Αναταράξεις προκαλεί στο ελληνικό πολιτικό σύστημα και στην κοινωνία η ομιλία του Τούρκου υπουργού Άμυνας και πρώην αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων, στρατηγού ε.α. Γιασάρ Γκιουλέρ σε Επιτροπή της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης. Ο Γκιουλέρ ανακάτεψε βίαια την τράπουλα στις διμερείς σχέσεις, ενώ εκτενής ήταν η αναφορά του και στους τουρκικούς εξοπλισμούς.
Του Ζαχαρία Μίχα*
Στην άμεση αποτύπωση του ρεπορτάζ, επιχειρήθηκε να εντοπιστούν οι αλλαγές στο διεθνές περιβάλλον, στο οποίο η Άγκυρα ποντάρει για να πετύχει όσα επιδιώκει. Το πρόβλημα των Τούρκων είναι όμως ότι παρότι αρέσκονται σε ανατολίτικο παζάρι, είναι εκτός της ιδιοσυγκρασίας τους η υποχώρηση έναντι κεντρικών θέσεων, ακόμα κι αν αυτές αντιβαίνουν εξόφθαλμα στο διεθνές δίκαιο.
Του Ζαχαρία Μίχα*
Στην άμεση αποτύπωση του ρεπορτάζ, επιχειρήθηκε να εντοπιστούν οι αλλαγές στο διεθνές περιβάλλον, στο οποίο η Άγκυρα ποντάρει για να πετύχει όσα επιδιώκει. Το πρόβλημα των Τούρκων είναι όμως ότι παρότι αρέσκονται σε ανατολίτικο παζάρι, είναι εκτός της ιδιοσυγκρασίας τους η υποχώρηση έναντι κεντρικών θέσεων, ακόμα κι αν αυτές αντιβαίνουν εξόφθαλμα στο διεθνές δίκαιο.
Η Άγκυρα μέμφεται την Ελλάδα για «μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο» και αδυνατεί να αντιληφθεί τον δικό της «μαξιμαλισμό» (βλ. παρανομία), δηλαδή το ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο της θάλασσας που είναι ξεκάθαρο. Εξακολουθεί να διεκδικεί την εκ νέου είσοδο στο πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35 Lightning II, αρνούμενη να αντιληφθεί ότι αυτό είναι αδύνατο, καθώς υπάρχει νόμος στις ΗΠΑ που το απαγορεύει, εάν δεν απομακρύνει από το οπλοστάσιό της το ρωσικό σύστημα S-400 Triumf!
Βέβαια, η συνήθης ελληνική αποτύπωση των εξελίξεων με το «προκαλεί ο Τούρκος υπουργός Άμυνας», είναι εξίσου αναντίστοιχη με την πραγματικότητα, όπως έχει διαμορφωθεί στο πεδίο. Οι προκλήσεις ουσιαστικά έχουν νομιμοποιηθεί από την ελληνική πλευρά, που αρνείται να χαράξει κόκκινες γραμμές προτού προσέλθει σε κάποια διαπραγμάτευση.
Ουδέποτε τέθηκε ως προϋπόθεση η άρση του casus belli ή το να προηγηθεί αναγνώριση από την πλευρά της Άγκυρας, ότι το διεθνές δίκαιο της θάλασσας δεσμεύει, πλέον, ακόμα και όσους δεν το έχουν υπογράψει. Δεν είναι δυνατόν την εποχή όπου ακόμα και όσοι αρνούνται να καταδικάσουν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δεν αμφισβητούν το παράνομο της ενέργειας και η Ελλάδα που ομνύει στην τήρηση του διεθνούς δικαίου, να αρνείται όχι μόνο να εφαρμόσει τις προβλέψεις του και με τη στάση της να προσφέρει παράδειγμα… σχετικότητας του υποχρεωτικού χαρακτήρα στην τήρησή του!Ποιο διεθνές δίκαιο;
Η Ελλάδα αρνείται επί δεκαετίες να καταθέσει συντεταγμένες στον ΟΗΕ, ενέργεια που συνιστά την προβλεπόμενη εκκίνηση της διαδικασίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, επιλέγοντας πρώτα να διαπραγματευθεί, ενώ το διεθνές δίκαιο της θάλασσας προβλέπει το ακριβώς αντίθετο. Ακόμα και η μη άσκηση, μονομερώς, του δικαιώματος επέκτασης των χωρικών υδάτων μέχρι τα 12 ναυτικά μίλια, εμπίπτει στην ίδια κατηγορία. Δηλαδή, η υποταγή στη βούληση μιας χώρας που δεν κρύβει την επιθυμία της να αλλάξει το status quo, επί της ουσίας παραβιάζει το διεθνές δίκαιο!
Την ίδια στιγμή, ο τρόπος αντιμετώπισης της κατάστασης είναι τουλάχιστον εξοργιστικός. Σε μια μέρα που ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, ακολουθώντας τον υπουργό Εξωτερικών που προηγήθηκε, προκαλεί, επιλέγεται από φιλοκυβερνητικές γραφίδες να πετάξουν την μπάλα στην κερκίδα. Προβάλλεται ότι σε μια δημοσκόπηση που είδε χθες το φως της δημοσιότητας, ο «εκνευρισμένος με τον Αντώνη Σαμαρά» υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης πρόβαλε απίστευτο επιχείρημα, που είναι πυξίδα πολιτικής!
Όπως μας πληροφόρησε πρωί-πρωί, «στη Βασιλίσσης Σοφίας στέκονται σε μια πραγματικότητα που καταγράφεται με βάση τις έρευνες κοινής γνώμης. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη δημοσκόπηση της εταιρίας Interview για την Politic, οι πολίτες που καταγράφουν ως το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας “τα εθνικά θέματα, τις σχέσεις με την Τουρκία και τους άλλους γείτονες” ανέρχονται στο 7%. Αντιθέτως, τον Ιούνιο του 2022, όταν τα “ήρεμα νερά” ήταν ακόμα μια επιδίωξη, σε έρευνα της Pulse για τον ΣΚΑΪ το 66% των ερωτηθέντων δήλωνε ότι ανησυχεί “πολύ” (40%) και “αρκετά” (26%) για τη στάση της Τουρκίας και τα ελληνοτουρκικά. Άθροισμα, τα 2/3 των πολιτών ανησυχούσαν ιδιαίτερα».
Βραχυκύκλωμα μέσω… Βέρνης
Ας επανέλθουμε όμως στον Τούρκο υπουργό Άμυνας. Έχει ενδιαφέρον ότι για να στηρίξει την παράνομη παρεμπόδιση του ιταλικού ερευνητικού πλοίου που επιχειρούσε στην περιοχή της Κάσου για την πόντιση καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κύπρο, επικαλείται το «Πρακτικό της Βέρνης» (1976) που απαγόρευε έρευνες για υδρογονάνθρακες στο Αιγαίο! Τουλάχιστον, σε όσα ανέφερε ο Γκιουλέρ, χρησιμοποίησε τον όρο «δυνητική μας υφαλοκρηπίδα», αφήνοντας να εννοηθεί ότι πρέπει να υπάρξει συνεννόηση. Η Ελλάδα όμως δεν προχωρά σε κατάθεση συντεταγμένων στον ΟΗΕ, ενώ η Τουρκία έχει καταθέσει ακόμα και το εξόφθαλμα παράνομο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο!
Έκανε λόγο για «ελληνικά τετελεσμένα» τα οποία η Τουρκία αποτρέπει. Εξέφρασε την ενόχληση της χώρας του για το Καστελλόριζο, για το οποίο θυμήθηκε τα περί «αποστρατιωτικοποίησης» (σ.σ. προφανώς φοβάται… ελληνική εισβολή στην Τουρκία από εκεί, όπως κι από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου) και φυσικά την Αλεξανδρούπολη!
Τούτων λεχθέντων, το γενικό συμπέρασμα είναι ότι η Άγκυρα οργανώνεται για μια εφ’ όλης της ύλης διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ του Τραμπ. Έχει διαγνώσει σωστά ότι το περιβάλλον έχει αλλάξει και θεωρεί ότι της αφήνει περιθώρια να αποσπάσει κέρδη. Ωστόσο, δεν δείχνει να αντιλαμβάνεται, ότι σε περίπτωση που υποχωρούσε από τις άκαμπτες θέσεις της, όπως π.χ. για την άρνηση απαλλαγής από τους S-400, το πρόβλημα επ’ ουδενί δεν θα ήταν η κυβέρνηση Μπάιντεν!
Έλλειψη χρημάτων, στάση εμπορίου
Καταληκτικά και ειδικά για τα τουρκικά εξοπλιστικά. Με δεδομένη την ισοτιμία της λίρας με το δολάριο που είναι πολύ κοντά στο 1/35, οι χειρισμοί των Τούρκων θα μπορούσαν να έχουν ως στόχο και τη συγκάλυψη του οικονομικού τους προβλήματος. Δηλαδή, η ακύρωση της αναβάθμισης 79 F-16 του σημερινού τους στόλου στη διαμόρφωση Block 70 (V) και η συρρίκνωση του δυνητικού εξοπλιστικού πακέτου με τις ΗΠΑ από τα 23 στα 7 δισ. δολ., είναι απολύτως συμβατή και με την οικονομική πραγματικότητα.
Λέγοντας δηλαδή ότι «πάμε για τα F-35 και θα αγοράσουμε 40 F-16 Block 70», η Τουρκία γνωρίζει καλά ότι κερδίζει χρόνο! Διότι είναι μια υπόθεση που δεν θα μπορούσε να καταλήξει άμεσα, ακόμα κι αν το πρόβλημα λυνόταν αύριο το πρωί! Με αυτό ως δεδομένο, τον υπογράφοντα δεν θα εκπλήξει, εάν τελικά ακυρωθεί και το πρόγραμμα προμήθειας των 40 καινούργιων F-16…
Στη νέα κυβέρνηση Τραμπ όμως, δεν θα έχει να αντιμετωπίσει μόνο τα νομικά εμπόδια για τα F-35. Οι σχέσεις με τη Χαμάς, η πλήρης διάρρηξη των σχέσεων με το Ισραήλ και η παρουσία προσώπων σε κομβικές θέσεις (υπ. Εξωτερικών, Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας) που έχουν εμπράκτως εκφράσει τη διαφωνία τους στο παρελθόν με την τουρκική πολιτική, τόσο απέναντι στη Ρωσία όσο και στο Κουρδικό, δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας στους Τούρκους για άμεσα αποτελέσματα.
*Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA, defence-point.gr
Πηγή: i-epikaira.blogspot.com
