Μια ερμηνεία για τα όσα «ακατανόητα» και «ύποπτα» συμβαίνουν στο ΚΚΕ
Του Κυριάκου Ζηλάκου*
Η διαπίστωση πως «αν οι εχθροί του ΚΚΕ μπορούσαν να υπαγορεύσουν στην ηγεσία του κάποια πολιτική αυτά θα της έλεγαν να κάνει», περιέχει τον πυρήνα της εκτίμησης για όσα συμβαίνουν στο Κόμμα και είναι μια βάση ερμηνείας των όσων «ακατανόητων» έως και «ύποπτων» συντελούνται σ' αυτό τα τελευταία χρόνια. Η διαπίστωση αυτή ερμηνεύει, ως ένα βαθμό, τόσο την πολιτική που ακολουθεί η κομματική ηγεσία όσο και την οργανωτική δομή που έχει εγκαταστήσει και τη χρησιμοποιεί για να υπηρετήσει αυτή την πολιτική.
Αυτό που παρατηρείται εδώ και καιρό είναι η συστηματική εγκατάλειψη του ενός μετά το άλλο των μετώπων, που προνομιακά θα μπορούσε να παίξει ρόλο το ΚΚΕ, οδηγώντας τον κομματικό οργανισμό - οργανώσεις και κάθε μορφής παρέμβαση στην κοινωνία - σε μια απονεύρωση και σε παροπλισμό:
Εγκαταλείφθηκε το μαζικό λαϊκό κίνημα αλλά και το εργατικό κίνημα, παρά τον ρόλο και την παρουσία του ΠΑΜΕ. Αυτό γιατί η παρουσία μιας «πρωτοπορίας» από μόνη της ούτε αποτελεί ούτε δημιουργεί κίνημα, καθώς το ζητούμενο δεν είναι κάποιοι ακτιβισμοί επιλεγμένων στελεχών αλλά η σχέση αλληλοτροφοδότητησης με τις εργατικές και λαϊκές μάζες, πράγμα που το αποτρέπει, αν δεν το απαγορεύει, η αποστειρωμένη παρουσία αυτής της «πρωτοπορίας», που θέτει πάντα σαν προαπαιτούμενο για την όποια συμπόρευση, τη συμφωνία με την «λαϊκή εξουσία» και τη στρατηγική του ΚΚΕ. Τελικά όλα δείχνουν πως κάποιοι δεν θέλουν να εκδηλωθεί η λαϊκή οργή και να γίνει οργανωμένη πάλη και όχι πως δεν είναι οι συνθήκες ώριμες για να γίνει αυτό.
Εγκαταλείφθηκαν έννοιες όπως «πατριωτισμός», «εθνικό», «ανεξαρτησία», «κυριαρχικά δικαιώματα». Επίσης ο όρος «αριστερά» έγινε απαγορευμένος και εγκαταλείφθηκε με ό,τι αυτός σήμαινε στη συλλογική μνήμη του λαού. Ετσι λοιπόν, αντί να δοθεί η μάχη για ν' αποκτήσουν αυτές οι έννοιες, που είναι ριζωμένες στο συλλογικό υποσυνείδητο των ριζοσπαστικών στρωμάτων της κοινωνίας, τέτοιο περιεχόμενο που ν' ανταποκρίνεται στις σύγχρονες συνθήκες καπιταλιστικής ανάπτυξης και να υπηρετούν την λαϊκή πάλη, αφέθηκαν - μάλιστα σε συνθήκες γενικευμένης καπιταλιστικής κρίσης - στην τύχη τους και μαζί τους τμήματα του ελληνικού λαού έγιναν έρμαια κάθε είδους πολιτικών μορφωμάτων ακόμα και φασιστικών. Τελικά το ΚΚΕ, δηλαδή η ηγεσία του, παρέδωσε τα όπλα του στους αντιπάλους του και στους εχθρούς του λαού.
Το ιδεολογικό περιτύλιγμα βρέθηκε στο όνομα της καθαρότητας της γραμμής και από 'κει και πέρα έγιναν ιδεολογικές κατασκευές για να υπηρετήσουν αυτή τη γραμμή. Πρόκειται για μια ολοκληρωτική αναθεώρηση της ιστορίας του ΚΚΕ και του λαϊκού κινήματοςπου έφθασε μέχρι το σημείο να θεωρείται το ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) ως «οπορτουνιστικό», γιατί τάχα δεν έβαλε το ζήτημα της «λαϊκής εξουσίας», απαγορεύοντας μάλιστα στους αγωνιστές αυτού του κινήματος που παραμένουν στους κόλπους του ΚΚΕ, να συμμετέχουν στις εκδηλώσεις και να καταθέτουν στεφάνια στις επετείους της 28ης Οκτωβρίου 1940 και της 25ης Μαρτίου 1821.
Κατασκευάστηκε το ιδεολόγημα περί συμμετοχής της Ελλάδας στην «ιμπεριαλιστική πυραμίδα», το οποίο δεν απαντάει σε τίποτα, παρά μόνο εξασφαλίζει τον παροπλισμό και την αποστράτευση του λαϊκού κινήματος τόσο από το αντιμονοπωλιακό, όσο και από το αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο. Είναι χαρακτηριστικό ότι απαγορεύτηκε ακόμα και η χρήση σε κείμενα του «Ριζοσπάστη» λέξεων όπως «κατοχή», «εξάρτηση», «υποτέλεια». Μα και επί γερμανικής κατοχής (1941-1944) τμήματα της ελληνικής άρχουσας τάξης συμμετείχαν και τότε στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, πολύ περισσότερο μάλιστα που και τμήματα του πολιτικού κόσμου, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, συνεργάστηκαν με τους κατακτητές αλλά δεν έπαψε να υπάρχει κατοχή. Και μη σπεύσει κάποιος να πει ότι τώρα βρισκόμαστε στον «ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού που είναι ο ιμπεριαλισμός» γιατί ούτε αυτό είναι κάτι καινούργιο.
Τα αποτελέσματα είναι τραγικά. Σε μια περίοδο που ο λαός έχει ανάγκη το ΚΚΕ και αν δεν υπήρχε θα το έφτιαχνε, το σημερινό ΚΚΕ, δηλαδή η ηγεσία του - τα στελέχη του αρέσκονται να λένε πως «το Κόμμα είναι η καθοδήγησή του» - κάνει μια συστηματική προσπάθεια να αποστασιοποιείται από τις επείγουσες ανάγκες του λαού παραπέμποντας τα πάντα στη «λαϊκή εξουσία». Δηλαδή αφήνει το λαό ξεκρέμαστο. Στην πραγματικότητα η εργατική τάξη ο ελληνικός λαός παραδόθηκε αμαχητί στα αρπακτικά, ξένα και ντόπια. Αυτοί που ήταν ταγμένοι να τον υπερασπιστούν και να οργανώσουν τον αγώνα του αρκέστηκαν σε κάποιες αποστειρωμένες από το λαό «παρελάσεις» και «περιπάτους» για την τιμή των όπλων.
Μάλιστα, κάποια στιγμή ο εργαζόμενος λαός και η νεολαία, μέσα στην απελπισία τους, πήραν των ομματιών τους και βγήκαν σαν «αγανακτισμένοι» στις πλατείες, κουβαλώντας ο καθένας ό,τι είχε πάνω του, προσπαθώντας να συνδέσει τη δική του πολιτική συνείδηση με την ανάγκη «κάτι να γίνει». Δεν βρέθηκαν, όμως, αντιμέτωποι στο Σύνταγμα μόνο με τα ΜΑΤ και τα δακρυγόνα της κυβέρνησης αλλά και με την συκοφαντία από την ηγετική ομάδα του ΚΚΕ, πως τάχα το... «αυθόρμητο δεν είναι πολιτικό» πως είναι... «ακροδεξιοί» (ομιλία της Α.Παπαρήγα στη Βουλή) πως η Πλατεία είναι... «χώρος διακίνησης ναρκωτικών» (ρεπορτάζ «Ριζοσπάστη») κλπ.
Μια γενικευμένη επιχείρηση καταστολής του «κινήματος της Πλατείας» αποτέλεσε η προβοκάτσια της 20ης Οκτώβρη 2011, όπου η δήθεν «περικύκλωση της Βουλής» από το ΠΑΜΕ εξελίχθηκε σε περιφρούρηση της Βουλής σε ρόλο ΜΑΤ και τελικά σε ένα «μπάχαλο» που έδιωξε τον κόσμο από την Πλατεία. Είχε προηγηθεί ο Δεκέμβρης του 2008, όπου η κομματική ηγεσία μέσω του «Ριζοσπάστη» προσπάθησε με κάθε τρόπο να συκοφαντήσει τη νεανική οργή.
Για όλα τα παραπάνω έγιναν πολλές και αξιόλογες προσπάθεις, κυρίως στα πλαίσια του προσυνεδριακού διαλόγου για το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ, τόσο για ερμηνεία της πολιτικής που ακολουθεί η ηγεσία του Κόμματος όσο και για την δικαιολόγηση αυτής της πολιτικής. Ωστόσο, αυτό που λείπει είναι μια απάντηση σ' ένα μεγάλο «ΓΙΑΤΙ;» ακολουθείται αυτή η πορεία.
Στην προσπάθεια ν' απαντηθεί αυτό το «γιατί», δεν μπορεί παρά να αναζητούνται λύσεις του «αινίγματος» του σημερινού ΚΚΕ και στην απάντηση του ερωτήματος «τελικά ποιός ωφελείται;». Σαν μεθοδολογία ερμηνείας πολιτικών φαινομένων και γεγονότων είναι προσφιλής στην ηγεσία του ΚΚΕ. Δηλαδή, εκ του αποτελέσματος να αναζητούνται τα αίτια και αυτοί που το προκάλεσαν και τα τυχόν κίνητρα τους. Το αποτέλεσμα λοιπόν είναι ο παροπλισμός του ΚΚΕ και η εγκατάλειψη του λαού στην τύχη του.
Είναι γεγονός πως καλύτερο δώρο σε όσους επί τόσα χρόνια επιβουλεύονταν το ΚΚΕ και προσπαθούσαν να το βάλουν στο χέρι, δεν θα μπορούσε να υπάρξει. Εφθασε στο σημείο το κόμμα που ήταν «καρφί στο μάτι τους» να μην τους ενοχλεί σε τίποτα και ελεύθεροι να εφαρμόζουν τα καταστροφικά για τη χώρα και το λαό σχέδιά τους, ενώ η ηγεσία του ΚΚΕ διατείνεται πως «το θέμα δεν είναι το χρέος», «το θέμα δεν είναι τα μνημόνια», «το θέμα δεν είναι η έξοδος από την ευρωζώνη», «το θέμα δεν είναι η έξοδος από την ΕΕ», «το θέμα δεν είναι η έξοδος από το ΝΑΤΟ», «το θέμα δεν είναι να μη γίνονται απολύσεις», «το θέμα δεν είναι...» αυτό ή το άλλο αποτέλεσμα της καπιταλιστικής κρίσης αλλά ο ίδιος ο καπιταλισμός, αυτός φταίει και άρα η λύση είναι η «λαϊκή εξουσία» και ως τότε... τίποτα. Ετσι συντελείται το πρωτοφανές παραίτηση από την πολιτική πάλη, παραίτηση από την ίδια την ταξική πάλη.
Εφθασε στο σημείο το κόμμα, το ΚΚΕ που ήταν καρφί στο μάτι των ιμπεριαλιστικών επιτελείων και στη γεωστρατηγική τους σκακιέρα ήταν μια εχθρική σταθερά, να παροπλίζεται με το ιδεολόγημα της ελληνικής συμμετοχής στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, που οδηγεί στο συμπέρασμα πως δεν έχει νόημα το μέτωπο απέναντι στον ιμπεριαλισμό, αφού η αφού η Ελλάδα δεν είναι μια εξαρτημένη χώρα αλλά είναι μέρος της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας και συνεπώς το θέμα είναι ανατροπή του καπιταλισμού.
Καλύτερο δώρο για τις ΗΠΑ και τους άλλους ιμπεριαλιστές δεν θα μπορούσε να υπάρχει.
Ετσι φθάσαμε στο σημείο τα ζητήματα της εξόδου της Ελλάδας από το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ενωση να τίθενται μόνο με την προϋπόθεση της «λαϊκής εξουσίας», άρα πάλη και συσπειρώσεις - συμμαχίες γύρω από αυτά τα αιτήματα δεν μπορεί να υπάρχει παρά μόνο στο πλαίσιο της πάλης για την «λαϊκή εξουσία». Επίσης φθάσαμε στο σημείο να μην έχουν νόημα η πορείες στην αμερικάνικη πρεσβεία και σχεδόν έχουν σταματήσει, αφού σαν χώρα είμαστε «μέρος του ιμπεριαλιστικού συστήματος». Φθάσαμε και στον παροπλισμό του φιλειρηνικού κινήματος και στην υποβάθμιση της ΕΕΔΥΕ (Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη) που αντιμετωπίζεται πλέον από την κομματική ηγεσία σαν βαρίδι «ξεπερασμένων» αντιλήψεων που ήθελαν την Ελλάδα χώρα «εξαρτημένη» και «υποτελή», ενώ τώρα συμμετέχει στις ιμπεριαλιστικές δομές. Το πόσο όλα αυτά συμβιβάζονται με την παρουσία της Τρόικας στην Αθήνα και τον κυβερνητικό της ρόλο, αυτά είναι... ψιλά γράμματα.
Το «ΓΙΑΤΙ» το ΚΚΕ οδηγήθηκε ως εδώ, συνδέεται και με το «ΠΩΣ». Με την ίδια την οργανωτική δομή του Κόμματος. Η τόσο σφιχτή δομή του, που υποτίθεται είναι για λόγους αυτοπροστασίας του, καθίσταται αυτόματα και ευάλωτη. Μια κλειστή ομάδα, ένα «αόρατο κόμμα», εκμεταλλευόμενη το ίδιο το κομματικό σύστημα, κατάφερε μέσα στις δύο τελευταίες δεκαετίες να θέσει σταδιακά υπό τον πλήρη έλεγχο της το Κόμμα αναγορεύοντας σε αυτοσκοπό την δική της εξουσία μέσα στο Κόμμα. Μια φράξια έθεσε υπό την κατοχή της το Κόμμα. Εύλογα κάποιος μπορεί να πει πως «έτσι ήταν το ΚΚΕ πάντα». Πράγματι, αυτές ήταν οι οργανωτικές δομές του λόγω και συγκεκριμένων ιστορικών συνθηκών και αναγκών, όμως αυτό δεν σημαίνει πως δεν λειτουργούσαν και κάποιες δικλείδες ασφαλείας, όπως είναι η εσωκομματική δημοκρατία που αντικαταστάθηκε με έναν απόλυτο και αντιδημοκρατικό συγκεντρωτισμό της ηγετικής ομάδας. Αυτό που έγινε τα τελευταία χρόνια είναι να απενεργοποιηθούν αυτές οι δικλείδες ασφαλείας.
Οι μυημένοι σε αυτή την ομάδα - φράξια, λειτουργώντας σαν «βαθύ κόμμα», εξελίσσονται και καταλαμβάνουν θέσεις. Ανθρωποι ακατάλληλοι και πραγματικά «αγράμματοι» βρίσκονται ξαφνικά και από το πουθενά σε θέσεις κλειδιά. Τα ιδεολογικά περιτυλίγματα ήρθαν στην πορεία. Μάλιστα το σχέδιο αυτό ήρθε να το υπηρετήσει και η συστηματική, κυρίως μέσω του «Ριζοσπάστη», καλλιέργεια προς τα έξω της άποψης πως το ΚΚΕ είναι «σταλινικό» κόμμα, αρπάζοντας έτσι την ευκαιρία η ηγετική ομάδα να επιβάλει το σταλινικό εξουσιαστικό μοντέλο, δείχνοντας πως τελικά αυτό ήταν το ζητούμενο και όχι βέβαια η αποκατάσταση του Στάλιν. Η βασική αρχή του «δημοκρατικού συγκεντρωτισμού» αντικαταστάθηκε σταδιακά από μια φεουδαρχική οργανωτική σχέση, όπου η φωτισμένη ηγεσία, η «καθοδήγηση» γνωρίζει τα πάντα και μπορεί να αποφασίζει για τα πάντα.
Αυτό το πλαίσιο οργάνωσης προϋποθέτει περιχαράκωση και αποστείρωση. Σιγά – σιγά εγκαταλείπονται η μια μετά την άλλη οι αρχές. Η σχέση με την εργατική τάξη και τις λαϊκές μάζες εκτοπίζεται από μια εικονική πραγματικότητα πάνω στην οποία δομείται ο πολιτικός λόγος του ΚΚΕ. Ονομάζεται μαζικό κίνημα μόνο ό,τι ταυτίζεται με το Κόμμα και έτσι στους διάφορους χώρους δημιουργούνται «κινηματικές» μορφές που δεν είναι τίποτα άλλο παρά οι κομματικές οργανώσεις με άλλο καπέλο, όπως του ΠΑΜΕ, του ΜΑΣ, της ΟΓΕ, της ΠΑΣΥ, της ΠΑΣΕΒΕ κλπ.
Αυτό το σχήμα δεν θέλει και δεν μπορεί να έχει σχέση με οτιδήποτε άλλο πέρα από τον εαυτό του. Γι' αυτό το λόγο αποφεύγεται οποιαδήποτε επαφή με άλλους ούτε καν στους δρόμους και τις πλατείες σε κάποια συγκέντρωση ή κινητοποίηση. Η έννοια της επανάστασης συνδέεται όλο και περισσότερο με την προοπτική μιας εξ εφόδου κατάληψης της εξουσίας, δίνοντας περισσότερο την εντύπωση μιας συνωμοσίας κάποιων μυημένων και όχι κίνησης λαϊκών μαζών. Στο μεταξύ ο «κομματικός στρατός» αυτοϊκανοποιείται βλέποντας τον ευαυτό του στον κομματικό καθρέφτη εντός των γραφείων. Δεν είναι τυχαίο ότι οι απεργιακές περιφρουρήσεις σε εργοστάσια άρχισαν στην κομματική γλώσσα να αποκαλούνται «φρουρές» προκειμένου να εμπεδωθεί μια στρατοκρατική αντίληψη. Ολα αυτά όμως υπηρετούν ένα σκοπό, τον απόλυτο έλεγχο του Κόμματος από την ηγετική ομάδα, στην ουσία την επιβολή μιας εσωκομματικής δικτατορίας.
Αξίζει να δει κανείς πως προκύπτει αυτή η παντοδύναμη «καθοδήγηση», πράγμα επίκαιρο λόγω και του 19ου Συνεδρίου. Υποτίθεται πως το συνέδριο είναι κυρίαρχο όργανο και εκλέγει την Κεντρική Επιτροπή στο όνομα της οποίας ασκείται η κομματική εξουσία. Αυτό που αποκαλύπτεται είναι ότι μια κλειστή ομάδα, η οποία κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες κατέλαβε το ιστορικό κόμμα μπορεί να το ελέγχει απόλυτα και να επιβάλει τις επιλογές της.
Ξεκινάμε από τη βάση, τις Κομματικές Οργανώσεις Βάσης (ΚΟΒες) που εκλέγουν αντιπροσώπους για τις συνδιασκέψεις, αχτιδικές ή περιοχών, από τις οποίες θα εκλεγούν αυτοί που θα πάνε στο συνέδριο. Το σύστημα είναι απόλυτα πλειοψηφικό και σχεδόν σε όλες τις ΚΟΒες εκλέγονται οι υποψήφιοι που προτείνει η καθοδήγηση. Αν πάντως ξεφύγει και εκλεγεί κάποιος μη αρεστός στην ηγετική ομάδα, ακολουθούν ένα ακόμα ή δύο «κόσκινα» (ανάλογα με την οργάνωση), στις συνδιασκέψεις όπου και πάλι με απόλυτα πλειοψηφικό σύστημα εκλέγονται αυτοί που θα πάρουν τελικά μέρος στο συνέδριο. Και στη φάση αυτή υπάρχει η πρόταση της καθοδήγησης η οποία με το 50% και μια ψήφο μπορεί να εξασφαλίσει το σύνολο των αντιπροσώπων. Ακολουθεί το συνέδριο όπου και πάλι με πρόταση της καθοδήγησης, μέσω της Επιτροπής Προτάσεων η οποία εκλέγεται από το Συνέδριο, στην πραγματικότητα διορίζεται από την απερχόμενη ηγεσία, προτείνονται οι υποψηφιότητες για την νέα Κεντρική Επιτροπή.
Είναι προφανές πως ένα απόλυτα ελεγχόμενο σώμα, όπως το Συνέδριο, θα υπερψηφίσει την πρόταση της κατά τ' άλλα απερχόμενης και κρινόμενης ηγεσίας, εξάλλου με τους μισούς και ένα συνέδρους, αν γίνει «σωστή» σταυροδοσία, μπορεί η ηγετική ομάδα να εκλέξει το σύνολο των μελών της νέας Κεντρικής Επιτροπής. Η μόνη περίπτωση να μη λειτουργήσει αυτός ο μηχανισμός είναι να υπάρχει κάθετος διχασμός του κομματικού σώματος ξεκινώντας από τη βάση, όπως άλλωστε έγινε στο 13ο Συνέδιο που υπήρχαν δύο μπλοκ σχεδόν ισοδύναμα.
Μετά συνεδριάζει αυτή η ΚΕ για να εκλέξει το νέο Πολιτικό Γραφείο, όπου και πάλι, η καθοδήγηση μέσω της Επιτροπής Προτάσεων, η οποία υποτίθεται έχει «νομιμοποιηθεί» από το Συνέδριο, προτείνει αυτούς που θα το στελεχώσουν. Είναι προφανές πως το νέο ΠΓ θα είναι αυτό που προτείνει η κατά τ' άλλα απερχόμενη ηγετική ομάδα – εφόσον παραμένει ισχυρή - και έτσι διαιωνίζεται η εξουσία της. Οσο για το ποιός θα εκλεγεί για τη θέση του Γενικού Γραμματέα της ΚΕ και πάλι η καθοδήγηση μέσω της Επιτροπής Προτάσεων θα προτείνει.
Τελικά ποιά είναι αυτή η καθοδήγηση; Ολα αυτά οδηγούν στην κλειστή ομάδα, που αποκαλείται καθοδήγηση, η οποία τελικά αναπαράγει τον ευαυτό της αλλά και ταυτόχρονα είναι η αχίλλειος πτέρνα του ΚΚΕ. Ενας τόσο κλειστός οργανισμός, όπως έχει δείξει και η ιστορία, διατρέχει τον κίνδυνο να περάσει στα χέρια των εχθρών του. Το ερώτημα είναι πλέον ένα: ποιός κυβερνάει αυτό το κόμμα;
* Ο Κυριάκος Ζηλάκος, είναι ενός από τους 14 απολυμένους δημοσιογράφους του Ριζοσπάστη μετά από 25 χρόνια παρουσίας στην εφημερίδα.
