέψουμε σε καμία χώρα, όσο ισχυρή κι αν είναι, να μας ταπεινώνει».
Την προηγουμένη, είχε τεθεί ξανά σε λειτουργία, μετά από πέντε χρόνια, η σιδηροδρομική γραμμή Βελιγράδι - Κράλιεβο – Κόσοβσκα Μιτρόβιτσα, στο βόρειο Κόσσοβο, (όπου στις προσεχείς εκλογές υποψήφιος δήμαρχος είναι και ένας Σέρβος, ο Κρίστιμιρ Πάντιτς) με τη Σερβία να αποδεικνύει και έμπρακτα ότι δεν αποσύρεται από το Κόσσοβο.
Αυτά, για όσους νομίζουν πως τα Βαλκάνια δεν εξακολουθούν να παράγουν περισσότερη Ιστορία από όση μπορούν να καταναλώσουν και… παραδίδουν μαθήματα για το πώς πρέπει να γίνονται οι παρελάσεις…
