Δήμητρα Αγγελίδου«Σιγανά και ταπεινά», όπως λέει το τραγούδι που αγαπούσε, πέρασε ένας χρόνος από τον θάνατο της αυθεντικής μορφής της ελληνικής παράδοσης.
Με την αφορμή αυτή και της συναυλίας που γίνεται στη μνήμη της στο Μέγαρο στις 7 Απριλίου, το in.gr μιλά με μερικούς από τους πιο στενούς συνεργάτες της για την ίδια και το έργο της.
Η ερευνήτρια Δόμνα Σαμίου σε αντίξοες συνθήκες και με ατομικές οικονομίες έκανε καταγραφές και διέσωσε παραδόσεις, ήθη κι έθιμα από όλες τις περιοχές της Ελλάδας διαλέγοντας πάντα τις καλύτερες και πιο αυθεντικές πηγές. Χάρη σε εκείνη έχουμε μερικά από τα καλύτερα παραδοσιακά τραγούδια. Αρίστη θεωρητικός και εκτελέστρια βυζαντινής και παραδοσιακής μουσικής. Στο κουδούνι της πάντως η ίδια έγραφε Δόμνα Σαμίου μουσικός…
«Σιγανά και ταπεινά», όπως λέει και το τραγούδι που αγαπούσε η Δόμνα Σαμίου, πέρασε ένας χρόνος από τον θάνατο της, της αυθεντικής μορφής της ελληνικής παράδοσης. Με την αφορμή αυτή και της συναυλίας που γίνεται στη μνήμη της στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στις 7 Απριλίου, το in.gr μιλά με μερικούς από τους πιο στενούς συνεργάτες της για την ίδια και το έργο της.
Το πάθος της και η αγάπη της γι αυτή την ενασχόληση, καθώς και ο ασταμάτητος αγώνας της χωρίς την βοήθεια της πολιτείας για να εκδώσει το αρχείο που είχε μαζεμένο αποτέλεσε έμπνευση για όλους. Η προσήλωσή της δε στην προσπάθεια διάσωσης της παραδοσιακής μουσικής ήταν αναμφισβήτητη. Ξεχώριζε όμως για το ήθος της και τον σεβασμό στον άνθρωπο, στον μουσικό και στη μουσική.
Μια αυθεντική, ακέραιη και δυναμική γυναίκα, όπως διαπιστώνουν όλοι η οποία συνεργάστηκε με πληθώρα μουσικών και ερμηνευτών. Ποια ήταν η σχέση της με εκείνους, πώς συμπεριφερόταν; Σαν μια δασκάλα με τους μαθητές της και σαν μάνα με τα παιδιά της ταυτόχρονα.
Αγαπούσε πολύ τους συνεργάτες της και φρόντιζε τα πάντα γι’ αυτούς.
Γνώριζε πολύ καλά πώς να επικοινωνήσει με τους μουσικούς και αποτελούσε κομμάτι της ορχήστρας ,του συνόλου, ενώ σεβόταν τον καλό μουσικό κι δεχόταν τις συμβουλές του. Ήταν τυπική και γενναιόδωρη. Έδινε χρόνο στον καθένα μας ,ήθελε να αναδείξει τους μουσικούς ώστε να παρουσιάσει ο καθένας την δουλειά του.
Όλοι συμφώνησαν, πάντως, στο γεγονός ότι ήταν απαιτητική στη συνεργασία. Λόγω της απίστευτης μνήμης μελωδιών που την χαρακτήριζε είχε ένα συγκεκριμένο άκουσμα και ήθελε να το πετύχει. Επιζητούσε την πιστότητα σε όλα τα παραδοσιακά ακούσματα και κανείς δεν μπορούσε να αποκλίνει από αυτό που πρέσβευε. Αυτό οφειλόταν στο ότι αισθανόταν την ευθύνη ότι ό,τι κάνουμε θα το ακούνε και οι επόμενες γενιές που δεν ξέρουν τι προϋπήρχε.
Ήθελε να γίνονται όλα σωστά γι’ αυτό και πρόσεχε τις λεπτομέρειες και βέβαια αν κάτι δεν πήγαινε έτσι όπως έπρεπε είχε την επιμονή την υπομονή να δείξει ότι αυτό πρέπει να γίνει έτσι. Όμως, η τέχνη θέλει μεγάλη πειθαρχία και αυστηρότητα. Διαφορετικά δεν υπάρχει αποτέλεσμα. Είναι μια θεότητα άρα απαιτεί μεγάλο σεβασμό.
Αυτό είχε κατανοήσει και η κυρα-Δόμνα όπως την έλεγαν, γι’ αυτό και τη γραμμή που είχε την κρατούσε από την αρχή μέχρι το τέλος. Ήξερε πολύ καλά τι ήθελε…
Το Της τριανταφυλλιάς τα φύλλα ήταν ίσως ένα από τα αγαπημένα της τραγούδια γιατί της το είχε μάθει η μητέρα της, και γενικά όλα τα τραγούδια από τη Μικρά Ασία που ήταν η ιδιαίτερη πατρίδα της. Όμως, αγαπούσε τραγούδια από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, και μάλιστα χαρακτηριστικά έλεγε ''κοιτάτε βρε τι πλούτο έχουμε''...
Είναι επίσης σημαντικό να τονιστεί ότι ήθελε να δείξει τη συνέχεια της ελληνικής παράδοσης με ιστορικά και γεωγραφικά όρια, την ενότητα που υπάρχει στον ελληνισμό, τις κοινές παραδόσεις, τα κοινά στιχάκια.
Στη διάδοση του έργου της συνετέλεσε το φυσικό τάλαντο που είχε. Η φωνή της ήταν δώρο Θεού και με την απαράμιλλη φωνητική της ευστάθεια έδωσε το γνήσιο, το αυθεντικό. Μουσικά τώρα, είχε πολύ μεγάλη δυνατότητα να υπαινίσσεται τα μελίσματα. Μπορούσαν να ακούγονται χωρίς να τα λέει. Τα είχε τόσο βιωμένα που έβγαιναν φυσικά. Με το απίστευτο μέταλλο της φωνής της έρχονταν στο προσκήνιο μνήμες. Άλλωστε μέσα από το τραγούδι αυτό που βγαίνει δεν είναι μόνο οι μελωδίες αλλά η αύρα ,το συναίσθημα.
Τι ήθελε να πετύχει με τη στροφή της προς τα παιδιά μέσα από τη δισκογραφία και το έργο της; Όλη της η έννοια ήταν να περάσει στα παιδιά το παραδοσιακό τραγούδι που διαθέτει ήθος και να αποφύγει τα «τρια λα ρι τρια λα ρο» που αντιμετωπίζουν τα παιδιά σαν ανώριμα.
Θεωρούσε χρέος να μεταδώσει ό,τι ήξερε. Όταν πια μεγαλώσεις θέλεις να μεταδώσεις αυτό που αγαπάς στους νέους ανθρώπους. Ήθελε, λοιπόν, να κάνει τα παιδιά να αγαπήσουν την παράδοση.
Η ιδιαίτερη ικανότητά της στην ακριβέστατη απόδοση του ύφους, του ήθους, της προφοράς και της μελωδίας στο κάθε τραγούδι, συνετέλεσε ώστε να αποτελέσει σημείο αναφοράς και να αφήσει παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.
Η «αγαπημένη γιαγιά», άφησε ένα έργο πολυφασματικό και ανεξίτηλο και αποτέλεσε ένα «τζιβαέρι», ένα θησαυρό του ελληνισμού …
Οι συνεργάτες που μας μίλησαν:
Κατερίνα Παπαδοπούλου-τραγούδι
Μάνος Κουτσαγγελίδης-τραγούδι, κανονάκι
Ζαχαρίας Καρούνης-τραγούδι
Βαγγέλης Δημούδης-τραγούδι
Γιώργος Μαρινάκης-βιολί
Νίκος Οικονομίδης-βιολί
Λυκούργος Αγγελόπουλος-διευθυντής της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας
Ανδρέας Παππάς-κρουστά
Νίκος Φιλιππίδης-κλαρίνο
Θεόφιλος Γομάτος-τραγούδι (Μέλος Χορωδίας Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου)
Πάνος Δημητρακόπουλος-κανονάκι
Χρίστος Σίκκης-τραγούδι
Tην Κυριακή 7 Απριλίου στις 8.30 μμ θα γίνει μια συναυλία αφιέρωμα στην Δόμνα Σαμίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στην αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος».
Η συναυλία είναι συμπαραγωγή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής Δόμνα Σαμίου.
Φωτογραφία: Δάφνη Τζαφέρη
Πληροφορίες
http://www.domnasamiou.gr/
http://www.facebook.com/domnasamioupage
entertainment.in.gr
