Του DAVID M. WEINBERG, Jerusalem Post
Επιτρέψτε μου να παραμείνω εξαιρετικά σκεπτικιστής και εξαιρετικά επιφυλακτικός σχετικά με την εκκολαπτόμενη τουρκο-ισραηλινή προσέγγιση.
Κατά τη συνάντηση με τον Πρόεδρο Ισαάκ Χέρτζογκ στην Άγκυρα την Τετάρτη, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε ότι πιστεύει ότι «αυτή η ιστορική επίσκεψη θα αποτελέσει σημείο καμπής στις σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ. Η ενίσχυση των σχέσεων με το κράτος του Ισραήλ έχει μεγάλη αξία για τη χώρα μας», τόνισε.
Είπε ότι πιστεύει ότι «η επόμενη περίοδος θα φέρει νέες ευκαιρίες τόσο για περιφερειακή όσο και για διμερή συνεργασία».
Ο Ερντογάν συνέχισε αποκαλώντας τον αντισημιτισμό «έγκλημα κατά της ανθρωπότητας», λέγοντας ότι «εγκλήματα μίσους συνεχίζουν να συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο και θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε την ξενοφοβία, τον ρατσισμό, τον αντισημιτισμό και την ισλαμοφοβία».
Ο Χέρτζογκ απάντησε λέγοντας ότι είχε «παραγωγικές» συνομιλίες. «Αυτή είναι μια πολύ σημαντική στιγμή στις σχέσεις μεταξύ των χωρών μας και αισθάνομαι ότι είναι μεγάλο προνόμιο και για τους δύο να θέσουμε τα θεμέλια για την καλλιέργεια φιλικών σχέσεων μεταξύ των κρατών μας και των λαών μας και να χτίσουμε γέφυρες που είναι κρίσιμες για όλοι μας», σημείωσε ο Ισραηλινός πρόεδρος.
- «Η σχέση των λαών μας είναι αρχαία, με ισχυρές ιστορικές, θρησκευτικές και πολιτιστικές ρίζες. Η μακρά σειρά των θαυμάσιων Εβραίων ηγετών, ραβίνων, ποιητών, σοφών, εμπόρων και επιχειρηματιών αντιπροσωπεύει μόνο ένα μέρος της ιστορίας του εβραϊκού λαού εδώ σε αυτή τη γη», είπε ο Χέρτζογκ.
«Πιστεύω ότι η σχέση μεταξύ των χωρών μας θα κριθεί από πράξεις που αντανακλούν πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού και θα μας επιτρέψουν να αντιμετωπίσουμε καλύτερα τις περιφερειακές και παγκόσμιες προκλήσεις που είναι κοινές για όλους μας», τόνισε ο Ισραηλινός πρόεδρος.
Το ταξίδι του Χέρτζογκ σηματοδοτεί την επίσκεψη υψηλού επιπέδου Ισραηλινού αξιωματούχου από τότε που ο πρώην πρωθυπουργός Ehud Olmert έκανε το ταξίδι το 2008 και θεωρείται σημαντικό βήμα προς την αναζωπύρωση της μακροχρόνιας σχέσης των δύο χωρών. Ο Χέρτζογκ έγινε δεκτός από τον Ερντογάν και από μια τιμητική φρουρά, καθώς ένα συγκρότημα έπαιξε τον ισραηλινό ύμνο για πρώτη φορά από το 2008. Ο Χέρτζογκ και η σύζυγός του, Μιχάλ, φιλοξενήθηκαν από τον Ερντογάν και σε δείπνο.
Η τουρκο-ισραηλινή συμφιλίωση, φυσικά, θα ήταν κάτι καλό, με σημαντικά στρατηγικά οφέλη για το Ισραήλ. Για παράδειγμα, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η τουρκική συνεργασία στα σχέδια εξαγωγής φυσικού αερίου του Ισραήλ, αντί για αντίθεση. Συνολικά, μια ύφεση Ιερουσαλήμ-Άγκυρας θα ενίσχυε χρήσιμα την περιφερειακή σταθερότητα.
Όμως, είναι δύσκολο να το πιστέψεις. Ο Ερντογάν είναι ένας αληθινά πιστός αντισημίτης της παλιάς σχολής, που πιστεύει σε κλασικούς αντισημιτικούς μύθους όπως τα Πρωτόκολλα του Γέροντα της Σιών (όπου οι Εβραίοι ελέγχουν τους παγκόσμιους ομίλους τραπεζών και μέσων ενημέρωσης κ.λπ.). Ειλικρινά μισεί το Ισραήλ και προτίμησή του είναι να ηγηθεί ενός πανισλαμικού συνασπισμού για να συντρίψει το Ισραήλ.
Ο ελεγχόμενος -από το κράτος του Ερντογάν- τύπος έχει οδηγήσει σε έναν επιθετικό, αντισημιτικό και αντι-ισραηλινό δημόσιο λόγο στην Τουρκία, με ξεκάθαρο στόχο την απονομιμοποίηση του Ισραήλ. (Θα αλλάξει αυτό τώρα; Το Ισραήλ θα πρέπει να το παρακολουθεί στενά.)
Ο Ερντογάν συνεχίζει να ηγείται εκστρατειών κατά του Ισραήλ με κάθε ευκαιρία, συμπεριλαμβανομένης της παγκόσμιας επίθεσης στο Ισραήλ σχετικά με τις ταραχές στα σύνορα της Γάζας και άλλες συγκρούσεις με τους Παλαιστίνιους. Η αγαπημένη του κατηγορία είναι η ισραηλινή «γενοκτονία» κατά των Παλαιστινίων και οι αγαπημένοι του Παλαιστίνιοι είναι οι ηγέτες της Χαμάς. Ο Saleh al-Arouri, ανώτατος διοικητής της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς και αναπληρωτής πολιτικός αρχηγός της τρομοκρατικής οργάνωσης, δρα από την Τουρκία.
Σε μια σύνοδο κορυφής που ο Ερντογάν συγκάλεσε πριν από μερικά χρόνια στην Κωνσταντινούπολη του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας, συκοφάντησε το Ισραήλ μιλώντας για βασανιστήρια παλαιστίνιων παιδιών «όπως στα στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με μεθόδους που θα έκαναν τους Ναζί να ντροπιαστούν».
- Εν τω μεταξύ, η Τουρκία συνεχίζει να αποδυναμώνει σημαντικά τη δυτική στρατηγική συμμαχία με την προβληματική συνεργασία με τη Συρία, το Ιράν, την Κίνα και τη Ρωσία – παρά την ένταξη της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. (Δεν υπάρχει μηχανισμός για την έξοδο της Τουρκίας από τη συμμαχία).
Όσον αφορά το πυρηνικό ζήτημα, ο Ερντογάν τάχθηκε στο πλευρό του Ιράν, δηλώνοντας την υποστήριξη της Τουρκίας στο «ειρηνικό πυρηνικό πρόγραμμα» της Τεχεράνης και ψηφίζοντας επανειλημμένα κατά των κυρώσεων που είχαν ξεκινήσει οι Αμερικανοί κατά του Ιράν. Οι τουρκικές τράπεζες συνεργάζονται ανοιχτά με τις ιρανικές τράπεζες για να παρακάμψουν τις δυτικές κυρώσεις. Το 2012, η Τουρκία αποκάλυψε ένα ισραηλινό δίκτυο κατασκοπείας στο Ιράν. Πιο πρόσφατα ο Ερντογάν απείλησε το Ισραήλ με πόλεμο για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη Μεσόγειο.
Στο εσωτερικό, ο Ερντογάν έχει φυλακίσει περισσότερους δημοσιογράφους, δικαστές, στρατηγούς και ακαδημαϊκούς από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας. Κατασκευάζει 40.000 νέα κελιά φυλακής για να χειριστεί την υπερφόρτωση. Δημιουργεί ένα αυταρχικό σύστημα που ταιριάζει στις αυτοκρατορικές του φιλοδοξίες, ειδικά μετά την υποτιθέμενη απόπειρα «πραξικοπήματος» στην Τουρκία πριν από αρκετά χρόνια (το οποίο μπορεί να κατασκευάστηκε από τον ίδιο τον Ερντογάν για να δικαιολογήσει αυτή τη δρακόντεια καταστολή).
Επιπλέον, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ηγήθηκε της τουρκικής εισβολής στην Ιερουσαλήμ. Επενδύει δεκάδες εκατομμύρια δολάρια ετησίως σε ισλαμικές ιεραποστολικές δραστηριότητες (dawah), ανακαίνιση μουσουλμανικών ιδρυμάτων, φυλλάδια για διακοπές και κοινωνική δικτύωση στην ανατολική Ιερουσαλήμ – εξυμνώντας τους τρομοκράτες και καλώντας ρητά για βίαιη αντίσταση στο Ισραήλ. Κληρικοί που υποστηρίζονται από τους Τούρκους και άλλοι ριζοσπάστες ισλαμιστές παράγοντες έχουν οδηγήσει σε ταραχές στο Όρος του Ναού και σε άλλες ανατρεπτικές δραστηριότητες.
Το Τουρκικό Προξενείο στην Ιερουσαλήμ και δύο τουρκικές οιονεί κυβερνητικές υπηρεσίες (Mirasimiz και TIKA) εμπλέκονται άμεσα σε αυτή τη δραστηριότητα. κατά τη δική τους παραδοχή, με πάνω από 40 εκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Ο πρώην αρχηγός του προσωπικού του Ερντογάν επιβλέπει προσωπικά μεγάλο μέρος αυτής της δραστηριότητας, η οποία περιλαμβάνει ταξίδια για νέους σε ριζοσπαστικά ισλαμικά συνέδρια στην Τουρκία και τη μεταφορά με λεωφορείο στην Ιερουσαλήμ ιδιοκτητών ανδρών και γυναικών (γνωστοί ως Murabitun και Murabitat, αντίστοιχα) που παρενοχλούν έντονα Εβραίους επισκέπτες στο Har HaBayit (Όρος του Ναού). Ως αποτέλεσμα, τουρκικές σημαίες κυματίζουν σήμερα παντού στην ανατολική Ιερουσαλήμ και σε περίοπτη θέση στο Όρος του Ναού επίσης.
Ο τουρκικός σκοπός δεν είναι καθόλου αθώος. Είναι, μάλλον, η αποδυνάμωση της κυριαρχίας του Ισραήλ στην ιερή πόλη και η ενίσχυση της αξίωσης του Ερντογάν για ηγεσία του μουσουλμανικού κόσμου σε μια πορεία προς ένα παγκόσμιο ισλαμικό σουλτανάτο.
Σύμφωνα με ειδικούς της Ιερουσαλήμ και της Τουρκίας, όπως ο David Koren και ο Eytan Hay Cohen Yanarocak του Ινστιτούτου Στρατηγικής και Ασφάλειας της Ιερουσαλήμ και ο Seth J. Frantzman της Jerusalem Post, έχει σημειωθεί σημαντική διάβρωση στο καθεστώς των βετεράνων μουχτάρ (αρχηγών αραβικών γειτονιών) και των κοσμικών Παλαιστίνιων ηγετών στην ανατολική Ιερουσαλήμ. Στο κενό έχουν μπει στοιχεία που ταυτίζονται με τη Χαμάς, τη βόρεια φατρία του Ισλαμικού Κινήματος στο Ισραήλ, τη Μουσουλμανική Αδελφότητα στο ευρύτερο πλαίσιο και ιδιαίτερα την Τουρκία.
- Αν και είναι σημαντικό να μην υπερβάλλουμε την τουρκική απειλή, η παρέμβαση του Ερντογάν στην Ιερουσαλήμ πρέπει ξεκάθαρα να ελεγχθεί. Οι εμπρηστικές του δραστηριότητες στην πρωτεύουσα του Ισραήλ αγγίζουν τις βαθύτερες χορδές της ισραηλινής κυριαρχίας στο ανατολικό τμήμα της πόλης. Τουλάχιστον, πρέπει να αποκλειστεί η ροή τουρκικών χρημάτων στην Ιερουσαλήμ.
Το Ισραήλ γνωρίζει γιατί ο Ερντογάν αναζητά ξαφνικά φωτογράφιση με τον ισραηλινό πρόεδρο (και, υποθέτει κανείς, με τον πρωθυπουργό Naftali Bennett και τον υπουργό Εξωτερικών Yair Lapid, σύντομα, επίσης). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Τουρκία βρίσκεται στις χωματερές διεθνώς, με την κυβέρνηση Μπάιντεν και τους παγκόσμιους ηγέτες των επιχειρήσεων να αποφεύγουν την Τουρκία. Η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε μεγάλο πρόβλημα. Ο Χέρτζογκ συγκεκριμένα, και το Ισραήλ ευρύτερα, είναι το teudat hechsher του Ερντογάν, το πιστοποιητικό του, το σήμα της ανανεωμένης αξιοπρέπειάς του.
Το Ισραήλ θα πρέπει να δώσει αυτό το «χεσέρ» στον Ερντογάν μόνο εάν ο Τούρκος δικτάτορας καθαρίσει ευρέως τις πράξεις του.
Ελπίζω ότι το Γραφείο του Πρωθυπουργού, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, το Υπουργείο Εξωτερικών και άλλες ισραηλινές υπηρεσίες ασφαλείας που επιβλέπουν τη νέα προσπάθεια για να μπαλώσουν τα πράγματα με την Τουρκία – να δώσουν προσοχή σε όλα αυτά με αρκετή οξυδέρκεια.
Ο Ερντογάν δεν χρειάζεται μόνο να αντιμετωπίζεται με προσοχή και, ναι, με σεβασμό. Πρέπει επίσης να κοπεί σε μέγεθος.
Ο συγγραφέας είναι ανώτερος συνεργάτης στο The Kohelet Forum και στο ερευνητικό τμήμα του Habithonistim: Israel’s Defense and Security Forum. Οι διπλωματικές, αμυντικές, πολιτικές και εβραϊκές του στήλες του κόσμου τα τελευταία 25 χρόνια αρχειοθετούνται στο davidmweinberg.com.
