«Επιθυμία επεθύμησα τούτο το Πάσχα φαγείν μεθ’ υμών προτού με παθείν».

Εν Κυθήροις τη 17η Απριλίου 2025


Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου

θεολόγου- συγγραφέως

Ι. Μ. Κυθήρων και Αντικυθήρων


Όπως είναι γνωστόν το εσπέρας της Μεγάλης Τετάρτης ψάλλεται, (συνήθως στις Ιερές Μητροπόλεις), η ακολουθία του όρθρου της Μεγάλης Πέμπτης. Σύμφωνα με το Συναξάριο, την ημέρα αυτή καθώρισαν οι άγιοι Πατέρες μας και παρέδωσαν σε μας να εορτάζουμε τέσσερα γεγονότα: Τον ιερό νιπτήρα, δηλαδή πλύση των ποδών των μαθητών προ του δείπνου από τον Κύριο, τον Μυστικό Δείπνο, δηλαδή την παράδοση των φρικτών μυστηρίων, την υπερφυά προσευχή του Κυρίου προς τον Πατέρα του και την προδοσίαν του από τον Ιούδα.

Όπως μας πληροφορούν οι ιεροί ευαγγελιστές, ο Ιησούς κατά την διάρκεια του τελευταίου πασχαλίου δείπνου, το οποίο συνέφαγε με τους μαθητές του κατά το εσπέρας της Μεγάλης Πέμπτης, ολίγο πριν από το πάθος του, και αφού έπλυνε προηγουμένως τα πόδια των μαθητών του, «λαβών τον άρτον και ευχαριστήσας έκλασε και εδίδου τοις μαθηταίς και είπε, λάβετε φάγετε τούτο εστί το σώμα μου». Πήρε δηλαδή στα άχραντα χέρια του άρτον και ευχαρίστησε τον Πατέρα του. Προτού παραδώσει το μυστήριο ευχαριστεί, για να διδάξει και σε μας το χρέος της αδιάλειπτης ευχαριστίας μας προς τον Θεόν, αφού αυτό καθ’ εαυτό το μυστήριο αποτελεί έκφραση της υψίστης αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπον. Από την πράξη δε αυτή της ευχαριστίας έλαβε στη συνέχεια το μυστήριο την ονομασία Θεία Ευχαριστία. Κατόπιν, αφού ετεμάχισε τον άρτο, τον διεμοίρασε στους μαθητές του και τους προέτρεψε να φάγουν όλοι από αυτόν με την βεβαιότητα, ότι δεν τρώγουν πλέον κοινό ψωμί, αλλά το ίδιο το Σώμα του. Στη συνέχεια κατά παρόμοιο τρόπο έλαβε ποτήριον πλήρες οίνου και αφού και πάλι ευχαρίστησε τον Πατέρα του, έδωσε να πιούν όλοι από αυτό και είπε «τούτο εστί το αίμα μου το της Καινής Διαθήκης…». Τους βεβαιώνει δηλαδή, ότι αυτό που πίνουν τώρα δεν είναι πλέον κρασί, αλλά το ίδιο το αίμα του. Είναι το αίμα εκείνο, το οποίον πρόκειται σε λίγο να χυθεί επάνω στο σταυρό και να ποτίσει την γή του Γολγοθά υπέρ της του κόσμου ζωής και σωτηρίας. Είναι το αίμα της Καινής Διαθήκης, το οποίον επικυρώνει και επισφραγίζει τη Νέα Διαθήκη, που πραγματοποιεί ο Θεός με τους ανθρώπους, όπως ακριβώς το αίμα του αμνού, τον οποίον εθυσίαζαν οι Εβραίοι στην εορτή του εβραϊκού Πάσχα, επεσφράγιζε και επεκύρωνε το παλαιό Πάσχα. Όπως επισημαίνει ο ιερός Χρυσόστομος «ώσπερ η Παλαιά πρόβατα και μόσχους είχεν, ούτω και αύτη το αίμα το Δεσποτικόν». Στο σημείο αυτό πολύ εύστοχα παρατηρεί ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας: «Δεικτικώς είπε τούτο μου εστί το σώμα, τούτο μου εστί το αίμα, ίνα μη νομίσης τύπον είναι τα φαινόμενα, αλλά δια τινός αρρήτου, του πάντα ισχύοντος Θεού μεταποιείσθαι εις σώμα και αίμα Χριστού». Δηλαδή δείχνοντας αυτά (τον άρτον και τον οίνον) είπε τούτο είναι το σώμα και τούτο είναι το αίμα μου, για να μη νομίσης ότι είναι τύπος τα φαινόμενα, αλλ’ ότι πραγματικά μεταβάλλονται σε σώμα και αίμα Χριστού με την άρρητη παντοδυναμία του Θεού. Τούτο το Πάσχα της Καινής Διαθήκης έχοντας υπ’ όψιν του ο ιερός υμνογράφος, μας προτρέπει σ’ ένα τροπάριο του όρθρου της Μεγάλης Παρασκευής: «Μη ως Ιουδαίοι εορτάσωμεν. Και γαρ το Πάσχα ημών, υπέρ ημών ετύθη Χριστός». Δηλαδή ας μην εορτάσωμε το ιδικό μας Πάσχα όπως οι Ιουδαίοι, τυπικά και εξωτερικά, αλλά αληθινά και πνευματικά. Διότι το Πάσχα ημών είναι ο ίδιος ο Χριστός, ο οποίος εθυσιάσθη για χάρη μας. Την ίδια αυτή προτροπή απευθύνει και ο απόστολος Παύλος στους Κορινθίους. Τους προτρέπει να εορτάσουν «μη εν ζύμη παλαιά, μηδέ εν ζύμη κακίας και πονηρίας, αλλ’ εν αζύμοις ειλικρινείας και αληθείας» (Α΄Κορ.5,7-8). Δηλαδή όχι με το παλαιό προζύμι των ιουδαϊκών τύπων και συνηθειών, ούτε με το προζύμι της κακίας και της πονηρίας, αλλά με άζυμα βίου καθαρού από κάθε πάθος και μολυσμό της αμαρτίας.

Στο τριετές διάστημα της δημοσίας του δράσεως ο Κύριος είχε συνεορτάσει με τους μαθητές του τρία πασχάλια δείπνα. Τα δύο πρώτα ήταν το νομικό Πάσχα της Παλαιάς Διαθήκης. Το τρίτο και τελευταίο, που αντικατέστησε το νομικό, ήταν το Πάσχα της Καινής. Ήταν ένα Πάσχα, που με πολλή λαχτάρα περίμενε να συνεορτάσει, καθώς τούτο φαίνεται από όσα σημειώνει ο Λουκάς: «επιθυμία επεθύμησα τούτο το Πάσχα φαγείν μεθ’ υμών προτού με παθείν». Και είχε αυτή την λαχτάρα ο Κύριος, διότι κατ’ αυτό επρόκειτο να εγκαινιάσει το Πάσχα της Καινής Διαθήκης, καταργώντας το Παλαιό. Θα τους παρέδιδε δηλαδή το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Αλλά και για έναν ακόμη λόγο. Για να τους αναγγείλει το Πάσχα της Βασιλείας των Ουρανών, το οποίο θα αποτελέσει την συνέχεια αυτού, το οποίο εορτάζει τώρα μαζί τους. Οι μαθητές, διά της μεθέξεώς των στο ζωοποιό Σώμα και Αίμα του Χριστού, ενώθηκαν μυστικά σ’ ένα σώμα μαζί του. Η μυστική εμπειρία αυτής της ενώσεως είναι η εμπειρία του Καινού Πάσχα, είναι η απαρχή, ο αρραβώνας της πλήρους και τελείας ενώσεως και εν ταυτώ της πλήρους και τελείας ευφροσύνης και αγαλλιάσεως, την οποία πρόκειται να απολαύσουν όχι μόνον οι μαθητές, αλλά και όλα τα πιστά μέλη της Εκκλησίας, στην ανέσπερη ημέρα της Βασιλείας των Ουρανών.

Έναν τέτοιο πνευματικό εορτασμό εύχομαι από καρδίας, αγαπητέ φίλε αναγνώστα, να εορτάσωμε όλοι μας το φετινό Πάσχα. Να εορτάσωμε Πάσχα με τον Χριστό. Αυτώ η δόξα και το κράτος εις τους αιώνας. Αμήν.