του συνεργάτου μας Οδυσσέως Πάτση
Σαν αύριο το 1936 ο βασιλεύς Γεώργιος ο Β' υπέγραψε τα διατάγματα διαλύσεως της τότε Βουλής και αναστολής δέκα (10) άρθρων του συντάγματος αναθέτοντας στον Ιωάννη Μεταξά την διοίκηση του κράτους κρατώντας ο ίδιος τον έλεγχο των Ενόπλων Δυνάμεων. Δεν είναι στην πρόθεσή μου να υποστηρίξω ότι δεν υπήρξε εν μέρει αναστολή λειτουργίας του Συντάγματος και θα ήθελα να μου επιτρέψετε να αφήσω τους κομμουνιστές να μιλήσουν σχετικά. Έτσι έχουμε:
«....Προηγουμένως, στις 30-1-1936 ο Γ. Κονδύλης ζήτησε ακρόαση από τον βασιλιά για να του πει ότι έπρεπε να σχηματισθεί ισχυρή κυβέρνηση για να αποφευχθεί ο κομμουνιστικός κίνδυνος με τον ίδιο πρωθυπουργό και παράλληλα ετοίμαζε στρατιωτικό πραξικόπημα σε περίπτωση που ο βασιλιάς του έδινε αρνητική απάντηση αλλά πέθανε την 31-1-1936 ενώ, στις 30-4-1936, οι βουλευτές των δύο μεγάλων αστικών κομμάτων (Φιλελεύθεροι και Λαϊκοί) είχαν εξουσιοδοτήσει τον Μεταξά να κυβερνάει χωρίς την Βουλή ως τον Σεπτέμβρη του ίδιου έτους. Τι έκανε ο Ζαχαριάδης και το ΠΓ του ΚΚΕ στο μεταξύ; Δημοσίευσαν μια ανακοίνωση στις 25 Μάρτη που έμοιαζε με ξόρκι , δεν ήταν σύνθημα για κοινή δράση όλων των δημοκρατικών δυνάμεων για διώξιμο του Μεταξά από την κυβέρνηση» μας λέει ο κομμουνιστής Δημήτρης Βλαντάς στο βιβλίο του «Ο Ζαχαριάδης και οι 22 συνεργάτες του σελ. 24 και 25 ενώ στην σελίδα 26 μας λέει «... κανένα πραξικόπημα δεν έγινε στις 4-8-1936. Απλά οι οι δυο συνδικτάτορες κατήργησαν και τυπικά την Βουλή που είχε αυτοκτονήσει στις 13-4-1936, όταν σαν άβουλο κοπάδι παραδέχθηκε τον διορισμό του Μεταξά σαν πρωθυπουργού... Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι από το Γενάρη ως τον Αύγουστο 1936 η ηγεσία του ΚΚΕ χρεοκόπησε με τον πιο ελεεινό τρόπο αν και η Κομμουνιστική Διεθνής πήρε μια περίεργη θέση απέναντι στην βασιλομεταξική διχτατορία ειδοποιώντας το ΚΚΕ να μην παλεύει για την ανατροπή αυτής της διχτατορίας (σελ.27)».
Αν και διάβασα το «Ημερόλογιο» του μεγάλου αυτού πολιτικού και στρατιωτικού άνδρα και πολλά βιβλία αναφερόμενα στη ζωή του δεν νομίζω ότι έχω την ικανότητα να προσπαθήσω να σκιαγραφήσω την μεγάλη αυτή προσωπικότητα και θα αφήσω αυτό το έργο στον Νικόλαο Φαρμάκη. Ο κ. Νικόλαος Φαρμάκης, παλαιός πολιτικός της ΕΡΕ, ένας γνήσιος τζέντλεμαν της πολιτικής και ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας, ο οποίος σε όλη του την ζωή βρέθηκε στο επίκεντρο των μεγάλων περιπετειών της Ελλάδος και έζησε δίπλα σε κορυφαίες προσωπικότητες του πολιτικού κόσμου, αλλά και των Ενόπλων Δυνάμεων, που από το 1974 και μετά έχουν κατασυκοφαντηθεί από το καθεστώς της Μεταπολιτεύσεως, το καθεστώς που οδήγησε την Ελλάδα ολόκληρη στο χάος λόγω του ότι ο Ελληνικός Στρατός έχει ενεργό ρόλο στο Στρατιωτικό Κίνημα της 21ης Απριλίου 1967. Παρακολουθήστε την συνεντευξη που έλαβε από τον κ. Φαρμάκη ο Ιστορικός ερευνητής Ν. Θεοδωρίδης και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Μάχη» της Κύπρου. Οδυσσεύς Πάτσης
-Πως ήταν η κατάσταση στην Ελλάδα κύριε Φαρμάκη πριν την 4η Αυγούστου του Ι. Μεταξά; Από το 1922 έως το 1936, με την δημοκρατία των κινημάτων όπως την αποκαλούνε.
Θα σας πω κ. Θεοδώρου. Εμένα με έχει βαπτίσει ο Γεώργιος Κονδύλης, ο Κεραυνός. Ήταν και πολύ φίλος της οικογενείας και ήταν η οικογένεια μου που τον έκανε από μέλος της Δημοκρατικής παρατάξεως μέλος της βασιλικής παρατάξεως το 1932. Εν συνεχεία έφερε τον Βασιλέα και την Βασιλεία. Από το 1924 μέχρι το 1936 η Ελλάς ζούσε υποτυπωδώς, δηλαδή, ζούσε και δε ζούσε. Χωρίς εξοπλισμούς, χωρίς τάξη, χωρίς ησυχία, με αλλεπάλληλα κινήματα μικρών ή μεγάλων αξιωματικών, άνευ ιδεολογίας, για λόγους προσωπικούς και εν συνεχεία με την κυβέρνηση 1928-32 του Ελ. Βενιζέλου, όπου ο Ελ. Βενιζέλος βέβαια το μόνο που έκανε ως επίτευγμα τότε, ήταν το ιδιώνυμο, όπου αυτός πρώτος προέβλεψε ότι οι κομμουνισταί στρατιώται και οι δημόσιοι υπάλληλοι πρέπει να αποστέλλονται σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως, δηλαδή στυλ Μακρονήσου. Αυτός πρώτος το εφεύρε αυτό.
Το 1932 έπεσε αυτή η κυβέρνησις, είχαμε διάφορες κυβερνήσεις Τσαλδάρης κτλ και το 1935 έγινε το κίνημα, το γνωστό του Βενιζέλου. Ο Γεώργιος Κονδύλης ερχότανε συχνά στο σπίτι μας και μάλιστα την ημέρα που έφυγε για τη Μακεδονία να καταστείλει το κίνημα, ήρθε το μεσημέρι, έφαγε μαζί με τον υπασπιστή τον Γεώργιο Κουρούκλη, ο οποίος κάθισε λίγο και ξαναέφυγε διότι αντιμετώπιζε τους στασιαστές της Αθήνας, τότε αυτός και μάλιστα πήρε και έναν που τον είχαμε δήθεν μπάτλερ στο σπίτι για να τον σερβίρει επάνω εκεί στην εκστρατεία. Ο Κονδύλης είχε μεγάλες ιδέες ως προς το σέρβις τους. Ο Βασιλεύς Γεώργιος επέστρεψε, προσπάθησε να κάνει επανειλημμένα επί 8 μήνες μια κυβέρνηση της προκοπής, δε συμφωνούσανε τα κόμματα και ανέθεσε στον Δερμετζή, τον καθηγητή, μία υπηρεσιακή κυβέρνηση και εν συνεχεία του έβαλε τον Μεταξά υπουργό στρατιωτικών. Τότε είναι που ο Ελ. Βενιζέλος έγραψε αυτήν την περίφημη επιστολή σε ένα φίλο του, τον Κανακάρη Ρούφο και του έδωσε εντολή να τη δημοσιεύσει στο ΒΗΜΑ και κατέληγε, «εκ βάθος της καρδιάς μου αναφωνώ ΖΗΤΩ Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ». Αυτό το είπε, διότι ο Βασιλεύς έβαλε τον Ι. Μεταξά υπουργό, δεν το είπε από πλευράς βασιλοφροσύνης, αλλά αναγνώρισε την σωστή πράξη του Βασιλέως. Δηλαδή αναγνώρισε τον Μεταξά ως ικανό υπουργό στρατιωτικών να καταστείλει τις διάφορες αυταρχικές εκδηλώσεις. Εν συνεχεία ο Βασιλεύς ευρίσκετο προ μιας μεγάλης έκρυθμου καταστάσεως. Οι κομμουνισταί χαλάγανε τον κόσμο, κυβερνήσεις δεν υπήρχανε και τελικώς την 4η Αυγούστου ο Μεταξάς του πήγε τα δύο διατάγματα περί διαλύσεως της βουλής και αναστολής 10 άρθρων του Συντάγματος και ο Βασιλεύς τα υπέγραψε. Επομένως κ. Θεοδώρου, την 4η Αυγούστου δεν την έκανε ο Μεταξάς, την έκανε ο Βασιλεύς Γεώργιος και ανέθεσε στον Ιωάννη Μεταξά την διοίκηση του κράτους, αφού εκράτησε για τον εαυτό του τον έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων. Από κει αρχίζει μια οργιώδης κατάστασις εξοπλισμού, να φανταστείτε, θα σας δώσω ένα παράδειγμα, στην Αεροπορία, η Ελλάς στο κίνημα του 1935 είχε 5-6 σαράβαλα αεροπλάνα και ο Κονδύλης ζήτησε από τον πατέρα μου να πάει στη Γιουγκοσλαβία γιατί συνεδέετο (ο πατέρας μου) με τον τότε Αντιβασιλέα Παύλο ο οποίος είχε παντρευτεί ελληνίδα
-Ο Μίκης Θεοδωράκης ήταν στην νεολαία του Ιωάννη Μεταξά (ΕΟΝ), κ. Φαρμάκη; Είναι αλήθεια αυτό;
Ο Μίκης ήταν στην ΕΟΝ, ερχότανε από την Τρίπολη όπου έμενε και έκανε διδασκαλία μουσικής, μαθήματα. Δεν έγραψε αυτός τους ύμνους της νεολαίας, έγραψε κάτι άλλα τραγούδια και μάλιστα το είπε και ο ίδιος σε διάφορες τηλεοπτικές εμφανίσεις, ότι, ναι, ήμουν στην ΕΟΝ, στη νεολαία του Μεταξά. Μπράβο του που το παραδέχθηκε και πολύ καλά έκανε που ήτο στην ΕΟΝ.
-Ήταν υποχρεωτικό τότε να ήσουν στην ΕΟΝ; Τους πηγαίνανε με το ζόρι, με το έτσι θέλω;
Στην ΕΟΝ δεν ήταν υποχρεωτικό να πας. Αυτά που λένε ότι σε υποχρεώνανε, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Ήταν εθελοντική η κατάταξις. Βεβαίως η ΕΟΝ προσέφερε διάφορα καλά πράγματα στους νέους, μια φορά την εβδομάδα δωρεάν κινηματογράφο, εξοπλισμό, ασκήσεις, τα οποία τράβηξαν την νεολαία. Όταν ενεφανίσθη ο Γκράτσι (πρέσβης της Ιταλίας στην Ελλάδα) εκείνο το βράδυ της 28ης Οκτωβρίου, ο Μεταξάς ήταν έτοιμος για το ΟΧΙ, το οποίον και είπε. Αυτά που λένε ότι το ΟΧΙ το είπε ο λαός και η κυρία Κατίνα από το σάουθ Αιγάλεω, αυτά είναι βέβαια παραμύθια. Έγραψε δε, ένα ωραίο βιβλίο ο Γκράτσι, με τίτλο «Η αρχή του τέλους», το οποίο έχει μεταφραστεί και στα ελληνικά, όπου εξιστορεί όλη την ιστορία. Όπως ξέρουμε ο ελληνικός στρατός όχι μόνο εξεδίωξε τους Ιταλούς από την Ελλάδα, αλλά κατέλαβε και την μισή Αλβανία. Εκείνη την στιγμή οι Γερμανοί έπρεπε να σώσουν τον Μουσολίνι και έκανε την επίθεση εναντίον της Ελλάδος η Γερμανία και βέβαια η Ελλάς δε μπορούσε να αντισταθεί στην Γερμανική δύναμη τότε. Κατελήφθη η Ελλάς, ο Βασιλεύς πήγε στην Κρήτη, τον κυνήγησαν τ’ αεροπλάνα να τον σκοτώσουν οι κομάντος, δεν τα κατάφεραν, πήγε στην Αίγυπτο και έκανε τον ελεύθερο ελληνικό στρατό. Η αξιολόγηση του Μεταξά είναι στρατιωτικοδιπλωματική, διότι ο Μεταξάς πέραν της ευφυείας της στρατιωτικής όπου μια ξένη δημοσιογράφος έγραψε ένα βιβλίο το 1916, Αμερικανίς, ονόματι Μπράουν, η οποία έλεγε, ότι μία ημέρα όταν ήταν ο Μεταξάς στην Στρατιωτική σχολή την Γερμανική στο Βερολίνο και έκανε επιθεώρηση ο τότε Κάιζερ, έβαλε το χέρι του επάνω και είπε, αν είχα δύο σαν κι αυτόν θα κατακτούσα τον κόσμο. Υπήρχε δε τότε στη σχολή ένα ρητό: «Ουδέν στρατιωτικό πρόβλημα άλυτον από τον Ιωάννη Μεταξά». Ο Μεταξάς λοιπόν προσέφερε τεράστιες υπηρεσίες στην Ελλάδα και είναι ο τελευταίος πρωθυπουργός όπου η Ελλάς εδοξάσθη. Έκτοτε η Ελλάς δεν έχει δοξασθεί. Είχε νίκες στον Συμμοριτοπόλεμο κτλ, αλλά δόξες δεν εισέπραξε μέχρι σήμερα. Όπου βέβαια η κατάστασις σήμερα είναι… τραγική. Αυτός είναι ο Μεταξάς.
-Λένε, ότι η ΕΟΝ ήτο μια φασιστική οργάνωση. Τι απαντάτε εσείς;
Η ΕΟΝ δεν ήτο φασιστική οργάνωσις, ο δε χαιρετισμός της ΕΟΝ είναι ο αρχαίος ελληνικός χαιρετισμός, τον οποίον πήρε ο Μουσολίνι, όπως είχε πάρει ο Μουσολίνι και πολλά άλλα από την αρχαία Ελλάδα. Η ΕΟΝ ήτο μία εθνική οργάνωσις, η οποία βέβαια υπήγετο στο καθεστώς, το οποίο καθεστώς της 4ης Αυγούστου δεν ήτανε φασιστικό, διότι τα Φασιστικά και Ναζιστικά καθεστώτα δημιουργούσανε
-Όταν πέθανε ο Μεταξάς στα τέλη Ιανουαρίου του 1941, ο λαός πως ένιωσε τότε; Εσείς τι θυμάστε από εκείνη την ημέρα. Πανηγύριζε και έλεγε λυτρωθήκαμε, ή πενθούσε τον ηγέτη που έφευγε;
Εγώ θυμάμαι διότι ήμουνα στη κηδεία του Μεταξά, δεδομένου ότι ο στρατός ήταν επάνω από τις 28 Οκτωβρίου και μετά η ΕΟΝ αντικατέστησε τις φρουρές των ξένων πρεσβειών, που ήταν αστυφύλακες, διότι και οι αστυφύλακες στρατεύθηκαν, αυτοί που υπήγοντο στην επιστράτευση, εγώ ήμουν εκεί με κοντά παντελόνια και ένα γκλοπ και ο Μομφεράτος ο Νίκος, μετέπειτα κομμουνιστής, μετέπειτα κτλ, δολοφονηθείς τελικώς, ήταν πάρα πέρα φαλαγγίτης. Την ημέρα της κηδείας του Μεταξά, όπου η ΕΟΝ ήταν παρατεταγμένη από την Μητρόπολη μέχρι το νεκροταφείο, εγώ ήμουν απέναντι από τις στήλες του Ολυμπίου Διός, γονατιστός και εγώ και όλοι μας επί δύο ώρες, δε μπορούσαμε να σηκωθούμε ύστερα, η συγκίνησις του κόσμου και ιδιαίτερα των λαϊκών τάξεων, ήτο τόσο μεγάλη και επειδή δεν υπήρχανε αυτοκίνητα πρώτων βοηθειών έβλεπες μέσα στον κόσμο λιποθυμισμένους
-Είναι αλήθεια ότι τον Μεταξά τον έβγαλαν από την μέση οι Άγγλοι; Τι πιστεύετε εσείς γι αυτό; Τι γνωρίζετε;
Όχι, αυτό δεν έχει καμία σχέση. Καταρχήν, διότι ο γαμπρός του ο Φωκάς, καθηγητής του πανεπιστημίου, ιατρός, έχει υπογράψει το πρακτικό του θανάτου και ο προσωπικός του γιατρός ο Ρολάνδος, μαζί με άλλους τρεις-τέσσερις. Επομένως, ο Φωκάς τουλάχιστον θα ηρνήτο να υπογράψει κάτι το οποίον δεν θα ήταν σωστό, άρα αυτή είναι μία φημολογία και στηρίζεται στο ότι ο Μεταξάς είχε πει στους Άγγλους, ότι αν δεν μου φέρετε 10 μεραρχίες, να μην έρθετε καθόλου. Οι Άγγλοι όμως είχανε μια άποψη, ότι εμείς έχουμε δώσει μια εγγύηση στους Έλληνες και πρέπει να την τιμήσουμε με ότι μπορούμε. Σημειωτέον ότι σε διάρκεια 20-25 ημερών εδώ, οι Άγγλοι έχασαν 150 αεροπλάνα. Και έστειλαν 65 χιλιάδες στρατό μαζί με τους βοηθητικούς, 45 χιλιάδες μάχιμους, δηλαδή 3,5 Μεραρχίες και οι βοηθητικοί. Αυτά μπορούσαν, αυτά έκαναν. Διότι τότε η Αγγλία ήταν γυμνή και αν δεν υπήρχε η Αμερική θα είχε συνθηκολογήσει. Επομένως δεν είναι καθόλου σωστό αυτό. Μετά τον διαδέχθηκε ο Κορυζής, ο οποίος βέβαια δεν έκανε για αυτή την δουλειά, ήταν και δύσκολο να βρεις τότε κάποιον, διότι κανένας δεν εδέχετο να γίνει πρωθυπουργός εν όψει της Γερμανικής επιθέσεως και της καταρρεύσεως. Είναι γνωστό ότι οι Έλληνες και ιδία ο Ελληνικός στρατός όταν προελαύνει είναι καταπληκτικός, αδυνατεί όμως να κάνει μία τακτική υποχώρηση και αυτό το είδαμε και στον πόλεμο της Αλβανίας, στην αρχή και στο τέλος, όπου υπήρχαν πολλοί λιποτάκται, και τυφεκίσθησαν για να καθήσουν ήσυχα, για να κρατηθούν οι Μονάδες εννοώ, μαζί με το απόσπασμα Δαβάκη, όταν τραυματίσθηκε χάλασε ο κόσμος εκεί, και πήγε ένας πάρα πολύ καλός αξιωματικός, ονόματι Καραβίας, ο οποίος έσωσε την κατάσταση, αφού τυφέκισε καμιά δεκαπενταριά φαντάρους. Στη Μικρά Ασία είχε δημιουργηθεί το ίδιο πρόβλημα, η οπισθοχώρησις, ήτανε οπισθοχώρησις πανικού γι’ αυτό συνέβησαν αυτά που συνέβησαν, επομένως υπάρχει αυτή η αδυναμία στον Ελληνικό στρατό, στους Έλληνες. Όταν προελαύνουν, ενθουσιασμός, αέρα, ιστορίες κτλ, μόλις όμως τους πεις ότι για λόγους τακτικής θα υποχωρήσετε 5 χιλιόμετρα γιατί πρέπει να γίνει αυτό, το εκλαμβάνουν ως τελική υποχώρηση, πανικοβάλλονται και πάνε στα σπίτια τους, πετάνε τα όπλα και φεύγουνε.